علی‌بابا چه نقشی در ابری شدن المپیک امسال داشت؟

شیوع کووید۱۹ تأثیر قابل ‌توجهی بر ورزش دنیا گذاشت. از مارس ۲۰۲۰ تمرینات ورزشی و رقابت‌های ملی و بین‌المللی لغو شدند یا به تعویق افتادند. این همه‌گیری نه تنها برگزاری رقابت‌ها را با اختلال مواجه کرد بلکه درآمد حاصل از پخش بازی‌ها یا بلیت‌فروشی را به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داد. برای غلبه بر این مشکل راهکارهای متنوعی مطرح شده که بسیاری از آن‌ها مبتنی بر فناوری دیجیتال هستند. OBS، سرویس اختصاصی پخش بازی‌های المپیک در دوره‌های مختلف، بارها استفاده از فناوری دیجیتال را برای پوشش دادن این رقابت‌ها آزموده است. در شرایط ویژه‌ای که شیوع کرونا بر همه تحمیل کرده، استفاده از این تجربیات در جریان برگزاری بازی‌های المپیک اهمیت زیادی یافته است. OBS قبل از برگزاری مسابقات وعده داد که بهترین تجربه را به مخاطبانی که به‌دلیل شیوع کرونا نمی‌توانند در محل برگزاری رقابت‌ها حضور داشته باشند ارایه خواهد کرد و برای تولید و عرضه محتوا از همه ظرفیت‌ها از آی‌پی و ابر گرفته تا نسل پنجم شبکه‌های تلفن همراه و هوش مصنوعی استفاده خواهد کرد. این شرکت موفق شد طبق برنامه‌ریزی‌ها در طی دو هفته برگزاری بازی‌های المپیک، ۹۵۰۰ ساعت محتوا تولید کند که از این میان ۳۸۰۰ تا ۴۰۰۰ ساعت از این محتوا به‌طور زنده پخش شد ( شکل ۱).

المپیک و بازار ابری 

 هرچند شیوع کووید۱۹ باعث شد برگزاری بازی‌های المپیک یک سال به تاخیر افتد، اما بهانه‌ای بود تا فناوری‌های جدید این فرصت را بیابند که در ابعاد المپیک مورد آزمایش و ارزیابی قرار گیرند. رایانش ابری از جمله چنین فناوری‌هایی است.  Alibaba Cloud ستون فناوری دیجیتال و هوش مصنوعی شرکت علی‌بابا با همکاری  OBS، بازوی رسانه‌ای المپیک، بستر  OBS Cloud را توسعه دادند و با کمک هم،  بازی‌های امسال را کاملاً ابری کردند. این پلتفرم نوین پخش تلویزیونی به‌طور کامل روی ابر پیاده‌ شده و به پخش‌کننده‌های مجاز این امکان را دادند که از راه دور بسیاری از کارهای مربوط به تولید و عرضه محتوای المپیک را انجام دهند. مقرون‌ به‌صرفه‌ بودن، قابلیت مدیریت و عرضه  حجم زیاد محتوای تولید شده، پیاده‌سازی سریع‌تر و با منابع کمتر، امکان تولید و پس‌تولید از راه دور و دسترسی به محتوا از طریق ارتباط اینترنتی از جمله ویژگی‌های این راهکار است. با کمک OBS Cloud  وابستگی به افراد و تجهیزات در محل برگزاری به کمترین میزان ممکن رسید. این موضوع باعث شد مرکز پخش بین‌المللی (IBC) در توکیو با تجهیزات و نیروهای متخصص کمتری نسبت به المپیک ریو مسابقات را پوشش دهند. 

شکل۱ - امسال بر بستر OBS Cloud بیش از ۹۵۰۰ ساعت محتوا برای المپیک تولید کرد. 

تحولی بی‌نظیر در پنجاه سال اخیر

شرکت علی‌بابا از فرصت المپیک و  شیوع کووید 19 برای به نمایش گذاشتن کسب و کارش استفاده کرد. این شرکت معتقد است که برای برگزاری بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین رویداد ورزشی یعنی المپیک آن‌هم در دوران شیوع کرونا، فناوری ابری  نقش مهمی ایفا می‌کند و این نقش مهم در سال‌های آینده پررنگ‌تر هم خواهد شد. علی‌بابا عرضه‌کننده رسمی خدمات ابری برای المپیک بود، به‌طوری که از سال‌ها قبل برای ارایه خدمات و زیرساخت‌های ابری لازم برای پوشش این بازی‌ها برنامه‌ریزی کرده بود. اکنون علی‌بابا قصد دارد به‌عنوان حامی بازی‌های المپیک در سال‌های آینده نزدیک به دو میلیارد مشتری در جهان خدمات به دست آورد. 

مدیر OBS  پخش تمام‌‌ابری بازی‌های المپیک امسال را بزرگترین تحول فناورانه‌‌ای می‌داند که صنعت برودکستینگ در پنجاه سال اخیر به خود دیده است. به بیان دیگر پس از پخش ماهواره‌ای که برای نخستین بار در بازی‌های المپیک ۱۹۶۴ توکیو معرفی شد تا به امروز حرکت نوآورانه‌‌ای به این گستردگی در صنعت پخش تلویزیونی دیده نشده است. 

ورود ابری المپیک به دنیای دیجیتال

به گفته مدیر بخش بازاریابی علی‌بابا این همکاری فراتر از یک حمایت تجاری معمول است. به‌طوری‌که علی‌بابا در تلاش است تا ویژگی‌های ابری و تجارت الکترونیک را به عنوان بخشی از تلاش برای ورود المپیک به دوران دیجیتال عرضه کند. بر این اساس زیرساخت‌ها و خدمات ابری نقش مهمی در این آینده بازی خواهند کرد. تجربه پوشش این بازی‌ها نشان داد که OBS Cloud قادر است توزیع از راه دور محتوا برای شبکه‌های تلویزیونی و اینترنتی را در فرمت‌های مختلف به بهترین شکل ارایه کند. این راهکار ابری باعث می‌شود که شبکه‌ها به سخت‌افزار و نیروی انسانی کمتری در محل برگزاری بازی‌ها نیاز داشته باشند. قابلیتی که به‌خصوص در دوران شیوع کرونا بسیار حیاتی است.  این شبکه‌ها از هر کجای دنیا و در هر زمان قادرند به محتوای رقابت‌ها دسترسی داشته باشند. در این راهکار ابری بر محتواهای تولید شده بر بستر شبکه‌های اجتماعی، دیجیتال و موبایل تمرکز ویژه‌ای شده است.

 ابری شدن تولید و پخش محتوا برای المپیک مقدمه‌ای خواهد بود برای مهاجرت کامل به ابر. به‌عنوان مثال پلتفرم کانتنت‌پلاس (Content+) هزاران ساعت محتوا برای پلتفرم‌های دیجیتال فراهم کرد. محتواهایی نظیر کلیپ‌های کوتاه که برای بارگذاری در شبکه‌های اجتماعی مناسب بودند. 17 مشتری و نیز 4 بنگاه خبری مجوز استفاده از این خدمات را در رقابت‌های المپیک کسب کردند. این شرکت‌ها توانستند بدون حضور در محل برگزاری بازی‌ها به هزاران کلیپ دسترسی پیدا کنند و از آن‌ها برای پوشش رقابت‌های المپیک، به‌طور دیجیتال یا در شبکه‌های اجتماعی خود استفاده کنند. از طریق کانتنت‌پلاس همه این پخش‌کننده‌‌های مجاز توانستند به تمامی محتواهای المپیک تولید شده توسط OBS دسترسی داشته باشند که بخش زیادی از آن، محتوای زنده بود. علاوه بر این، دسترسی به فیلم‌های کامل بازی‌ها برای 31 شبکه تلویزیونی و رسانه دیجیتال که عضو سامانه مدیریت محتوای OBS بودند نیز فراهم شد. برودکستر‌ها قادر به پیکربندی سامانه‌های تولید محتوا بوده و به خوراک زنده و نیز فایل‌ها و پوشش نیمه‌زنده بازی‌ها دسترسی دارند. امکانی که به آن‌ها کمک می‌کند برنامه‌هایی متناسب با جمعیت مخاطب خود تولید کرده و پخش کنند.

مسیری ابری برای پخش برنامه‌ها

کار روی توسعه چنین پلتفرم ابری مدت‌ها پیش از شیوع کووید 19 در جریان بود و این راهکار در بازی‌های المپیک جوانان ۲۰۱۸ آرژانتین و نیز بازی‌های المپیک زمستانی جوانان در ۲۰۲۰  آزموده شده است، اما شیوع کووید 19 روند روی آوردن به پخش ابری را سرعت بخشید. انتظار می‌رود در آینده بر بستر OBS Cloud بیش از ۹۵۰۰ ساعت محتوا تولید شود که این رقم ۳۰ درصد بیش از آن چیزی است که در المپیک جاری مشاهده شد، به‌طوری که بخش زیادی از این میزان محتوا برای پلتفرم‌های دیجیتال خواهند بود. بخش Cloud شرکت علی‌بابا در نظر دارد روی ابری‌سازی المپیک زمستانی 2022 که در پکن برگزار خواهد شد تمرکز کند. برای بازی‌های المپیک و پارالمپیک ۲۰۲۴ پاریس هم زیرساخت‌های Alibaba Cloud ایفای نقش خواهند کرد.

شکل۲ - راهکار ابری OBS Cloud باعث می‌شود که شبکه‌ها به سخت‌افزار و نیروی انسانی کمتری در محل برگزاری بازی‌ها نیاز داشته باشند.

بسیاری از حرفه‌ای‌های برودکست به استفاده از ابر در پروژه‌‌های تولید محتوا خصوصا برای پخش زنده رقابت‌های ورزشی علاقه‌ای ندارند. استفاده از ابر در بازی‌های المپیک امسال یک سرآغاز است و انتظار می‌رود استفاده گسترده و تکامل یافته آن‌را در بازی‌های المپیک زمستانی چین ببینیم که در سال ۲۰۲۲  برگزار خواهد شد. به‌طوری‌که تولیدکنندگان به استفاده بیشتر از ابر در برنامه‌سازی تشویق شوند (شکل۲). مدیر بازاریابی جهانی بخش ابر هوشمند (Cloud Intelligence) شرکت علی‌بابا می‌گوید: «مطمئن هستیم که OBS Cloud از نظر صرفه اقتصادی و مدیریت محتوا، منافع زیادی در اختیار بنگاه‌های رسانه‌ای قرار داده و امکان دیجیتالی شدن پخش بازی‌های المپیک را فراهم خواهد کرد.»  چابکی که در پی استفاده از زیرساخت‌های ابری در اختیار قرار می‌گیرد سرعت پیاده‌سازی راهکارهای عرضه محتوا را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. انعطاف‌پذیری یک پلتفرم ابری امکان پس‌تولید و تولید سریع‌تر و از راه دور را از هر نقطه جهان و از طریق یک اتصال اینترنتی فراهم می‌کند (شکل ۳). 

شکل۳ - انتظار می‌رود با ابری شدن زیر ساخت‌هایی نظیر اتاق سرور‌ رسانه OBS،  پخش تلویزیونی و اینترنتی با تحول چشمگیری مواجه شوند. 

سایه‌ ابرهای علی‌بابا بر المپیک

سرویس ESS سرنام  Event Simulation Services و Fan Video Hub که بر بستر Alibaba Cloud پیاده شده‌اند، هر دو  از جمله نوآوری‌های علی‌بابا هستند که کووید19  موتور محرکشان بوده است. ESS به برگزارکنند‌ه‌ها این امکان را می‌دهد که  جایابی تجهیزات و تاسیسات و دوربین‌ها را به‌طور مجازی انجام دهند. بنابر ادعای علی‌بابا گروه تدارکات و برنامه‌ریزی می‌توانند در خانه بمانند  و از هر جایی در دنیا که هستند برای طراحی لی‌اوت ورزشگاهی در آن‌سوی دنیا اقدام کنند.

ApsaraVideo دیگر فناوری ابری علی‌بابا است. این فناوری کمک می‌کند که بازی‌ها  از طریق چند نمایشگر دنبال شوند و  ویدیو برحسب تقاضا پخش شود. چنین فناوری از جمله مثال‌های استفاده از ابر به‌منظور جذب مخاطب است.

علی‌بابا با سایر شرکت‌های حامی المپیک هم همکاری دارد. اینتل فناوری هوش مصنوعی ردیابی سه‌بعدی ورزشکاران یا به اختصار 3DAT را در برای المپیک امسال عرضه کرد. این فناوری روی ابرهای علی‌بابا اجرا می‌شود. این نمونه که نخستین در پخش تلویزیونی محسوب می‌شود از هوش مصنوعی و بینایی کامپیوتری به منظور عرضه اطلاعات بیشتر در زمان واقعی (real time) به مخاطبان طراحی شده است. Cloud Pin فناوری ابری دیگری است که به عنوان ابزاری پوشیدنی به اصحاب رسانه اجازه می‌دهد  به‌صورت ایمن با  یکدیگر در تعامل باشند. نشست خبری روی ابر هم خدمت رسانه‌ای  است که به خبرنگاران اجازه می‌دهد از هر جای دنیا و از راه دور ویدیوهای مربوط به نشست‌های خبری را دانلود کنند. این سرویس شامل پردازش ویدیویی، تدوین صوتی-تصویری و پخش زنده تلویزیونی یا در قالب  VOD است.

البته سایه ابرهای علی‌بابا گسترده‌تر از این‌ها است. المپیک توکیو در گرمای تابستان برگزار شد و علی‌بابا با کمک یک پوشیدنی هوشمند که روی گوش قرار می‌گیرد و با پایش ضربان قلب و دمای بدن، خطر گرمازدگی شرکت‌کننده‌ها را بر اساس میزان ضربان قلب، دمای بدن و داده‌های مربوط به محیط برای سامانه‌ ابری ارسال کرده و در صورت لزوم هشدارهایی را برای شرکت‌کنندگان ارسال می‌کند نقش مهمی در المپیک امسال داشت. داده‌های محیطی نظیر دمای هوا، میزان رطوبت و تابش نور مستقیم خورشید از طریق نصب ابزارهای سنجش در 14 ورزشگاه به دست آمدند. 

شکل۴ -  علی‌بابا با کمک یک پوشیدنی هوشمند که روی گوش قرار می‌گیرد با پایش ضربان قلب، دمای بدن و استفاده از ابر، خطر گرمازدگی شرکت‌کننده‌ها را تخمین می‌زند. 

ابرهای آینده

مدیر ارشد بازاریابی گروه علی‌بابا می‌گوید: «علی‌بابا از فرصت بازی‌های المپیک به منظور نمایش نوآوری‌ها و فناوری‌های ابری این شرکت برای جهانیان استفاده می‌کند. المپیک کمک کرد که نشان دهیم فناوری دیجیتال چطور می‌تواند نقش مهمی در جذب مشتریان جوان داشته  باشد. این فقط محدود به المپیک نخواهد بود و دستاوردی برای طرفداران ورزش است.»

طرفداران ورزش از دیجیتالی شدن سود زیادی می‌برند. برای دهه‌ها تماشاگران یا در ورزشگاه رقابت‌ها را می‌دیدند یا بر صفحه تلویزیون یا رویدادها را با خواندن نشریات دنبال می‌کردند. حالا با فراگیر شدن اسمارت‌فون‌ها و شبکه‌های اجتماعی این رفتار با کمک پلتفرم‌های دیجیتال، حالتی تعاملی‌تر به خود گرفته است. در این روزها، بطور مثال مخاطبان فقط به این راضی نمی‌شوند که در مورد ورزشکاران محبوب‌شان اخباری را بصورت هفتگی به‌دست‌ آورند، بلکه دوست دارند هر روز از روند تمرینات و زندگی روزمره‌ آن‌ها اطلاع داشته باشند. با کمک هوش مصنوعی، زیرساخت‌های ابری و فناوری دیجیتال، مخاطبان می‌توانند زوایای مختلف دوربین را انتخاب کنند یا به‌عنوان مثال در همان حال که روی نیمی از نمایشگر بازی را به‌طور زنده می‌بینند، روی نیمی دیگر از نمایشگر یا دوستانشان تعامل داشته باشند و درباره بازی گفتگو کنند. از سوی دیگر در شرایط  بحرانی نظیر آنچه در دوران شیوع کووید۱۹ دیده‌ایم، فناوری‌های دیجیتال و بخصوص ابر، این امکان را به برنامه‌سازان می‌دهد که در جریان گردهمایی به عظمت المپیک، حتی از راه دور و با کمترین پرسنل حاضر در صحنه، به بهترین شکل ممکن، محتوای مورد نظرشان را در اختیار مخاطبان قرار دهند.