مدافعان فناوری زنجیره بلوکی بر این باورند که عملکرد و تواناییهای ذاتی این فناوری به مراتب فراتر از ارزهای مجازی رمزگذاری شده است و حتی در مطالب و تبلیغات عمومی نیز به این نکته اشاره دارند، اما در گفتوگوها و مصاحبههای تخصصی به درستی نمیتوانند این مسئله را تشریح کنند، به دلیل اینکه هر چه مبحث عمیقتر و تخصصیتر میشود، توصیف و تشریح آن نیز به همان نسبت پیچیده تر میشود. در میان این نقطه نظارت مثبت و منفی، شرکت اچتیسی گوشی هوشمندی را به نام اگزودوس (Exodus)تولید کرده و کمپینهای بازاریابی را به منظور پیشفروش آن راهاندازی کرده است. محصولی که فناوری زنجیره بلوکی اصلیترین مولفه درونی آن است. (شکل 1)
شکل 1- نمایی از اجزای داخلی گوشی Exodus 1 شرکت اچ تی سی
اچتیسی، پیشگام این حوزه نبوده و پیشتر ما نامهایی همچون Sirin Labs و Sikur را دیدهایم. اما به راستی یک گوشی مبتنی بر زنجیره بلوکی چیست و چه کسی ممکن است به چنین گوشی هوشمندی نیاز داشته باشد؟ این گوشی قرار است چه کاری انجام دهد و چرا برخی از شرکتها وسوسه شدهاند تا یک گوشی خاص را تولید کنند؟
گوشی مبتنی بر زنجیره بلوکی چیست؟
فیل چن، مدیر ارشد بخش فناوریهای غیرمتمرکز اچتیسی میگوید: «این محصولی است که حول محور اینترنت به کار گرفته میشود. مکانی که همه در آن حضور داریم، اما همگی در مسیر اشتباهی گام بر میداریم. به عقیده ما رویکردی که در حال حاضر بر دنیای فناوری و بهویژه حوزه سایبری حکمفرما است، رویکرد درستی نیست و همگان در حال گام برداشتن در یک مسیر اشتباه هستند. به عقیده ما مردم باید هویت دیجیتالی خاص خود را داشته باشند، اما در واقعیت اینگونه نیست. آنها دادههای دیجیتالی خاص خود را ندارند. آنها اطلاعات شخصی خاص خود را ندارند. دادههای مربوط به الگوهای رفتاری، دادههای تجاری، اطلاعات بهداشتی، اطلاعات گشتوگذار در وب یا هر چیزی که تصورش را میکنید تنها متعلق به تعداد انگشتشماری از شرکتها است. ما از سرویسهای به ظاهر رایگانی همچون گوگل و فیسبوک استفاده میکنیم که در عمل رایگان نیستند. ما بدون آنکه اطلاع داشته باشیم، در حال انجام یک معامله هستیم. دادههای شخصی خود را به فروش میرسانیم تا در مقابل بتوانیم از این سرویسها استفاده کنیم. واضح است که شرکتها اطلاعات کاملا متمرکزی از ما در اختیار دارند. آنها به خوبی میدانند اطلاعاتی را که از ما به دست میآورند، چطور به پول نقد تبدیل کنند. در حقیقت کسبوکارهایی این چنینی مدل فروش خود را بر پایه فروش دادههای تحلیل شده و فروش این اطلاعات به ناشران تبلیغات پایهگذاری کردهاند. برای یک لحظه به چنین موضوعی فکر کنید. کاملا هراسانگیز است، زمانی که بدانیم در عصری زندگی میکنیم که عصر اطلاعات نام دارد، اما هیچیک از ما روی اموال دیجیتالی خود اختیاری نداریم.»
اگر در مورد انقلاب کشاورزی، انقلاب صنعتی و... فکر کنید، به خوبی متوجه میشوید در آن دوران مالکیت معنوی چه جایگاه و ارزشی داشته است. اما عصر کنونی کاملا متفاوت با اعصار گذشته است. مردم هنوز هم تصور نمیکنند که دادههای آنها ارزشی به مراتب فراتر از آن چیزی دارد که تصور میکنند. رویکرد حاکم بر دنیای فناوری نشان میدهد، ما به واسطه اطلاعاتی که در اختیار کسبوکارها قرار میدهیم، در حال فروختن خویشتن هستیم. اینکه آیا ما با چشمان کاملا باز در حال انجام چنین کاری هستیم یا مجبور به انجام چنین کاری هستیم، خود مقوله جداگانهای است. اما صحبتهایی که انجام دادیم چه ارتباطی با تلفن مبتنی بر زنجیره بلوکی دارد؟
یک لحظه صبر کنید، زنجیره بلوکی قرار است چه کاری انجام دهد؟
ما میدانیم که فناوری زنجیره بلوکی چیست. زنجیره بلوکی یک فهرست غیر قابل تغییر و غیر متمرکز را ارائه میکند. این دفتر فهرستی از تراکنشها یا بلوکهایی است که به جای آنکه روی یک سرور مرکزی نگهداری شوند، روی دستگاهها یا گرههای مختلف در سراسر شبکه توزیع شدهاند. هر کاربر یک کلید خصوصی و یک کلید عمومی در اختیار دارد. کاربر میتواند همانند یک امضای دیجیتالی، این دو کلید را با یکدیگر ترکیب کرده و بلوک جدیدی را ایجاد کند. هر بلوک توسط شبکه تایید شده و در ادامه به زنجیرهای متشکل از سایر بلوکها اضافه میشود. زمانی که این بلوک به زنجیره اضافه شد، دیگر نمیتوان تغییری در آن اعمال کرد. اچتیسی اگزودوس وان یک گوشی اندرویدی است که رکن اصلی آن امنیت است. گوشی به شما اجازه میدهد، مالکیت کلیدها و دادههای شخصی خودتان را در اختیار داشته باشید، در نتیجه به گوگل، اپل یا سایر شرکتها اجازه نمیدهد مالکیت دادههای شما را در اختیار داشته باشند یا از دادههای شما برای کارهای تجاری استفاده کنند. این گوشی درست همانند سایر گوشیهای اندرویدی بوده و قابلیتهای مشابهی را ارائه میکند، اما زمانی که صحبت از امنیت و حریم خصوصی به میان میآید، نقطهای که اندروید در آن غیر ایمن است، یک منطقه امن و محافظت شده در اختیارتان قرار میدهد. چن میگوید: «آنچه ما ساختهایم را میتوان همانند یک سیستمعامل کوچک موازی ایمن توصیف کرد. در نتیجه، برای انجام معاملات امن این شما هستید که کلیدهای خصوصی و جزییات مربوط به تراکنشها را در یک فضای رمزگذاری شده در اختیار خواهید داشت. یک فضای رمزگذاری شده که برای انجام مبادلات مالی میتوانید از آن استفاده کنید.» اولین کاربرد این گوشی در ارتباط با نگهداری ارزهای مجازی رمزگذاری شده یا سایر داراییهای رمزگذاری شدهای است که توکن (نشانه) امنیتی آنها غیرقابل تغییر است. اما چن بر این باور است که این گوشی در اصل برای نگهداری هویت دیجیتالی کاربران و دادههای مربوط به آنها طراحی شده است.
راهکار مقابله با کپی دیجیتالی
برای آنکه به درستی بتوانیم با برنامههای شرکتهایی که در نظر دارند با مقوله کپیبرداری دیجیتالی مقابله کنند، آشنا شویم به سراغ CryptoKitties رفتیم. چن میگوید: «کاری که Cryptokitties انجام داده خیلی مهم است. تیم سازنده بهطور کامل توانسته مفهوم محافظت از محتوای دیجیتال را نشان دهد. آنها توانستهاند توکنهای غیرقابل تعویض را با محتوای دیجیتالی ادغام کنند. Cryptokitties یک بازی مبتنی بر زنجیره بلوکی است که در آن مردم میتوانند نژادها و تجارتهای مختلفی را انتخاب کرده و گربههای دیجیتالی را به فروش برسانند. اصل مهم این است که تصور کنید منحصر به فرد بوده و نمیتوان آنرا کپی کرد. در نتیجه نمیتوانید گربهای به نام اژدها را کپی کرده و آنرا به قیمت 170 هزار دلار به فروش برسانید.»
زنجیره بلوکی در ابتدا به عنوان راهکاری برای ایمن کردن بیتکوین به کار گرفته شد. به عبارت ساده، زمانی که من به شما یک بیتکوین میدهم، دیگر آنرا نخواهم داشت. در مورد فایلهای دیجیتال چنین قاعدهای حکمفرما نیست، به دلیل اینکه شما به سادگی میتوانید از یک فایل یک کپی گرفته و دو فایل یکسان داشته باشید. چن میگوید: «این فناوری به استیو جابز اجازه داد تا کل صنعت موسیقی را از طریق عرضه آیپاد و آیتیونز دستخوش تغییر اساسی کند. توکنهای غیر قابل تعویض در بالاترین نقطه از فناوری زنجیره بلوکی قرار دارند و درست همین مسئله باعث شده، زنجیره بلوکی قدرتی بی حد و مرز پیدا کند. بهطوری که به هیچکس اجازه نمیدهد، محتوای دیجیتالی را کپی کند.» بررسیهای انجام شده نشان میدهند که این امکان وجود دارد تا چنین مفهومی را از گربه دیجیتالی بازی Cryptokittes بسط داده و در ارتباط با آهنگها و ویدیوها نیز به کار برد. در نتیجه آیندهای درخشان برای زنجیره بلوکی و به ویژه در ارتباط با حل مشکل سرقتهای غیرمجاز دیجیتالی قابل تصور است. چن میگوید: «یک پارادیم جدید در حال شکلگیری است. کیفهای کاملا ایمن و کالاهای قابل فروش مختلفی بر پایه این فناوری ساخته خواهند شد، اما ما نمیدانیم چه برنامههای مخربی بر پایه چنین فناوری ساخته خواهند شد.»
اگر گوشی همراه ما گم شود چه اتفاقی میافتد؟
اگر گوشی مبتنی بر زنجیره بلوکی ما گم شود یا به سرقت رود، چه پیامدی برای ما به همراه خواهد داشت؟ چه بر سر کلیدهای ما و دادههای دیجیتالی ما که در قالب دادههای واقعی و فیزیکی روی گوشی ذخیره شدهاند، خواهد آمد؟ HTC Exodus 1 شبیه Sirin Labs شرکت Finney یک دستگاه ذخیرهساز ایدهآل و به اصطلاح ذخیرهساز سرد (cold storage) نیست که شما به راحتی بتوانید پولهای دیجیتالی رمزگذاری شده خود را با خیال راحت جابهجا کنید. (cold storage) به سامانه یا سامانههایی که برای نگهداری دادههای غیرفعال و به منظور ذخیرهسازی دادهها برای تهیه نسخه پشتیبان، تهیه آرشیو و.... به کار گرفته میشوند، اشاره دارد. هزینه کم، ظرفیت بالا و توانایی بالا برای نگهداری طولانی مدت دادهها از ویژگیهای سامانههای( (cold storageاست.
اسکات پرکینز، معاون ارشد بازاریابی محصول Quisitive میگوید: «تصور میکنم تقاضا برای گوشیهای مبتنی بر ارزهای رمزگذاری شده محدود به افرادی خواهد بود که پیرامون چنین مباحثی به فعالیت اشتغال دارند، به دلیل اینکه مولفههای ذخیرهساز سرد روی گوشی شما ممکن است شما را آسیبپذیر کنند. اگر کوینهای خود را روی یک چنین دستگاهی ذخیرهسازی کنید، واقعا باید به عواقب گم شدن گوشی خود فکر کنید. باید بدانید در صورت گم شدن، به سرقت رفتن یا خراب شدن گوشی چه اتفاقی رخ خواهد داد. به این نکته دقت کنید، شما پولی به مراتب بیشتر از ارزش گوشی و مخاطبانی که روی آن دارید، از دست خواهید داد.»
چن در این باره میگوید: «ما نمیتوانیم هیچگاه امنیت صد در صدی را تضمین کنیم. همواره باید میان امنیت و قابلیت استفاده توازنی برقرار کنیم. در حال حاضر همه ثروت شما آنلاین بوده و روی برخی از سرورهای مرکزی نگهداری میشود. ما از طریق گوشیهای مبتنی بر زنجیره بلوکی میتوانیم حداقل ریسکها را کم یا به عبارت دقیقتر پخش کنیم. شما هیچگاه نمیتوانید به جزییات مالی و شخصی یک فرد که روی سامانههای 150 میلیون نفر ذخیره شده، در یک زمان دسترسی داشته باشید.»
اما در ارتباط با گوشیهای مبتنی بر زنجیره بلوکی اگر به سرقت رفته یا گم شدند، چه کاری میتوانیم انجام دهیم؟ در ارتباط با یک گوشی عادی میتوانید با گوگل یا اپل تماس گرفته و از فرآیند بازیابی برای دسترسی به حساب کاربری خود یا حداقل بازگرداندن دادههایی که از آنها نسخه پشتیبان تهیه کردهاید، استفاده کنید. اما در ارتباط با گوشیهای مبتنی بر زنجیره بلوکی غیر متمرکز شما گزینهای در اختیار ندارید. به همین دلیل، اچتیسی فناوری موسوم به Social Key Recovery را ارائه کرده است. با استفاده از یک الگوریتم شناخته شده برای به اشتراکگذاری، کلید شما به پنج قسمت مختلف تقسیم میشود. در نتیجه میتوانید کلیدها را با خانواده و دوستان نزدیک خود به اشتراک قرار دهید.
در نتیجه زمانی که گوشی خود را گم کردید، شما میتوانید با سه نفر از پنج نفر تماس گرفته تا گوشی خود را بازیابی کنید. با توجه به آنکه بازیابی حائز اهمیت است، در نتیجه شما هنوز هم به گذرواژه یا اطلاعات بیومتریک نیاز دارید.
هنوز هم راه طولانی پیش رو است
چن میگوید: «هیچ نکته مبهمی در ارتباط با HTC Exodus 1 وجود ندارد. این تنها شروع راه بوده و هیچکس به درستی نمیداند انتهای مسیر چه خواهد بود. در حال حاضر، به جای آنکه تمرکز روی کاربرانی باشد که با ارزهای رمزگذاری شده سروکار دارند، تمرکز بر حفظ کلیدهای خصوصی کاربران است.»
اچتیسی به دنبال آن است تا دستگاهها و سامانههای ایمنی را تولید کند. این شرکت در نظر دارد واسطهای برنامهنویسی را برای توسعهدهندگان ثالثی که در نظر دارند، از exodus 1 برای محافظت از کلیدها و امضای مربوط به تراکنشها استفاده کنند، عرضه کند. هنوز به درستی مشخص نیست که چه نوع برنامهها و خدمات غیرمتمرکزی ممکن است ارائه شود. قرار است محصول اچتیسی از آذرماه 97 در اختیار مصرفکنندگان قرار گیرد.
ماهنامه شبکه را از کجا تهیه کنیم؟
ماهنامه شبکه را میتوانید از کتابخانههای عمومی سراسر کشور و نیز از دکههای روزنامهفروشی تهیه نمائید.
ثبت اشتراک نسخه کاغذی ماهنامه شبکه
ثبت اشتراک نسخه آنلاین
کتاب الکترونیک +Network راهنمای شبکهها
- برای دانلود تنها کتاب کامل ترجمه فارسی +Network اینجا کلیک کنید.
کتاب الکترونیک دوره مقدماتی آموزش پایتون
- اگر قصد یادگیری برنامهنویسی را دارید ولی هیچ پیشزمینهای ندارید اینجا کلیک کنید.
نظر شما چیست؟