ثروتمندترین مرد آسیا به دنبال تاسیس یک غول فناوری در ابعاد جهانی

ثروتمندترین مرد آسیا به دنبال تاسیس  یک غول فناوری در ابعاد جهانی

• وقتی دو غول فناوری (فیسبوک و گوگل) میلیاردها دلار برای حمایت از رقیب نوظهور خود (آمازون) سرمایه‌گذاری کردند، این تصور در ذهن‌ نقش می‌بندد که این دو شرکت بزرگ می‌دانستند آینده درخشانی پیش‌روی آمازون قرار دارد. تاریخ یکبار دیگر در حال تکرار شدن است و قرار است کسب‌وکار دیگری به‌نام پلتفرم جیو (Jio Platforms)  به یکی از غول‌های بزرگ دنیای فناوری تبدیل شود. Jio Platforms شرکت فعال در زمینه گوشی‌های موبایل است که قدمتی 4 ساله دارد و آقای موکش آمبانی ثروتمندترین مرد هند آن‌را مدیریت می‌کند. این شرکت توانست در مدت زمان کوتاهی سرمایه‌های زیادی جذب کند. در حالی که جهان سرگرم مبارزه با همه‌گیری کووید 19 بود، مدیرعامل جیو اعلام کرد این شرکت به اولین غول دنیای فناوری تبدیل خواهد شد که کار خود را از هند آغاز می‌کند. 
• ماجرا زمانی آغاز شد که ماه آوریل، فیسبوک قراردادی به ارزش 5.7 میلیارد دلار با شرکت جیو امضا کرد و 9.9 درصد سهام این شرکت را خریداری کرد. این قرارداد بزرگ باعث شد تا سرمایه‌گذاران بیشتری به سراغ جیو بروند و بخشی از سهام این شرکت را خریداری کنند. لازم به توضیح است که صنایع وابسته به پتروشیمی ریلاینس (Reliance) تحت مدیریت خانواده آقای آمبانی مدیریت می‌شود. در ماه می، غول‌های سرمایه‌گذاری خصوصی ایالات متحده نظیر Silver Lake، Vista Equity Partners، General Atlantic و KKR در مجموع حدود 5 میلیارد دلار در شرکت جیو سرمایه‌گذاری کردند. در ماه ژوئن، شرکت جیو بیش از 4 میلیارد دلار از سایر سرمایه‌گذاران فناوری آمریکا و صندوق‌ سرمایه‌گذاری ملی عربستان سعودی و امارات متحده عربی جمع‌آوری کرد. در ماه جولای، پس از فروش بخش‌هایی از شرکت جیو به سازندگان تراشه‌های آمریکایی اینتل و کوالکام، این شرکت قراردادی را با گوگل به ارزش 4.5 میلیارد دلار در ازای 7.7 درصد از سهام آن منعقد کرد. علاوه بر این‌، شرکت ریلاینس که بودجه جیو را از ترازنامه خود تامین کرده بود، نزدیک به 7 میلیارد دلار در ارتباط با گواهینامه حق تقدم خرید سهام، به این شرکت پرداخت کرد. در اوسط ماه جولای، جیو بیش از 20 میلیارد دلار سرمایه جمع‌آوری کرد. این سرمایه هنگفت نه تنها به ریلاینس و جیو اجازه داد تا آماده عرضه اولیه سهام این شرکت باشند (هرچند هنوز تاریخ دقیقی اعلام نشده)، بلکه جایگاه جیو به عنوان یکی از برجسته‌ترین غول‌های تجاری را مستحکم کرد. در حال حاضر ثروتمندترین مرد آسیا، یکی از 5 فرد ثروتمند جهان است. او یک عمارت 27 طبقه در بمبئی دارد. گنجایش گاراژ این عمارت 168 ماشین است، 9 آسانسور و یک اتاق با برف مصنوعی که مناسب گرمای گرمسیری منطقه است در اختیار دارد. اگر جاه‌طلبی‌های او در مورد جیو موفقیت‌آمیز باشد، این شرکت به جمع غول‌های تجارت الکترونیکی جهان در حد و اندازه علی‌بابا و تنسنت چین خواهد پیوست. ماتیو اومن، رئیس هندی جیو پلتفرم و یکی از مدیران اسبق مخابرات ایالات متحده می‌گوید: «هند دیگر یک بازیگر منطقه‌ای نیست، زیرا سرمایه‌گذاران بزرگ ساکن در کشورهای مختلف در این کشور سرمایه‌گذاری‌های کلانی کرده‌اند. جیو با این‌که شرکت نوپایی است، اما در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند متناسب با معیارها و استراتژی‌های خود سرمایه‌گذاران مدنظرش را انتخاب کند. معیار اصلی جیو انتخاب شرکایی است که به نظر خواهان منافع هند هستند. شاید تعجب کنید که بگویم ما برخی از سرمایه‌گذاران را رد کرده‌ایم.»
• آمبانی شرکت ریلاینس را از پدر خود به ارث برده است. او تولید الیاف پلی‌استر و دیگر محصولاتی که از نفت و پتروشیمی تهیه می‌شدند را گسترش داد. ریلاینس دارایی‌هایی در خارج از کشور هند دارد و به‌تازگی هملیز (Hamleys) فروشگاه بزرگ اسباب‌بازی فروشی در لندن را خریداری کرده است. آمبانی 63 ساله که از سال‌ 2000 جزو ثروتمندان جهان شناخته می‌شود، در کارنامه کاری خود یک بخش مهم را کم داشت و آن ارتباطات از راه دور بود. دخترش، ایشا و پسرش آکاش می‌دانستند که با وجود شبکه‌های کند و ضعیف  2G کارشان پیش نمی‌رود. اومن، رئیس شرکت جیو می‌گوید: «آن‌ها دائم به پدرشان شکایت می‌کردند که شبکه بسیار کند است و آن‌ها نمی‌توانند از داده‌های تلفن همراه استفاده کنند. ایشا، نفوذ زیادی بر پدرش داشت و او را متقاعد کرد که از این فرصت بزرگ استفاده کند (شکل 1).» آمبانی که تحت تاثیر حرف‌های فرزندانش قرار گرفته بود، یک شرکت مخابراتی ناموفق را در سال 2010 خریداری کرد و برخی مجوزهای شبکه بی‌سیم را به آن داد. در آن زمان، صدها میلیون هندی هنوز تلفن همراه نداشتند، چه برسد که بخواهند از اینترنت استفاده کنند. آمبانی حدود 35 میلیارد دلار را جهت برقراری خطوط فیبری اختصاص داد و تقریباً 200 هزار برج برای شبکه مدرن 4G در سراسر این کشور پهناور نصب نمود. آمبانی که به واسطه سوخت‌های فسیلی به ثروت رسیده بود، به این نتیجه رسید که با اتصال ثروتش به داده‌ها، آینده کسب‌وکار خود را تضمین کند. مسیر موفقیت شرکت جیو، بسیار عجیب و شگفت‌انگیز است. وقتی این شرکت در سپتامبر 2016 راه‌اندازی شد، تنها 28 میلیون هندی تلفن هوشمند داشتند. طی 18 ماه، شرکت جیو صد میلیون نفر را در شبکه خود ثبت‌نام کرده بود و تا پایان ماه جولای، تقریباً 400 میلیون مشترک داشت. ترفند جذب این تازه واردها، ارائه داده‌های ارزان‌قیمت بود. قبل از جیو، قیمت داده‌های موبایل به ازای هر گیگابایت، 4.50 دلار بود که برای کشوری با درآمد سرانه سالانه 5760 دلار، مبلغ زیادی بود. شرکت جیو، مبلغ 15 سنت را به ازای هر گیگابایت پیشنهاد داد و تماس‌های صوتی را هم مجانی کرد. این‌گونه بود که یک جنگ قیمت به راه افتاد و توانست اپراتورهای باسابقه‌ای همچون Vodafone و Bharti Airtel را به سمت نابودی بکشاند. دو سال بعد از ارائه تماس‌های رایگان و داده‌های ارزان قیمت، جیو از یک گوشی اندرویدی 20 دلاری به نام Jio Phone رونمایی کرد و آن‌را با اپ‌های گوگل مانند یوتیوپ بارگذاری کرد که شامل برنامه‌های رایگان تلفن همراه نیز بود. با وجود چنین محصولی، هندی‌ها به اندازه تمام قاره آمریکا داده مصرف می‌کردند. این موضوع نه تنها برای هندی‌ها بلکه برای تمام غول‌های فناوری جهان یک مزیت محسوب می‌شد. در حال حاضر واتساپ به انواع گویش‌های رسمی هند قابل استفاده است و 400 میلیون کاربر دارد و همین امر باعث شده تا این کشور به بزرگ‌ترین بازار واتساپ تبدیل شود. در کشوری که از یک بیسوادی گسترده رنج می‌برد، برنامه یوتیوپ گوگل برای خیلی‌ها به عنوان موتور جست‌وجوی پیش‌فرض عمل می‌کند. در حال حاضر، هند برای سایر کشورهای نوظهوری که اینترنت گران‌قیمت دارند، نمونه موفقی است که تاثیر شتاب‌دهندگی داده‌های ارزان‌قیمت بر مشاغل، آموزش و پرورش و توسعه روستایی را نشان می‌دهد. نیخل پهوا، بنیانگذار و سردبیر سایت تجزیه و تحلیل فناوری هند MediaNama می‌گوید: «دسترسی به اینترنت پهن‌باند افزایش یافته است. آمبانی فردی است که رویاهای بزرگی در سر دارد.» رویاهای آمبانی حتی فراتر از ارتباط‌ات راه دور است. جیو خیلی زود توانست جایگاه رقابتی خود در زمینه تلفن همراه را تغییر دهد، اما هنوز حضور چندانی در بخش گسترده‌ای از اینترنت، از جمله پرداخت‌ با تلفن همراه و تجارت الکترونیکی ندارد. اومن می‌گوید: «آن‌چه می‌بینیم بخش کوچکی از یک فرصت بزرگ بزرگ و بزرگ‌تر است.»

شکل 1 - خانواده آقای آمبانی. در سمت راست تصویر آقای موکش آمبانی ثروتمندترین فرد هند را مشاهده می‌کنید. در سمت چپ تصویر، نیتا همسر ایشان در کنار دخترش ایشا و پسرانش آنانت و آکاش در زمان رای‌گیری آوریل 2019 میلادی مشاهده می‌کنید. 

• برای به‌دست آوردن این فرصت‌ها، جیو به شرکای جهانی نیاز داشت تا یک حلقه سرمایه‌گذاری بی نقص ایجاد کنند. این سرمایه‌گذاران در واقع سهام شرکتی را دریافت کردند که از طریق کسب و کار اصلی خود پول نقد تولید می‌کرد. ریلاینس توانست بدهی خو‌د را قبل از جدول زمانی اعلام شده صاف کند، در حالی که جیو باهوش‌ترین بازیگران جهان در حوزه فناوری را متحد خود کرد. اگون دوبان (Egon Durban)، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری فناوری که خط‌دهی به سرمایه‌های شرکت جیو را بر عهده دارد می‌گوید: «آمبانی به آینده این شرکت امیدوار است. به اعتقاد من جیو بزرگ‌ترین شرکت فناوری خصوصی در جهان است که بخش اعظمی از قابلیت‌های آن هنوز زیر آب مستتر هستند.» اوایل سال جاری، شرکت جیو هنوز خدمات پرداختی را به تعداد زیادی از کاربران موبایل خود، ارائه نکرده بود و در مورد پیشنهادات سبک زندگی دیجیتال که در رویای خود می‌پروراند، پشت سر رقبایش حرکت می‌کرد. آمازون در سال 2012 میلیاردها دلار در هندوستان هزینه کرد. زمانی‌که جیو هدست‌های خود را عرضه ‌کرد، در همان زمان کارشناسان پیش‌بینی کردند که فلیپ‌کارت  (Flipkart)- شرکت خرید اینترنتی داخلی - به آمازون فروخته شود، اما والمارت وارد عرصه شد و 77 درصد سهام شرکت را به قیمت 16 میلیارد دلار خریداری کرد. این خرید باعث شد تا به شکل غیرمستقیم کسب‌وکار جیو رونق بهتری پیدا کند، زیرا آمازون و والمارت پس از گذشت مدت زمانی با مشکلات حقوقی در هند روبرو شدند.  شرکت جیو برای رشد و ترقی بیشتر، ضمن تقویت پیشنهادات خود، تصمیم گرفت افق دید خود را گسترش دهد. این‌کار مزیتی برای این شرکت به همراه داشت و توانست تمامی بدهی‌های خود را پرداخت کند. به این ترتیب سرمایه‌گذاران خارجی مشتاق شدند تا به بازار هند وارد شوند و با شریکی کار کنند که می‌داند چگونه در بازار‌های پر سود کار کند. سرمایه‌گذاری فیسبوک در جیو بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری این شرکت از زمان خرید واتساپ به مبلغ 14 میلیارد دلار در سال 2014 است. موفقیت بزرگ دیگر جیو، قدرت مانور این شرکت با وجود قوانین دست‌وپا گیر مختلفی است که در هند تصویب شده و در عمل آمازون را با محدودیت‌های زیادی روبرو کرده است. 
• در ژانویه، یک روز قبل از این‌که بزوس به دهلی نو پرواز کند تا یک میلیارد دلار در آمازون هندوستان سرمایه‌گذاری نماید، دولت اعلام کرد که فیسبوک به همراه فلیپ‌کارت تحت کنترل والمارت به دلیل نقض قوانین ضد انحصار تحت پیگرد قانونی هستند. در نقطه مقابل، جیو کمتر با مشکلات این چنینی روبرو است، زیرا قواعد بازی در هند را به خوبی می‌داند. آمبانی و زاکربرگ مشارکت خود را تقریباً به عنوان یک عمل میهن‌دوستانه بیان کردند و اعلام داشتند که این امر در جهت حفاظت از میلیون‌ها کسب‌وکار مستقل یا خانوادگی تحت عنوان  فروشگاه‌های Kirana است که برای چندین دهه ستون فقرات تجارت هند بوده‌اند و آینده آن‌ها ممکن است با شروع خریدهای آنلاین به مخاطره بیفتد. آمبانی می‌گوید که او و زاکربرگ هدف مشترکی در خدمت به تمام هندی‌‌ها دارند. بر اساس این معامله، سایت تجارت الکترونیکی جیو، JioMart که در ماه ژوئن راه‌اندازی شد، به واتساپ لینک می‌شود و برای اولین بار شامل گزینه پرداخت آنلاین خواهد بود. هدف این است که پرداخت‌ها برای سفارشات 40 میلیون فروشگاه‌ Kirana انجام شود تا آن‌ها با ترکیب کاتالوگ و تحویل کالا، طیف وسیع‌تری از کالاها را عرضه کنند. آمازون و والمارت همچنان تهدید مرگباری برای مغازهای خانوادگی محسوب می‌شوند و این موضوع شرکت جیو را در نقش یک ناجی ملی‌گرا قرار می‌دهد. اومن می‌گوید: «مشتریان اصلی
• JioMart-WhatsApp را مادران و پدران هشتاد و اندی ساله همانند مادر من شکل می‌دهند که در ایالت کرالا در جنوب هند زندگی می‌کنند. مادر من در انجام کارهای آنلاین تبحری ندارد. او فقط مغازه‌داری را می‌شناسد که وسایلش را تحویل می‌دهد.» فیس‌بوک می‌تواند از معامله‌ خود با جیو به عنوان یک نمونه اولیه موفق از سرمایه‌گذاری در یک بازار خارجی استفاده کند. مشابه همین روش را پیش‌تر گوگل آزمایش کرد. گوگل ابتدا سیستم پرداخت آنلاین خود در هند را راه‌اندازی کرد، قبل از آن‌که این برنامه را در ایالات متحده و کشورهای دیگر گسترش دهد. گوگل می‌گوید: «در حال حاضر مشغول کار روی سیستم‌عامل اندروید ارزان‌قیمت برای گوشی‌های همراه جیو است که نمونه‌های اولیه آن در هند آزمایش می‌شود، قبل از آن‌که در سراسر جهان استفاده شود. زاکربرگ در بیانیه‌های خود پس از معامله آوریل به صراحت گفت که فیسبوک طرح‌های مشابهی دارد. البته موضوعات دیگری هم وجود دارند که می‌تواند زاکربرگ را در مورد سرمایه‌گذاری 5.7 میلیارد دلاریش دچار شک و تردید کند. ساده‌ترین آن‌ها پیچیدگی فعالیت در کشوری با چند زبان و مذهب است که مقررات دولتی آن هنوز به شدت به نفع مشاغل محلی است. با تمام این اوصاف، چشم‌اندازهای بزرگی قابل ترسیم است که ریلاینس به آن‌ها چشم دوخته است. همان‌گونه که سیستم پرداخت واتساپ به سرعت در کشورهای مختلف فراگیر شد، این احتمال وجود دارد که سازوکاری که جیو برای ایجاد بسترهای خدماتی استفاده کند به سرعت توسط کشورهای دیگر الگوبرداری شود. این امر باعث می‌شود شرکت جیو و ریلاینس در رده شرکت‌های مطرح جهانی قرار بگیرند. اومن جیو می‌گوید: «ممکن است حتی بخش‌هایی از آمریکا و اروپا بازارهای بالقوه جیو باشند. جهانی شدن، امری غیرمحتمل نیست.» ناظران بازار انتظار دارند که عرصه اولیه سهام در آینده نه‌چندان دور انجام بگیرد. البته این شرکت برنامه زمانی خاصی را به‌طور رسمی اعلام نکرده، اما اومن می‌گوید: «این احتمال وجود دارد.»