Apache یا Nginx،کدام وب‌سرو بهتر است؟

وب‌سرورهای معروف

امروزه، وب‌سرورهای مختلف در حوزه شبکه وجود دارند که برخی از آن‌ها محبوبیت بیشتری نسبت به نمونه‌های مشابه دارند. از وب‌سرورهای معروف در این زمینه به موارد زیر باید اشاره کرد: 

• Apache HTTP Server: یکی از پرکاربرد‌ترین وب‌سرورهای جهان است و بیشتر سایت‌های وب از آن برای ارائه صفحات خود استفاده می‌کنند. آپاچی با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی مانند PHP، Perl، Python و Ruby سازگاری دارد.
• Nginx: دومین گزینه محبوب در این زمینه است که برای پاسخ‌گویی به سایت‌های پرترافیک که مسئولیت رسیدگی به درخواست‌های مختلفی را دارند، بهینه شده است. Nginx با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی مانند PHP، Perl، Python و Ruby سازگاری دارد و از پروتکل‌های HTTP و HTTPS پشتیبانی می‌کند.
• Microsoft IIS: این وب‌سرور توسط شرکت مایکروسافت توسعه داده شده و در سیستم‌‌عامل ویندوز قابل استفاده است. Microsoft IIS با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی مثل ASP.NET و PHP سازگاری دارد.
• Lighttpd: یک وب‌سرور با کارایی و پایداری بالا است که بیشتر مناسب برای سایت‌هایی است که ترافیک کمی دارند. Lighttpd با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی مانند PHP، Perl، Python و Ruby سازگاری دارد.
• Google Web Server: وب‌سرور طراحی‌شده توسط شرکت گوگل است که توانایی پشتیبانی از پروتکل‌های HTTP، HTTPS و SPDY را دارد و با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی مثل Python و Go سازگاری دارد.

وب‌سرور آپاچی

• وب‌سرور آپاچی یکی از پرکاربردترین وب‌سرورهای موجود است که برای ارائه صفحات وب و محتواهای مختلف به کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وب‌سرور تحت مجوز آزاد آپاچی است و امکان استفاده از آن در تعامل با سیستم‌عامل‌های مختلفی مثل لینوکس، ویندوز، مک و غیره وجود دارد. 
• وب‌سرور آپاچی با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی مانند PHP، Perl، Python و Ruby سازگاری دارد و می‌تواند به کمک این زبان‌ها، اطلاعاتی را از پایگاه داده‌ها، فایل‌های سیستمی و سایر منابع دریافت کرده و به کاربران ارائه دهد. همچنین، آپاچی از پروتکل‌های امنیتی مانند SSL و TLS برای رمزگذاری ارتباط با کاربران استفاده می‌کند.
• آپاچی با قابلیت‌های متنوعی مانند فشرده‌سازی داده‌ها، تنظیمات کنترل دسترسی، پشتیبانی از توزیع محتوا، مدیریت کیفیت خدمات (QoS) و غیره، به کاربران اجازه می‌دهد تا کارایی و امنیت وب‌سایت خود را افزایش دهند. همچنین، آپاچی دارای مستندات کامل و دقیقی است که توسعه‌دهندگان و طراحان وب قادر به استفاده از آن‌ها هستند. 
• به‌طور کلی، آپاچی یکی از پرکاربردترین و قدرتمندترین وب‌سرورهای موجود در بازار است و برای ارائه صفحات وب و سایر محتواها به کاربران، یکی از انتخاب‌های بسیار خوب است.

وب‌سرور Nginx

Nginx دومین گزینه محبوب در بازار وب‌سرورها است که برای ارائه صفحات وب و سرویس‌های وب به کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وب‌سرور به‌دلیل کارایی، پایداری و امنیت بالا در مقایسه با وب‌سرورهای دیگر، مورد توجه سازمان‌ها و تیم‌های فعال در زمینه توسعه وب قرار دارد. Nginx با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی مانند PHP، Perl، Python و Ruby سازگاری دارد و همانند آپاچی قادر است با استفاده از این زبان‌ها به بانک‌های اطلاعاتی، فایل‌های سیستمی و سایر منابع متصل شده و اطلاعات موردنیاز کاربران را در اختیار آن‌ها قرار دهد. همچنین، Nginx از پروتکل‌های امنیتی مانند SSL و TLS برای رمزگذاری ارتباط با کاربران استفاده می‌کند.

یکی از ویژگی‌های برجسته Nginx، قابلیت پردازش بارهای ترافیکی بالا با وجود منابع سخت‌افزاری محدود است. این ویژگی به‌دلیل معماری این وب‌سرور است که از روش‌های بهینه‌سازی برای پردازش همزمان درخواست‌های بسیار زیاد استفاده می‌کند. همچنین، Nginx دارای قابلیت‌هایی مانند حفاظت از محتوای وب با استفاده از قابلیت‌های دیواره آتش (firewall)، توزیع بار، کش سرور، مدیریت حافظه، مکانیزم‌های مقابله با حملات انکار سرویس توزیع‌شده و غیره است. به‌طور کلی، Nginx یکی از پرکاربردترین و قدرتمندترین وب‌سرورهای موجود در بازار است و به‌دلیل قابلیت پردازش بار، پایداری و امنیت بالا برای ارائه صفحات وب و خدمات وب به کاربران، یکی از انتخاب‌های بسیار خوب است.

معماری Connection handling

معماری مدیریت ارتباطات (Connection handling)، شامل روش‌ها و تکنیک‌هایی است که وب‌سرورها می‌توانند از طریق آن‌ها درخواست‌های کاربران را به‌درستی پردازش کرده و به‌صورت موثر و بهینه به آن‌ها پاسخ دهد. به بیان دقیق‌تر، معماری فوق به وب‌سرورها اجازه می‌دهد به‌شکل دقیق و با کمترین سرباره ترافیکی به تعامل با کاربران بپردازد. هر دو وب‌سرور Apache و Nginx از معماریConnection handling استفاده می کند. این معماری به این وب‌سرورها اجازه می‌دهد به‌صورت همزمان با کاربران بسیاری ارتباط برقرار کنند و بتوانند درخواست‌هایی را که توسط کاربران ارسال می‌شوند پردازش کنند. در این معماری، وب‌سرورها از یک فرآیند اصلی (Master Process) و چندین فرآیند کارگر (Worker Process) استفاده می‌کنند. فرآیند اصلی مسئول مدیریت فرآیندهای کارگر است و فرآیندهای کارگر مسئول پردازش درخواست‌های کاربران هستند. در این معماری، هر فرآیند کارگر یک اتصال (Connection) را به‌صورت همزمان می‌تواند پردازش کند. به این ترتیب، وب‌سرورها قادر به پردازش همزمان درخواست‌های مختلف هستند. 

یکی از روش‌های مدیریت ارتباطات، استفاده از روش اتصال‌گرا (Connection-Oriented) است. در این روش، هر بار که کاربر درخواستی را ارسال می‌کند، یک ارتباط مجزا و منفرد برقرار می‌شود که برای پاسخ به درخواست استفاده می‌شود. این روش در معماری پروتکل‌های ارتباطی TCP/IP و HTTP استفاده می‌شود. در این روش، هر بار که کاربر درخواستی را ارسال می‌کند، یک ارتباط تکی برای پاسخ به درخواست برقرار می‌شود. پس از این که درخواست بررسی و پردازش شد، ارتباط بسته می‌شود. به این شکل، ضمن آن‌که پهنای باند اختصاصی در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، پس از اتمام نشست، ارتباط بسته می‌شود تا پهنای باند بیهوده هدر نرود و مشکلات امنیتی به‌وجود نیاید.

یکی دیگر از روش‌های مدیریت ارتباطات، روش بدون اتصال (Connectionless) است. در این روش، برای هر درخواست، یک کانال ارتباطی اختصاصی ایجاد نمی‌شود و به‌جای آن، درخواست به‌شکل مستقیم برای پردازش به وب‌سرور ارسال می‌شود. معماری فوق در مکانیزم‌های ارتباطی پروتکل‌هایی مثل UDP و DNS استفاده می‌شود. در این روش، وب‌سرور درخواست را پردازش می‌کند و پاسخ را برای درخواست‌کننده ارسال می‌کند. این روش باعث کاهش تعداد ارتباطات و بهبود عملکرد شبکه می‌شود، اما ممکن است در برخی موارد دقت در پردازش درخواست‌ها را کاهش دهد. در کل، روش‌های مدیریت ارتباطات به وب‌سرورها این امکان را می‌دهند تا درخواست‌های کاربران را به‌صورت موثر و بهینه پردازش کنند و به آن‌ها پاسخ دهند. هر روشی که برای مدیریت ارتباطات انتخاب شود باید با توجه به نیازها و شرایط خاص وب‌سایت‌ها مورد بررسی قرار بگیرد و گزینه مناسب انتخاب شود. 

تفاوت‌های مهم بین وب‌سرورهای آپاچی و Nginx

وب‌سرورهای آپاچی و Nginx هر دو وب‌سرورهای بسیار قدرتمند و پرکاربردی هستند، اما تفاوت‌هایی در عملکرد و قابلیت‌های آن‌ها وجود دارد. یکی از تفاوت‌های مهم بین وب‌سرورهای آپاچی و Nginx نحوه عملکرد آن‌ها در مدیریت ترافیک و اتصال است. این تفاوت بیشتر در مواقعی که سرور زیر فشار ترافیکی سنگینی است به چشم می‌آید. در زیر تفاوت‌های مهم بین این دو وب‌سرور را بررسی می‌کنیم:

• معماری: آپاچی و Nginx از معماری‌های متفاوتی برای مدیریت درخواست‌ها استفاده می‌کنند. آپاچی از معماری MPM سرنام Multi-Process Module برای پردازش همزمان درخواست‌های کاربران استفاده می‌کند، در حالی که Nginx از معماری Event-Driven استفاده می‌کند. این تفاوت در معماری باعث می‌شود که Nginx به‌عنوان یک وب‌سرور با کارایی بالاتر و استفاده کمتر از منابع سیستمی شناخته شود، بنابراین در این زمینه عملکرد بهتری نسبت به آپاچی دارد. 
• مصرف منابع: همان‌گونه که اشاره شد، Nginx به‌شکل بهینه از منابع سخت‌افزاری استفاده می‌کند، به‌طوری که قادر است در زمان‌هایی که منابع محدودی وجود دارد، بازهم بدون مشکل به بارهای کاری سنگین رسیدگی کند. این ویژگی باعث می‌شود که Nginx برای پاسخ دادن به درخواست‌های بیشتر و زمانی که کاربران به‌شکل همزمان درخواست‌های خود را ارسال می‌کنند، مناسب‌تر باشد.
• قابلیت‌های امنیتی: هر دو وب‌سرور آپاچی و Nginx امکانات امنیتی قدرتمندی دارند، اما با توجه به نوع معماری که بر مبنای آن کار می‌کنند، Nginx در برخی موارد برای مقابله با حملات DDoS عملکرد قابل قبول‌تری دارد. همچنین، Nginx به‌لطف قابلیت‌هایی مثل Rate Limiting و ModSecurity قادر است به‌شکل یکپارچه‌تری از وب‌سایت‌ها در برابر حملات دفاع کند. 
• پشتیبانی از زبان‌های برنامه‌نویسی: هر دو وب‌سرور آپاچی و Nginx از زبان‌های برنامه‌نویسی روز مثل PHP، Perl، Python و Ruby پشتیبانی می‌کنند. علاوه بر این، هر دو وب‌سرور در زمینه پردازش درخواست‌های دریافتی بر مبنای این زبان‌های برنامه‌نویسی عملکرد قابل قبول و یکسانی دارند. 

در کل، هر دو وب‌سرور آپاچی و Nginx ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی دارند و انتخاب گزینه مناسب به نوع وب‌سایت و انتظاراتی که از یک وب‌سرور سطح بالا دارید، بستگی دارد. 

محتوای ایستا در مقابل محتوای پویا

محتوای ایستا (Static Content) و محتوای پویا (Dynamic Content) دو نوع محتوای متفاوت وب‌سایت‌ها هستند. محتوای ایستا به محتوایی گفته می‌شود که در زمان درخواست کاربران تغییر نمی‌کند و به‌صورت ثابت در سرور قرار دارد. نمونه‌هایی از محتوای ایستا شامل تصاویر، فایل‌های CSS و جاوااسکریپت، فایل‌های HTML و صفحات وب‌سایت‌هایی هستند که بدون تغییر در هر بار درخواست به کاربران ارائه می‌شوند. این نوع محتوا به‌عنوان فایل‌های ثابت در سرور ذخیره می‌شوند و به‌سرعت بارگذاری می‌شوند.

محتوای پویا به محتوایی گفته می‌شود که در زمان درخواست کاربران تغییر می‌کند. برخلاف محتوای ایستا، محتوای پویا توسط یک سرور پویا تولید می‌شود و معمولا شامل اطلاعات پرس‌وجو شده از پایگاه داده، فرم‌های وب، نتایج جست‌وجو و غیره است.

با توجه به این تفاوت بین محتوای ایستا و پویا، استفاده از هر نوعی بستگی به نیازهای وب‌سایت دارد. اگر در نظر دارید وب‌سایتی پیاده‌سازی کنید که محتوای آن تغییر نمی‌کند، محتوای ایستا گزینه مطلوب است، زیرا اجازه می‌دهد تا محتوای سایت به‌سرعت بارگذاری شده و در اختیار کاربران قرار بگیرد. در مقابل، اگر در نظر دارید یک وب‌سایت خبری آماده کنید که قرار است محتوای آن به‌طور دائم تغییر کند، طراحی پویا و واکنش‌گرا آن چیزی است که به آن نیاز دارید. هر دو وب‌سرورهای آپاچی و Nginx قادر به پشتیبانی از محتواهای ایستا و پویا هستند. 

پیکر‌بندی متمرکز و توزیع‌شده (Centralized and distributed configuration)

در وب‌سرورها، پیکر‌بندی متمرکز (Centralized Configuration) و پیکر‌بندی توزیع‌شده (Distributed Configuration) دو روش برای مدیریت وب‌سرورها هستند.

در پیکر‌بندی متمرکز، تمامی تنظیمات و پیکربندی‌های وب‌سرور در یک محل متمرکز و واحد ذخیره‌سازی می‌شوند. در این روش، یک سرور مرکزی به‌عنوان نقطه کنترل و مدیریت برای تمامی وب‌سرورها عمل می‌کند. این سرور مرکزی اجازه می‌دهد نظارت یکپارچه‌ای بر روی وب‌سرورهای مختلف اعمال کنید و به‌شکل ساده‌ای وب‌سرورها را به‌روز کرده یا تنظیمات آن‌ها را ویرایش کنید. با این حال، در این روش، وابستگی به سرور مرکزی برای اعمال تغییرات بر روی تمامی وب‌سرورها باعث می‌شود در صورت خرابی سرور مرکزی، تمامی وب‌سرورها تحت تاثیر قرار بگیرند.

Nginx به‌صورت پیش‌فرض از پیکربندی متمرکزشده استفاده می‌کند. در این نوع پیکربندی، تمام تنظیمات سرور در یک فایل پیکربندی مرکزی قرار دارند که معمولا با نام httpd.conf یا apache2.conf شناخته می‌شوند. در این فایل، تنظیمات مختلف مانند پورت، مسیرهای اصلی، ماژول‌ها، محدودیت‌های امنیتی و غیره تعریف می‌شوند. 

در پیکربندی توزیع‌شده، هر وب‌سرور دارای تنظیمات و پیکربندی‌های خود است و هیچ سرور مرکزی برای کنترل و مدیریت وجود ندارد. در این روش، هر وب‌سرور مستقل از دیگر وب‌سرورها عمل می‌کند و تغییرات و پیکربندی‌ها به‌صورت مستقل اعمال می‌شود. این روش انعطاف‌پذیری بیشتری در زمینه مدیریت وب‌سرورها ارائه می‌کند و در صورت خرابی یک وب‌سرور، سایر وب‌سرورها تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند. با این حال، پیکربندی و مدیریت تنظیمات در این روش فرآیند پیچیده‌تری است، زیرا هر وب‌سرور باید به‌صورت جداگانه پیکربندی شود.

در حالت پیش‌فرض، آپاچی بر مبنای پیکربندی توزیع‌شده کار می‌‌کند. در این نوع پیکربندی، تنظیمات سرور در چندین فایل پیکربندی قرار دارند که معمولا در دایرکتوری‌های مختلفی قرار دارند. این فایل‌ها می‌توانند شامل تنظیمات ماژول‌ها، محدودیت‌های امنیتی، تنظیمات وب‌سایت‌ها و غیره باشند. در این نوع پیکربندی، آپاچی با استفاده از دستورات مختلفی مانند Include، فایل‌های پیکربندی را به هم وصل می‌کند و تنظیمات را از آن‌ها بارگیری می‌کند.

در کل، انتخاب از بین پیکربندی متمرکز و توزیع‌شده بستگی به نیازهای وب‌سایت و تعداد وب‌سرورهای مورد استفاده دارد. در صورتی که تعداد وب‌سرورها کم باشد، پیکربندی متمرکز می‌تواند گزینه مناسبی باشد، اما در صورتی که تعداد وب‌سرورها زیاد باشد یا نیاز به انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشید، پیکربندی توزیع‌شده را در نظر بگیرید.

فایل در مقابل تفسیر مبتنی بر URI

فایل (File) و تفسیر مبتنی بر URI، دو روش متفاوت برای مدیریت منابع داده در وب هستند. فایل، به‌عنوان یک روش سنتی و پایدار برای ذخیره و مدیریت منابع داده در وب استفاده می‌شود. در این روش، منابع داده در فایل‌های مخصوصی ذخیره می‌شوند که محتوای آن‌ها به‌صورت ثابت و بدون تغییر در دسترس است. این روش برای ذخیره و مدیریت منابع داده به‌صورت محلی در دستگاه‌های کاربران نیز استفاده می‌شود.

تفسیر مبتنی بر URI سرنام Uniform Resource Identifier، به‌عنوان یک روش جدید و پویا برای مدیریت منابع داده در وب استفاده می‌شود. در این روش، منابع داده با استفاده از یک آدرس منحصربه‌فرد شناسایی می‌شوند که به‌عنوان URI شناخته می‌شود. URI می‌تواند شامل آدرس وب‌سایت‌ها، مسیرهای API و آدرس‌های دیگر باشد. این روش برای مدیریت منابع داده در وب بسیار منعطف و موثر است و امکان دسترسی به منابع داده با استفاده از انواع مختلف پروتکل‌ها (مانند HTTP، FTP و غیره) را به‌وجود می‌آورد. 

در مجموع، استفاده از مکانیزم فایل یا تفسیر مبتنی بر URI، بستگی به نیازهای وب‌سایت دارد. اگر منابع داده شما به‌صورت ثابت و بدون تغییر هستند، استفاده از فایل می‌تواند گزینه مناسبی باشد. اگر منابع داده شما پویا هستند و نیاز به به‌روزرسانی مداوم دارند، استفاده از تفسیر مبتنی بر URI می‌تواند گزینه مناسبی باشد.