تفاوت پاس‌های طلایی

 دانشجویانی که چند ماه از ترم را به‌طور اساسی «بی‌خیالی طی کرده بودند» و در این روزهای پایانی ترم، تلاش می‌کردند تا جزوه درس استادان خود را به هر طریق ممکن تهیه کنند و مثل قطعات پازل کنار هم بچینند تا شاید بتوانند واحد را پاس کنند. این هم در نوع خود پاسی طلایی بود! معمولاً هم قربانی که جزوه‌اش متقاضی زیادی داشت، کسی نبود جز خوش‌خط‌ترین دانشجوی کلاس. کسی که در طول ترم به‌طور منظم در جلسه‌ها حاضر می‌شد و وقت گذاشته و مطمئن‌ترین جزوه موجود را تهیه کرده بود. به‌دست آوردن جزوه چنین فردی به معنای پیش بردن بخشی از پروژه نفس‌گیر درس خواندن در شب امتحان بود. ‌

سال‌ها از آن دوران گذشته و اکنون روزگار بسیار فرق کرده است. امروز دیگر نه در کوچه‌ها خبری از بچه‌ها است و نه پشت دستگاه‌های فتوکپی صف‌های طولانی می‌بینیم. نه این‌که بچه‌های امروز درس خوان‌تر شده‌اند یا در تعطیلات چندروزه پیش از امتحان دیگر بازی نمی‌کنند. آن‌ها هنوز هم حضور دارند و شور و شوق فراوانی هم به پا می‌کنند، اما نه در کوچه‌ها. بچه‌ها ترجیح می‌دهند اوقات فراغت خود را نه در کوچه‌ها که در اینترنت بگذرانند. ترجیح می‌دهند League of Legends و Clash of Clans بازی کنند و در سایت‌ها و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی بچرخند. بر همین اساس، شلوغی محله‌ها در خرداد جای خود را به شلوغی اینترنت داده است. از طرفی، کار دانشجویان دقیقه نودی هم بسیار ساده‌تر شده است. دیگر خبری از آن صف‌های طویل برای گرفتن کپی از جزوه‌ها نیست. این دانشجویان دیگر عکاسانی حرفه‌ای شده‌اند. با چنان ظرافتی از جزوه‌های هم‌کلاسی‌های خود عکس می‌گیرند و چنان قاب تصویر را تنظیم می‌کنند که جای تحسین دارد. ظرف چند دقیقه کل جزوه در گوشی و تبلت ذخیره می‌شود و تمام! بی‌هیچ صفی، بی‌هیچ کاغذی و بی‌هیچ انتظار کشیدنی! 

حدود ده سال پیش که ابزارهای همراه و لپ‌تاپ‌ها مثل امروز فراگیر نشده بودند، دانشجویان جزوه می‌نوشتند، کتاب می‌خواندند و نکات را گوشه و کناری یادداشت می‌کردند. امروز دانشجو فقط با یک موبایل می‌تواند از نوشته‌های استاد سر کلاس عکس بگیرد و حتی اگر بخواهد، صدای استاد را ضبط کند. بهترین نامی که می‌توان به این فایل‌های ذخیره شده داد، «جزوه دیجیتال» است. شما دیگر با کاغذ سر و کار ندارید، با فایل صوتی و تصویری سر و کار دارید و این کار آن‌قدر ساده انجام می‌شود که دانشجویان نسل جدید استفاده از چنین روش‌هایی را بسیار بدیهی می‌دانند. همه این‌ها فقط با امکانات اولیه موجود روی ابزارهای همراه قابل دستیابی است و به هیچ وجه به سرمایه‌گذاری‌ها و فناوری‌های آن‌چنانی نیاز نیست و این یک تفاوت بسیار مهم نسبت به ده سال پیش است. در آن روزها، اگر دانشجویی یک جلسه غیبت داشت، ‌باید جزوه یکی از هم‌کلاسی‌های خود را به امانت می‌گرفت و به‌صورت دست‌نویس یا با استفاده از فتوکپی و در بهترین حالت با اسکن کردن از آن بخش جزوه کپی تهیه می‌کرد. اکنون این کار به‌سادگی گرفتن یک عکس با موبایل است. وجود شبکه‌های اجتماعی و محبوبیت فراوان این شبکه‌ها هم امکانی بی‌نظیر در اختیار قشر دانشجو قرار می‌دهد، البته در صورتی که واقعاً از این بعد مثبت شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای پیام‌رسان استفاده شود.

تبادل جزوه‌های دیجیتال، به اشتراک گذاشتن تصاویر و صوت، در اختیار قرار دادن تصاویر بخش‌هایی از جزوات و کتاب‌های مورد نیاز می‌تواند گروه‌های شبکه‌های مجازی را از یک عنصر اتلاف وقت به یک ابزار قدرتمند آموزش و تبادل اطلاعات مفید تبدیل کند. اگر کمی دید را وسیع‌تر کنیم، خواهیم دید این تمام امکاناتی نیست که دانش‌آموزان و دانشجویان امروزی در اختیار دارند. نرم‌افزارهایی نظیر Photomath و سایت‌هایی نظیر Wolfram Alpha نمونه‌هایی از گنجینه در اختیار دانشجویان و دانش‌آموزان نسل جدید است. حال این ما هستیم و حق انتخابی که داریم. 

می‌توانیم از گروه‌های شبکه‌های اجتماعی برای شایعه‌پراکنی و سوزاندن عمر استفاده کنیم؛ می‌توانیم برای انتشار تصاویر بی‌ارزش و متن‌های ظاهر فریب استفاده کنیم؛ می‌توانیم نخوانده متن دیگران را لایک کنیم وغیره یا برعکس، می‌توانیم در اختیار داشتن این امکانات را فرصتی برای استفاده‌های جدی‌تر و بهتر بدانیم. هر دوره‌ای پاس‌های طلایی خود را دارد. مهم این است که تعریف ما از «پاس طلایی» چیست و قدر موقعیت‌های طلایی واقعی را بدانیم.