روبات‌ها پشت رل!؟

پيش‌نمونه گوگل از خودروهای بی‌راننده طراحی شده ‌است، دولت‌ها درپی وضع قوانينی هستند تا استفاده از اين خودروها قانونی شود، و گفت‌وگوها با شرکت‌های خودروساز در اين‌باره آغاز شده ‌است. اما پرسش اين‌جا است که آيا ما برای رويارویی با چنين پديده‌ای آماده هستيم؟ سرگشتگی در پاسخ‌گویی به اين پرسش زمانی آشکار شد که دو خودروساز بزرگ ايالات متحده، يعنی فورد و جنرال موتورز، برای تصميم‌گيری درباره چگونگی همکاری‌ با گوگل، با اين شرکت بزرگ فناوری، ديدار و گفت‌وگو کردند. در اين هنگام بود که دريافتند ديدگاه‌های‌شان تا چه اندازه با هم اختلاف دارد؛ خواسته گوگل اين بود که همچون استارت‌آپ‌ها دقيقاً به جرگه توليدکنندگان خودروهای بی‌راننده بپيوندد و در سوی ديگر، آن‌چه خودروسازان درپی آن بودند، ارتقای بيش از پيش امکانات اين خودروها و از جمله به‌کارگيری سامانه‌های ضدتصادف بود. 

مطلب پیشنهادی: دانلود رایگان پرونده ویژه خودروهای خودران

برای اين‌که موضوع روشن‌تر شود، از ديد يک خودروساز به ماجرا بنگريد. آرزوی سازندگان خودرو اين است که در اين فناوری نوين، تجربه رانندگی و حس مشتري اساس کار واقع شود. يعنی ميان خودرو، راننده و جاده رابطه‌ مشتری‌پسند پديد بيايد. طبيعی است که توليدکنندگان خودرو نظر به سرشت کاری ويژه خودشان، با شرکت‌های فناوری‌محوری همچون گوگل اختلاف ديدگاه داشته ‌باشند. 

وضع امنيت چگونه است؟
پرچم قرمز بعدی برای خودروسازان، امکان بروز چالش‌های جديدی است که از به‌کارگيری فناوری‌های جديد ناشی می‌شود. فکرش را بکنيد، وقتی خود گوگل به‌عنوان يکی از بزرگ‌ترين شرکت‌های حيطه فناوری نتوانسته ‌است مرورگری بدون باگ بسازد (و در واقع دست‌يابی به نرم‌افزار بدون باگ هرگز کار آسانی نيست)، چرا شرکتی مانند فورد بايد فکر کند که روبات‌های راننده‌اش می‌توانند بدون هيچ‌گونه ايرادی خودروهای اين شرکت را کنترل کنند؟ موضوع ‌باگ‌ در سامانه‌های کنترل خودرو از حساسيت بسيار زيادی برخوردار است. مديران نگران شرکت‌های خودروسازی، به باگ‌های تصادفی و پيامدهای آن به‌ويژه در مواردی می‌انديشند که روبات باید ترمز بگیرد. حتی يورش هکرها نيز می‌تواند به چالش بزرگی تبديل شود. يکی از نمايندگان صنعتی حيطه خودروسازی در همين‌باره به رويترز گفته ‌بود، «نمی‌خواهيم نام ما در چنين پروژه‌ای برده ‌شود، چون اگر ايرادی پيش بيايد، آن‌چه از دست می‌دهيم، خيلی بیش‌تر است.» 
سخت نيست تصور سناريویی که در آن خرابکاران کنترل خودروهای بدون راننده را به‌دست می‌گيرند و با کوبيدن آن به خودروهای ديگر، تصادف سريالی بزرگی را در بزرگراه‌ها پديد می‌آورند. هرچند گوگل می‌تواند چند لايه ويژگی‌ امنيتی ديگر را به محصولات خود بيافزايد، اما چنين سناريویی باز هم می‌تواند در راه پيش‌رفت اين فناوری مانع ايجاد کند. 

عامل انسانی
در اين‌جا وضعيت پارادوکس‌گونه‌ای رخ می‌نمايد: با اين‌که می‌دانيم اگر همه خودروهای موجود در راه‌ها به‌وسيله روبات‌ها کنترل شوند (روبات‌هایی که اطلاعات را هزاران بار سريع‌تر از انسان پردازش کنند)، تصادف‌های کمتری روی خواهد داد، اما همزمان، ايده واگذار کردن کنترل خودرو به کسی غير از خود انسان، ترسناک به‌نظر می‌رسد. البته اين موضوع بسته به کشورها و فرهنگ‌های گوناگون فرق می‌کند. 
بر اساس نظرسنجی  سيسکو در سال گذشته برای آگاهی‌يافتن از رفتار رانندگان،57 درصد شرکت‌کنندگان در اين نظرسنجی گفته ‌بودند که به خودروهای بی‌راننده «اعتماد» خواهندداشت. اما ديدگاه مردم در همه کشورها چنين نيست. برای مثال 95 درصد رانندگان برزيل که به ترافيک‌های وحشتناک در شهرهای بزرگ اين کشور خو کرده‌اند گفته‌اند خوشحال می‌شوند از اين‌که در خودروهای بی‌راننده بنشينند. اين ‌را با آمار 70 درصدی در چين و آمار 60 درصدی در ايالات متحده و آمار ناچيز 40 درصدی در بريتانيا مقايسه کنيد. 

پول
پول موضوع ديگری است که بايد به ‌آن توجه شود. برای خريد يک خودروی بی‌راننده چه‌قدر حاضريد پول بپردازيد؟ به‌ویژه با در نظر گرفتن اين نکته که بزرگ‌ترين مزيت اين خودروها (کاستن از ترافيک) زمانی عملی می‌شود که اين فناوری به‌صورت انبوه، و نه معدود، مورد استفاده قرار بگيرد.  
پرانا ناتاراجان، مدير گروه Chassis & Safety در شرکت Frost & Sullivan به ‌اين موضوع اشاره می‌کند که هوش افزوده پياده ‌شده در خودروهای مدرن، مانند سامانه کمکی بی‌ام‌و X5، که کمک‌ می‌کند در ترافيک‌های سنگين به‌طور خودکار از راهبندان بگذريد، قيمت آن‌ها را 5 هزار پاوند (حدود هشت هزار دلار) افزايش می‌دهد. اگر بخواهيد از خودروی نيمه‌خودکار به خودروی تمام‌خودکار کوچ ‌کنيد، قيمت آن‌چه خريداری می‌کنيد حدود 10 هزار تا 20 هزار پاوند بيش‌تر خواهد بود. 

مطلب پیشنهادی: خودروهای خودران هم تصادف می‌کنند

باتوجه به‌همين موضوع، در بريتانيا پروژه‌ای به‌نام RobotCar تعريف شده ‌است که ضمن هدفی جاه‌طلبانه قصد دارد هزينه به‌کارگيری اين فناوری نوين را به 100 پاوند کاهش دهد؛ هدفی که شايد دست‌يابی به‌آن دور به‌نظر برسد. البته اين ‌را هم بايد در نظر داشت که خودروی بی‌راننده نيز مزيت‌هایی دارد که هزينه‌های آن‌را در مقايسه با خودروهای عادی يا نيمه‌خودکار کاهش می‌دهد. 
برای نمونه، از آن‌جا که خودروهای بی‌راننده درباره آن‌چه در درون و بيرون خودرو می‌گذرد اطلاعات خيلی بيش‌تری دارند، سوخت را خيلی بهينه‌تر از انسان به‌کار می‌برند. همين موضوع می‌تواند هزينه سوخت خودروی شما را تا 25 درصد کاهش ‌دهد که اگر اين کاهش هزينه را در بازه زمانی يک‌سال در نظر بگيريد، به‌ صرفه‌جویی چشم‌گيری خواهد انجاميد. امتياز ديگر خودروهای بی‌راننده کندتر بودن روند فرسودگی‌شان در مقايسه با خودروهای عادی است.

قانون پیروز است
اين‌که پيش‌بينی می‌شود خودروهای بعدی شما را، به‌جای خودتان، روبات‌ها خواهند راند علت ديگری هم دارد: دولت. موضوع قوانين مرتبط با اين خودروها در بريتانيا توجه دولت را به‌طور ويژه‌ای به‌خود معطوف کرده ‌است. آن‌ها برای برچيدن قوانينی تلاش می‌کنند که به‌کارگيری خودروهای بی‌راننده را در راه‌های عمومی ممنوع کرده ‌است. دولت اين کشور اميدوار است که نوآوری درباره فناوری‌های نو را شتاب ببخشد. ونس کبل، وزير بازرگانی بريتانيا، هنگام معرفی «پاد»های¹ خودران شرکت ميلتون کينس گفته‌بود: «خودروهای بی‌راننده می‌توانند به پيدايش گونه‌ای از مشاغل مهارت ‌محور بيانجامند که در کاهش ترافيک، آلودگی هوا و بهبود امنيت راه‌ها مؤثر هستند.» 
هدف اين پروژه، توليد پادهای الکتريکی دو سرنشينه است که بتواند راه‌های هموار را با سرعت 12 مايل در ساعت بپيمايد. هر سفر با اين پادها 2 يورو هزينه دارد و هر دستگاه از آن‌ها می‌تواند توسط يک برنامه اسمارت‌فون راهبری شود. پروژه يادشده قرار است در سال 2015 آغاز شود و اگر موفقيت‌آميز باشد، می‌تواند ديگر کشورها را هم با خود همراه کند. 
اين واقعيت را بايد در نظر داشت که حتی با صرف نظر کردن از کارهای فوق‌العاده گوگل نيز خودروهای ما در هر صورت رفته‌رفته هوشمندتر می‌شوند و آينده خودروهای بی‌راننده بيش از پيش ممکن به‌نظر می‌رسد.

پی‌نوشت:
1- منظور از پاد (pod)، گونه کوچکی از خودرو است و شرکت Milton Keynes به‌تازگی گونه‌ای برقی و خودران از آن‌ها را طراحی کرده ‌است.