آینده واقعیت مجازی درون گوشی‌های هوشمند شما

این مطلب یکی از مقالات پرونده ویژه «واقعیت مجازی» است. برای دانلود کل این پرونده ویژه اینجا کلیک کنید. 

بعد از گذشت دو سال از آن نخستین تجربه، هنوز هم محصولات شرکت اوکیولس بهترین نسخه‌ نمایشی از صنعت واقعیت مجازی است (اگرچه شرکت اچ‌تی‌سی با محصول Vive ممکن است آینده را دست‌خوش تغییر کند) و شناخته شده‌ترین نام در این حوزه است. محصول این شرکت یک نمونه بسیار خوب و قدرتمند از واقعیت مجازی است، اما هنوز نمی‌توانید آن را خریداری کنید. 
البته هنوز امکان خرید دستگاه واقعیت مجازی سونی یعنی مورفوس هم وجود ندارد. درباره Vive هم این وضعیت وجود دارد. اگر شما یک گوشی هوشمند داشته باشید، دیگر به این ابزارها نیاز نخواهید داشت و در نتیجه خرید آن منطقی نیست. واقعیت مجازی قابل حمل را برای نخستین بار با گوشی Nexus 5 خود در کنفرانس Google I/O ژوئن 2014 تجربه کردم. هنگامی که همگی شرکت‌کنند‌گان در سالن اصلی جمع شدیم، سخنرانی سالانه گوگل انجام شد و بعد به هریک از ما یک بسته کوچک مقوایی داده شد. ما ده دقیقه کاملاً گیج بودیم که این چیست و ده دقیقه را صرف شکایت به گوگل درباره این قطعات شل و ول عجیب و غریب کردیم، اما متوجه نشده بودیم که این یک پایه چشمی برای گوشی تلفن همراه است. سرانجام، شروع به سرهم کردن قطعات و گذاشتن گوشی تلفن همراه درون آن کردیم. یک قطعه آهن‌ربایی گوشی را کاملاً جذب و محکم ‌کرد و من ناگهان احساس کردم با استفاده از Google Street View در حال پرواز و در تماشای ویدیویی درباره واقعیت مجازی روی یوتیوب هستم. دستگاه واقعیت مجازی Cardboard از همه‌ چیزهایی که گوگل در آن روز (ساعت هوشمند، نرم‌افزارهای مدیریت و کنترل خودرو وغیره) نمایش داد، جالب‌تر و هیجان‌انگیزتر بود. در مدت شانزده ماه، به‌نظر می‌رسید واقعیت مجازی از یک امر غیرممکن به یک امر غیرممکن آسان تبدیل شده است. در حالی که هدست اوکیولس ریفت در برزخ توسعه گرفتار شده است، صنعت واقعیت مجازی با شتاب در حال رشد پیرامون دستگاه‌هایی بود که در دستان و جیب شما قرار دارند (شکل 1).

 شکل 1: واقعیت مجازی Cardboard گوگل

در حال حاضر، گوشی‌های موبایل مهم‌ترین دستگاه در صنعت واقعیت مجازی هستند. این موضوع یک موتور محرکه برای خلق ایده‌های شرکت‌های سامسونگ، کارل زایس، Avegant و Dodocase (که برای اپل قطعه می‌سازد) است. حتی اوکیولس نیز از واقعیت مجازی روی گوشی هوشمند استقبال و از طریق شرکتی مانند سامسونگ برای گوشی‌های گلکسی یک هدست واقعیت مجازی ارائه کرد. در واقع، Gear VR یکی از بزرگان و افسانه‌های برنامه‌نویسی دنیا، جان کارمک را برای پیوستن به اوکیولس ترغیب می‌کرد. این موضوع را نیکول دی‌کارلو، مدیر گروه واقعیت مجازی سامسونگ، بیان می‌کند: «ما تلفن همراه را به او نشان دادیم و او تأیید کرد». اکنون من چشم‌انداز بزرگ‌تری برای این صنعت پیش‌بینی می‌کنم. در کنفرانس GDC امسال، جان کارمک به همراه اوکیولس با تمام قوا پشت سر Gear VR ایستاده بودند و اظهار می‌کردند راهبرد و هدف بزرگ بعدی این شرکت مشتریان آینده گوشی‌های هوشمند سامسونگ است. 

تأکید بر واقعیت مجازی روی گوشی‌های هوشمند به‌هیچ وجه  تعجب‌برانگیز نیست؛ زیرا این دستگاه‌ها به‌ذات و خود به‌خود دربردارنده بسیاری از عوامل و مواد اولیه تشکیل‌دهنده واقعیت مجازی در سرزمین عجایب هستند.

تأکید بر واقعیت مجازی روی گوشی‌های هوشمند به‌هیچ وجه تعجب‌برانگیز نیست؛ زیرا این دستگاه‌ها به‌ذات و خود به‌خود دربردارنده بسیاری از عوامل و مواد اولیه تشکیل‌دهنده واقعیت مجازی در سرزمین عجایب هستند. گوشی‌های هوشمند به یک صفحه‌نمایش عالی با وضوح بالا و شفافیت کافی مجهز هستند. همچنین، به‌یقین از پس قدرت‌ پردازشی کافی برای نمایش یک فیلم واقعیت مجازی برخواهند آمد و می‌توانند یک بازی ساده VR را اجرا کنند. شتاب‌سنج و قطب‌نمای تعبیه شده در این دستگاه‌ها از پس ردگیری‌های سر کاربران برمی‌آیند و می‌توانند این مسئولیت را به‌خوبی بر عهده بگیرند، در حالی که این موضوع چالشی بزرگ برای سازندگان دستگاه‌های واقعیت مجازی در حال حاضر است. بیش از دو سال طول کشید تا نمونه اولیه شرکت اوکیولس نشان داده شده در نمایشگاه CES 2013 به یک محصول تجاری برسد، اما شرکت گوگل بیش از 500 هزار دستگاه Cardboard را در مدت یک سال به‌فروش رسانده است. از همه مهم‌تر این‌که گوشی‌های تلفن همراه آینده واقعاً به سوی قدرتمندتر شدن پیش می‌روند و از صفحه‌نمایش‌های 4K یا بهتر بهره می‌گیرند. دی‌کارلو می‌گوید دنیای محاسبات کامپیوتری در چند جهت دیوانه‌وار در حال حرکت به جلو است و به‌زودی شاهد خواهیم بود گوشی‌های هوشمند بهتر از کنسول اکس‌باکس 360 عمل کنند. گوشی‌های هوشمند در دو، سه یا پنج سال آینده بسیار سریع‌تر می‌شوند و قدرت پردازشی فراتر از چیزی خواهند داشت که اکنون تصور می‌کنیم. تمام شواهد و پشتیبانی‌ها این موضوع را تأیید می‌کنند و واقعیت مجازی چه چیزی بیش‌تر از این می‌خواهد. 

 شکل 2: Gear VR ابزاری است که برای تجربه واقعیت مجازی با گوشی‌های گلکسی سامسونگ ارائه شده و شرکت اوکیولس نیز روی آن سرمایه‌گذاری فراوانی کرده است. 

تصمیم سامسونگ برای ارئه Gear VR نیز از این موضوع نشأت می‌گیرد که این شرکت می‌خواست بیش‌تر از هر چیزی واقعیت مجازی را به مردم معرفی و از این طریق به آن‌ها نزدیک شود (شکل 2). دی‌کارلو می‌گوید: «تصور ما این است که هریک از شما یک خریدار بالقوه دستگاه‌های واقعیت مجازی هستید. پس به برداشتن گام‌های آرام برای به ‌دست آوردن آن نیاز ندارید. اما بیش‌تر مردمی که در این وضعیت نیستند، می‌توانند واقعیت مجازی را روی گوشی‌های هوشمند که زندگی و عشق آن‌ها است، با روش جدیدی برای به‌دست آوردن آن انتخاب کنند.» به همین دلیل است که بسیاری از مردم امیدوار هستند واقعیت مجازی را روی گوشی تلفن همراه‌ خود ببینند. اد تَنگ، بنیان‌گذار و مدیر راهبرد شرکت Avegant، می‌گوید: «در کوتاه‌مدت چشم‌انداز مثبتی برای نمایش واقعیت مجازی روی گوشی‌های هوشمند در میان مردم به ‌وجود آمده است.» محصول Glyph این شرکت شباهت‌هایی به هدفون Beat دارد و از تلفن همراه شما برای نمایش ویدیو و بازی استفاده می‌کند، اما همه‌ کارهای واقعیت مجازی در داخل هدست اتفاق می‌افتند (شکل 3). وی می‌گوید: «هر فردی که یک گوشی‌ هوشمند دارد، می‌تواند یک قطعه 10 یا 20 دلاری مقوایی یا یک قطعه 50 تا 200 دلاری پلاستیکی خریداری کند و با قرار دادن تلفن همراه در آن از واقعیت مجازی استفاده کند. شما این دستگاه را به وسیله یک بند روی صورت‌ خود قرار می‌دهید و یک تجربه نسبتاً قابل قبول از VR خواهید داشت.»

 شکل 3: ابزار واقعیت مجازی Avegant Glyph مناسب گوشی‌های تلفن همراه

این همان چیزی است که مدیران شرکت کارل زایس نیز دریافتند. این شرکت سابقه‌ای طولانی در ساخت لنزهای حرفه‌ای برای دوربین‌های عکاسی دارد و طبیعتاً باید بیش‌تر از هر چیزی به‌سراغ واقعیت افزوده بیاید. آن‌ها دنبال چیزی بودند که کاربر به‌راحتی بتواند روی چشم بگذارد و درگیر گوشی یا هدفون نشود. آندریاس کالوهن، مدیر دستگاه‌های چندرسانه‌ای این شرکت، می‌گوید: «پس از این‌که بازخوردهای مردم در استفاده از محصول اوکیولس را مشاهده و تلاش کردیم محصول مناسب با ایده‌های خود را طراحی کنیم، تصمیم گرفتیم در این زمینه بیش‌تر کوشش کنیم و به‌طور جدی وارد شویم. پس از آن، تلاش کردیم دستگاه خود را جایگزین کنیم و VR One را ساختیم که یک هدست با چهارچوب قابل تعویض برای انواع گوشی‌های هوشمند با صفحه‌نمایش در اندازه‌های 4.7 و 5.2 اینچ است.» گوشی همراه از پنل جلویی وارد هدست می‌شود و دستگاه مانند یک عینک چشمی روی چهره قرار می‌گیرد (شکل 4). فیلم و بازی واقعیت مجازی روی همان صفحه‌نمایش گوشی نمایش داده می‌شوند. دو شرکت زایس و Avegant در یک ریسک بزرگ وارد شدند. این دو شرکت در حال توسعه فناوری‌های صفحه‌نمایش‌های خود براساس نرم‌افزارهای گوشی‌های هوشمند هستند یا سعی می‌کنند از نمونه‌های مقوایی ساخته شده پول‌سازی کنند، اما آینده خوبی در انتظار آن‌ها است. در نهایت، در حال رفتن به سویی هستید که همه‌چیز روی گوشی تلفن همراه‌ شما باشد. 

 شکل 4: VR One شرکت زایس با طراحی و قاب‌های گوشی متفاوت 

با نگاهی به فعالیت استارت‌آپ Magic Leap که روی واقعیت افزوده کار می‌کند و مایکروسافت هولولنز و حتی عینک گوگل درمی‌یابیم که آینده در گوشی‌های تلفن همراه نیست و گوشی‌های هوشمند دستگاه نخست شما نیستند. شاید شما همیشه گوشی تلفن همراه نداشته باشید. دانگ از Avegant می‌گوید: «این مسیر به سوی مجموعه‌ای از دستگاه‌های پوشیدنی می‌رود. انواعی از عینک‌ها یا صفحه‌نمایش‌ها که روی سر خود می‌گذارید و شاید برخی کامپیوترهای جاسازی شده را درون این دستگاه تعبیه یا متصل کنید. اگر واقعاً به این سو پیش می‌رویم که هر فرد یک نمونه از این دستگاه‌ها را داشته باشد، در حال حاضر چه نیازی به ساخت محصولات مبتنی بر گوشی‌های هوشمند وجود دارد؟» برای این بخش دی‌کارلو از سامسونگ می‌گوید که درست است آینده به سوی دستگاه‌های پوشیدنی حرکت می‌کند، ولی این آینده بسیار دور است و هنوز راه درازی در پیش دارد. هنوز کارهای زیادی باید انجام شود تا به این نقطه برسیم. «صفحه‌نمایش دستگاه گلکسی Note 4 واقعاً حداقلی از واقعیت مجازی را دارد.» برای برخورداری از وضوح کافی در هر زاویه‌ای باید فایلی با تفکیک‌پذیری  10K و نرخ 30 فریم در ثانیه را پخش کنید. دانلود چنین فایلی را فراموش کنید؛ زیرا استریم یک فیلم بسیار کم‌تر زمان می‌برد. «استریم چیزی است که هر کسی خواستار آن است، اما در حال حاضر باید با چالش‌های زیرساخت اینترنت خود درگیر شویم.» بنابراین، راه زیادی باقی مانده است. بازی‌ها و نرم‌افزارهای چشم‌گیر واقعیت مجازی هنوز آماده نیستند و فناوری‌ها و بازی‌های این صنعت بسیار گران‌قیمت هستند. ساخت یک فیلم واقعیت مجازی به زمان بسیار زیاد و منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری گسترده نیاز دارد. ما درباره فیلم‌های 360 درجه‌ای صحبت می‌کنیم که همه‌چیز باید در هر زاویه‌ای دیده شود و در اطراف ما متفاوت از فیلم‌ها و تجربه‌هایی است که تاکنون داشتیم. 
پیش‌رفت آن سریع است. آخرین نسخه Gear VR که با گوشی‌های Galaxy S6 و S6 Edge سازگار است، سبک‌تر و بسیار راحت‌تر از مدل‌های قبلی است و دقت وضوح روی صفحه‌نمایش گلکسی S6 تجربه کاربری بهتری فراهم می‌کند. این دستگاه نشان می‌دهد چگونه خیلی سریع بهترین روش‌ها را برای پیاده‌سازی واقعیت مجازی کشف کردیم و به این صنعت یورش بردیم. همه می‌دانیم که بیش‌تر کاربری و بازار هدف واقعیت مجازی بازی‌ها هستند، ولی اخیراً شرکت اوکیولس فیلم واقعیت مجازی کوتاهی از یک روبات و یک سگ در جشنواره فیلم ساندنس به ‌نمایش گذاشت. شرکت هواپیمایی Qantas در یک حرکت جالب Gear VR را میان مسافران یک پرواز  درجه یک توزیع کرده است. این حرکت در نظر نخست غیر عادی می‌آید، اما شاید روش تفریحی بسیار مناسبی برای گذران 9 ساعت پرواز میان دو قاره و بهتر از تماشای تلویزیون به‌طور مداوم باشد. اوکیولس و سامسونگ درباره واقعیت مجازی تفننی (Casual VR) صحبت می‌کنند و Avegant عمداً به‌سراغ ساخت چیزهایی می‌رود که کمی عجیب و بی‌کیفیت به‌نظر می‌رسند.

 شکل 5: سینمای اوکیولس ریفت VR

ما در ابتدای جنبش واقعیت مجازی هستیم و در ادامه و در طی زمان هر چیزی شاید هزار بار عوض شود تا شکل و مسیر درست خود را بیابد. تا چند سال پیش، دستگاه‌های واقعیت مجازی که باید به قاب عینک وصل می‌کردید، بسیار آزاردهنده و خسته‌کننده بودند و انتظار داشتید یک دکمه روی پیراهن یا امواج مغزی باشند، ولی اکنون واقعیت مجازی برای ما جذاب است و کاربردهای مختلفی یافته است. ما دوست داریم با ابزارهای واقعیت مجازی بازی کنیم یا فیلم ببینیم و فناوری دیوانه‌وار به‌پیش می‌رود.  وقتی به نخستین خاطرات خود در استفاده از اوکیولس ریفت مراجعه می‌کنم، یک بازی نبود، بلکه شبیه‌سازی از یک فیلم‌ ـ تئاتر کوچک بود با صندلی‌های قرمزرنگ مخملی و یک پرده بزرگ که از همه سو کشیده شده بود تا صفحه‌نمایش بزرگ‌تر نشان داده شود (من فکر می‌کردم در حال تماشای فیلم سوپرمن یا شاهزاده پارسی هستم). شما می‌توانید در کنار دوستان‌ خود بنشینید و یک فیلم را هم‌زمان ببینید و تصور کنید واقعاً آن‌جا زندگی می‌کنید (شکل 5). این البته یک کاربرد  خارق‌العاده واقعیت مجازی به شمار نمی‌رود، بلکه فقط یک دمو بود، ولی به‌شدت روی صندلی خم شده بودم و احساس می‌کردم در حال تماشای یک فیلم هستم، در حالی که فیلم نبود، بلکه یک تحول و فناوری جدید بود. در حال حاضر، این فناوری با Gear VR روی گوشی‌های گلکسی سامسونگ قابل استفاده است. گوشی‌های هوشمند شما به اندازه کافی قدرتمند هستند و قیمت آن‌ها نیز مناسب و واقعیت مجازی روی آن‌ها در خدمت یک هدف ساده است؛ تماشای یک فیلم از نت‌فلیکس روی گوشی با صفحه‌نمایش‌هایی که احساس می‌کنید بزرگ‌تر از 5 اینچ هستند، در حالی که می‌توانید نوع ارتباط خود را با دوستان‌تان تغییر دهید. تمام این مزایا با خرید یک عینک مقوایی 25 دلاری به‌دست می‌آید. 

آخرین نسخه Gear VR نشان می‌دهد چگونه خیلی سریع بهترین روش‌ها را برای پیاده‌سازی واقعیت مجازی کشف کردیم و به این صنعت یورش بردیم.

این وضعیت به اندازه کافی می‌تواند هر فردی را متقاعد کند که یک تحول بزرگ در حوزه واقعیت مجازی در حال رخ دادن است و شروع به رؤیاپردازی درباره برنامه‌های کاربردی آینده کند. دی‌کارلو می‌گوید: «آگاهی از آینده واقعیت مجازی در خارج از دنیای فناوری دوستان پر‌شور بسیار پایین است و این مشکلی است که باید در آینده آن را حل کنیم.» مجموع همه‌ صحبت‌ها این است که بهترین چیز برای صنعت واقعیت مجازی این است که خود دست به ‌کار شوید و آن را امتحان کنید. بخش پیچیده قضیه حل شده است و در جیب شما قرار دارد.