10 مرحله‌ای که باید برای ساختن شهر هوشمند طی کنید

این مطلب در پرونده ویژه «شهرهای هوشمند» شماره 177 ماهنامه شبکه منتشر شده است. برای دریافت کل این پرونده ویژه می‌توانید به اینجا مراجعه کنید. 

۱- برای کدام مشکلات باید راه‌حل پیدا کرد
تام ساندرز محقق ارشد در بنیاد خیریه نستا می‌گوید خیلی از شهرها برای رسیدن به نقطه هوشمندی روی‌داده‌های بزرگ و ‌اینترنت اشیا تمرکز دارند، درصورتی‌که مشکلات زیرساختی مهمی در این شهرها وجود دارد که توجهی به آن‌ها نمی‌شود. برای نمونه به پکن و جاکارتا نگاه کنید: در حال حاضر در این دو شهر پروژه‌ داشبوردهای دیتا و سنجش در سراسر شهر در حال پیگیری است تا مشکلاتی نظیر ازدحام ترافیک را برطرف کنند؛ اما علاج درد غیر از این است. نیاز آن‌ها داشتن سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی کاملاً بهینه ‌شده است.

۲- مسئول پیدا کنید
به عقیده رابرت موگا مدیر تحقیق مؤسسه آی‌گریپ، بهتر است مسئولان شهرهای هوشمند از بخش‌های دولتی انتخاب شوند: بعضی از شهرهای هوشمند که در دنیا نمونه هستند، نظیر بارسلون، آمستردام و مالمو، دارای شهرداران و رؤسای اجرایی هستند که به بهترین شکل پویایی را در رهبری و هدایت خود نشان داده‌اند. شاید موردی که خیلی اهمیت دارد آن است که این افراد وظیفه سنگین ایجاد تحول در شهر را به‌عهده بازار نگذاشتند. در بعضی جاها نظیر بخش‌هایی از آفریقا و آسیا می‌بینیم که شهرهای هوشمند به‌طور کامل توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند. درنتیجه شاهد شهرهایی هستیم که از ماهواره‌های دارای فناوری سطح‌بالا و مدرن برخوردار هستند؛ اما متأسفانه این وسایل در حال خاک خوردن هستند.

۳- چشم‌اندازی را گسترش دهید که همه از آن حمایت کنند
شاید در این مورد بتوان از برگزاری المپیک نام برد. این رویداد بزرگ جهانی تبدیل به هدف نهایی شهروندان می‌شود و درنتیجه باعث می‌شود تا گروه‌ها، انجمن‌ها، بخش دولتی و خصوصی، آکادمی‌ها، کسب‌وکارها و درنهایت داوطلبان در کنار هم برای رسیدن به آن هدف مشترک دست در دست تلاش کنند. پرایا پراکاش پایه‌گذار «طراحی برای تغییر جامعه» می‌گوید: خیلی از پروژه‌های مرتبط با شهر هوشمند در ایجاد ارتباط بین این چشم‌اندازها و جذب قوه تخیل شهروندان ناموفق عمل می‌کنند. برای همین حس همکاری و کمک به پیشبرد اهداف در آن‌ها زنده نمی‌شود. در این شهرها شاهد نبود یک بعد فرهنگی هستیم که در مکالمات به آن اشاره‌ای نمی‌شود.

۴- یک موقعیت کسب‌وکار درست کنید
شبکه‌های حسگر نیاز به زیرساخت گران‌قیمتی دارند و در شرایط فعلی مشخص نیست که این هزینه به‌عهده مالیات‌دهندگان است یا صنعت خود باید این چالش‌ها را برطرف کند. چشم‌اندازی که بتواند ارزش‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیست را اضافه کند قادر خواهد بود تا سرمایه موردنیاز خود را برای به انجام رساندن برنامه‌ها و پروژه‌های موردنظر از شرکت‌ها، دانشگاه‌ها و بخش‌های دیگر جذب کند.
 استوارت هیگینز از بخش انگلستان و ایرلند سیسکو می‌گوید: شاید مشکلات قسمت فناوری ساده‌ترین چیزی باشد که نیاز به حل شدن داشته باشد. این که چه کسی پرداخت می‌کند، چه کسی تغییرات را به وجود می‌آورد و هدایت می‌کند و چه‌کسی باید شامل شود؛ مشکلات بزرگ‌تری هستند.

۵- داده‌ها را به اشتراک بگذارید
یکی از موارد مهم در تقویت اکوسیستم فناوری، داده باز است. توماس هولدرنس جغرافی‌دان بنام و یکی از اعضای گروه Smart research fellow  از دانشگاه ولونگانگ استرالیا با بیان این مطلب گفت: بخش خصوصی نسبت به موضوع محافظت از داده بسیار حساس است اما زمان آن رسیده که آن‌ها روی خوش به اشتراک‌گذاری داده نشان دهند. مارا بالسترینی از Ideas For Change می‌گوید: شوراهای شهر با تغییر دید خود باید به‌جای بعد هزینه، سرمایه‌گذاری را مدنظر قرار دهند. مطمئن هستم که اگر قرار باشد خود آن‌ها مشکلات حمل‌ونقل عمومی را حل کنند هزینه بسیار زیادی به آن‌ها تحمیل خواهد شد.

۶- از پایین به بالا طراحی کنید
یودیت استانتون پایه‌گذار و مدیر Opensensor.Io می‌گوید: تجربه‌های گذشته نشان داده زمانی که پروژه‌های فناوری بزرگ باشد احتمال شکست تا حد بسیار زیادی افزایش پیدا می‌کند؛ اما زمانی که این پروژه به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شود نتیجه کار بهتر است. شهر فوجی‌ساوای ژاپن یک نمونه بارز از شهری است که از صفر ساخته‌شده است. 
هیگینز از سیسکو می‌گوید: این شهر یک شهر ضدبلا، ضدآسیب و خودکفا است که هر خانه الکتریسیته خود را تولید می‌کند. حتی خیابان‌های آن به‌گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که بتوانند میزان مصرف انرژی را کاهش دهند. در طراحی آن از شکل یک برگ استفاده‌شده تا به وزش باد طبیعی و کاهش نیاز به برق AC کمک کند.

۷- با دقت گام بردارید
پروفسور جورج روسوس از بخش محاسبات فراگیر کالج بریک‌بک از دانشگاه لندن معتقد است: ما هنوز در ابتدای راه کشف و شناخت هزینه‌ها و منفعت‌های این‌گونه فناوری‌ها برای جامعه و کسب‌وکارها هستیم بنابراین بهتر است از روش‌های محتاطانه‌تر استفاده کنیم. او هم‌چنین به پیچیدگی‌های حریم خصوصی اشاره می‌کند و می‌گوید حتماً باید به این مسائل توجه شود.

۸- از سیاستمداران استفاده کنید
رهبران سیاسی برای ایجاد ارتباط بین نیازهای فناوری جدید و کاهش نگرانی‌های شهروندان در خصوص ایمنی و امنیت نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. استفان شوریگ مدیر آب‌وهوا و انرژی در شورای دنیای آینده، می‌گوید: این‌که چرا مالیات پرداختی افراد روی شهر هوشمند متمرکز شده است، سؤالی است که سیاستمداران باید به آن پاسخ دهند. آن‌ها حتی می‌توانند زمانی که بودجه‌ای باقی نمانده است هم از تصمیم خود مبنی بر سرمایه‌گذاری بر روی فناوری دفاع کنند؛ چون فایده و مزیت‌های آن بسیار بیشتر خواهد بود.

۹- به شهروندان آموزش دهید
آدام دانت سخنران حوزه شهر هوشمند در دانشگاه اوکلاهاما معتقد است اگر شهروندان یک شهر نحوه کار و استفاده از فناوری جدید را ندانند، شهر هوشمند هیچ فایده‌ای برای آن‌ها نخواهد داشت. شاید تعداد کسانی که بتوانند از API داده زنده استخراج کنند یا یک شبکه حس‌گر جدید برای پایش آلودگی هوا نصب و راه‌اندازی کنند کم باشد، اما تا زمانی که تعداد این افراد بیشتر نشود شهر هوشمند تنها در حکم یک ابزار بازاریابی برای کسب‌وکارهای بزرگ خواهد بود.

۱۰- ایده اشتراک‌گذاری را میان اعضا گسترش دهید
ساندرز از شرکت نستا و نویسنده کتاب «تفکر دوباره درباره شهرهای هوشمند از پایین به بالا» از تمام شهرها می‌خواهد تا یافته‌ها و مدارک خود را به اشتراک بگذارند تا دیگران مجبور نباشند از صفر شروع کنند. شاید سادگی این کار به‌اندازه سادگی نوشتن درباره تجربه باشد؛ اما شهرها می‌توانند شبکه‌هایی تشکیل دهند تا تجربیات خود از آزمون‌های اولیه ‌اینترنت اشیا را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. 
موگا می‌گوید: این فرصت بزرگ برای پروژه‌های جدید فراهم است تا بتوانند طرح و نقشه‌های قدیمی شهرسازی را مرور کنند و فناوری‌های قدیمی را کنار بگذارند. وی هم‌چنین نسبت به همکاری‌های نزدیک شرکت‌ها در شهرهای ثروتمند و شکاف‌های موجود در آفریقا و آسیا هشدار داد.