مراکز داده اشتراکی و اجاره‌ای مدلی به‌صرفه و محبوب

معنای دقیق مدل اشتراکی و اجاره‌ای (colocation) چیست؟

مدل اشتراکی و اجاره‌ای (colo) به نوع خاصی از مراکز داده اشاره دارند که کسب‌و‌کارهای مختلف می‌توانند فضايی از آن را برای قرار دادن سرورها و سایر سخت‌افزارهای محاسباتی خود اجاره کنند تا ارائه‌دهنده مرکز داده اجاره‌ای تجهيزات آن‌ها را مدیریت کند. در شرایط عادی شرکت فراهم‌کننده خدمات اجاره‌ای ساختمان، تجهيزات سرمایشی، برق، پهنای باند و امنیت فیزیکی را فراهم می‌کند. فضای اجاره شده می‌تواند شامل رک، کابینت، قفسه یا اتاق باشد. خیلی از colo‌ها کار خود را با ارائه خدمات مدیریتی آغاز می‌کنند و با ارائه خدمات خاص و سفارشی ادامه می‌دهند. ریک ویلارز، نایب رئیس بخش پژوهش مرکز داده و تحقيقات ابری IDC می‌گوید: « colo‌ها مدت زمان طولانی است که وجود داشته‌اند، اما تنها در ارتباط با سرورهای وب از آن‌ها استفاده می‌شد. آنچه در حال تغییر است رشد مشتريان به نسبت سال 2000 است. تعداد شرکت‌هایی که نیازمند مراکز داده اجاره‌ای هستند به نسبت سال 2000 رشد چند برابری داشته است.

کاهش هزینه‌ها و ارائه خدمات ارتباطی ابرمحور، مزیت اصلی مدل colo 

ظرفیت مراکز داده درون سازمانی اغلب به درستی اندازه‌گیری نمی‌شود و معمولا ظرفیتی بیشتر یا کمتر از نیاز یک سازمان یا شرکت محاسبه می‌شود. در هر دو حالت سازمان‌ها با مشکلات جدی روبرو می‌شوند. اگر ظرفیت بیشتری محاسبه شود، سازمان بودجه بلااستفاده‌ای را هزینه کرده، اگر ظرفیت کمتری محاسبه شود، سازمان به سختی می‌تواند مرکز داده را گسترش داده یا تجهیزات روز بازار را نصب کند. جیم پوول، نایب رئیس توسعه تجاری شرکت Equinix می‌گوید: «مشتریان همیشه به ما مراجعه می‌کنند و می‌پرسند برای مرکز داده ما مشتری سراغ ندارید؟ ما تنها از 25 درصد ظرفیت موجود استفاده می‌کنیم. متوسط هزینه سرمایه‌گذاری برای یک مرکز داده مستقل سازمانی در ابعاد متوسط تا بزرگ حدود 9 میلیون دلار است. شرکت‌ها کم کم به این نتیجه رسیده‌اند که خرید رک‌های سخت‌افزاری و قرار دادن آن در محیط امن شرکت دیگری که می‌تواند برق و سیستم سرمایشی فراهم کند کار معقولانه‌تری است.»
مایک ساتر، نایب رئیس شرکت ارائه‌دهنده خدمات جمع‌آوری مرکز داده OceanTech، می‌گوید: «سازمان‌ها یا باید به‌طور کامل ساختار مرکز داده خود را برون‌سپاری کنند و به سراغ سرویس‌های ابری بروند یا از مدل colo استفاده کنند. همان‌‌گونه که پیمانکارانی هستند که در ساخت خانه‌ها تخصص دارند، کارشناسانی نیز وجود دارند که در طراحی مرکز داده تخصص دارند. برای جلوگیری از تعطیلی بخش عمده‌ای از مراکز داده می‌توان از راهکار ادغام آن‌ها با یکدیگر استفاده کرد. با سخت‌افزارهای جدیدی که امروزه در بازار وجود دارد، سرورهای موجود در 20 رک می‌توانند همان کاری را انجام دهند که در پنج سال گذشته 80 رک قادر به انجام آن بودند. به عبارت دقیق‌تر یک سازمان با اختصاص فضای کمتر، مصرف انرژی پایین‌تر و هزینه‌های کمتری به همان توان پردازشی دسترسی خواهد داشت.» سازمان‌هایی که تصمیم می‌گیرند به کار مرکز داده درون سازمانی پایان دهند، در ادامه به سراغ مدل colo می‌روند. به‌طور مثال، شرکت OceanTech که در زمینه طراحی و پیاده‌سازی مراکز داده سبز به فعالیت اشتغال دارد، به تازگی یک مرکز داده خصوصی متعلق به یک رسانه حرفه‌ای بزرگ را جمع‌آوری کرد که از 70 رک بزرگ استفاده می‌کرد. این شرکت چندرسانه‌ای در ابتدا تصمیم داشت تمامی برنامه‌های خود را به ابر منتقل کند، اما در نهایت تصمیم گرفت از مدل colo استفاده کند. 

استفاده از ابر چندان هم مقرون به صرفه نیست 

ساتر می‌گوید: «با شرکت‌هایی در ارتباط بودیم که ابتدا قصد داشتند به سراغ خدمات ابری بروند، اما وقتی از هزینه‌های انتقال بارکاری خود مطلع شدند در استراتژی خود تجدید نظر کردند. فراهم کنندگان خدمات ابری شما را با دستورالعمل‌ها و قیمت‌های خود کلافه می‌کنند. اگر بخواهید داده های خود را به خدمات‌دهنده دیگری منتقل کنید، از آن‌جایی که داده‌های شما در زیرساخت آن‌ها قرار دارد، آن‌ها می‌توانند هزینه‌هایی را به شما تحمیل کنند که جابجایی قابل توجیه و عملی نباشد. در مجموع، استفاده از ابر چندان هم که به نظر می‌رسد مقرون به صرفه نیست. همین امر باعث می‌شود تا سازمان‌ها تصمیم بگیرند داده‌های خود را در خانه (سازمان) نگه دارند یا برای دسترسی مطمئن‌تر به داده‌های خود مدل colo را انتخاب کنند. اوایل وقتی هنوز مردم با شگردهای افزایش هزینه انتقال به ابر آشنا نبودند، از کارشناسانی مشورت می‌گرفتند که به آن‌ها می‌گفتند انتقال به ابر انتخاب خوبی است، اما حالا متوجه شده‌اند هزینه انجام این‌کار به مراتب بیشتر از آن چیزی تمام می‌شود که قبل از انجام کار به آن‌ها گفته شده بود.»
گای چورچوارد، مدیرعامل شرکتDatera  که وظیفه توسعه نرم‌افزاری پلتفرم‌های ذخيره‌ساز سازمانی را عهده‌دار است بر این باور است که مدیران ارشد فناوری‌اطلاعات سازمان‌ها با چالش جدی در زمینه انتخاب خدمات ابری و سرویس‌های خصوصی برای تامین نیازهای کاری بلندمدت روبرو شده‌اند. او می‌گوید: «سازمان‌ها نمی‌دانند برای انجام وظایف خود به چه میزان منابع نیاز دارند. به همین دلیل انتخاب ابر توجیه بیشتری (البته در کوتاه مدت) برای آن‌ها دارد. اگر از برنامه‌هایی استفاده می‌کنید که قدمتی بیش از پنج سال دارند، بهتر است آن‌ها را در تجهيزات قابل کنترل توسط خود شرکت قرار دهید، زیرا در چرخه نوسازی سخت‌افزار و نرم‌افزار هر دو محصول تقریبا در یک زمان بازنشسته می‌شوند و جای خود را به نسخه‌های جدیدتر و سخت‌افزارهای قدرتمندتر می‌دهند.» چالش دیگری که فرآیند تصمیم‌گیری و انتخاب میان ابر و مرکز داده خصوصی را سخت می‌کند، به‌کارگیری یادگیری ماشین است. از آن‌جایی که یادگیری ماشین اغلب به حجم زیادی از داده‌های محرمانه نیاز دارد، مشتريان مایل هستند اطلاعات آن‌ها در مکانی امن مثل خود سازمان نگه‌داری شود. آن‌ها همچنین به یک چرخه با زمان تاخیر کم بین اپلیکیشن‌های یادگیری ماشین و داده‌ها نیاز دارند.

لینک به چند خدمات‌دهنده ابری 

سرویس‌های اشتراکی و اجاره‌ای می‌توانند در نقش یک ارتباط‌دهنده بین سازمان‌ها و چند خدمات‌دهنده ابری مختلف عمل کنند. بنابراین به جای اتصال مستقیم به آژور، AWS و... کسب‌و‌کارها می‌توانند به یک colo متصل شوند و آن colo نقش یک سویچ بزرگ برای اتصال آن‌ها به خدمات‌دهندگان ابری را از طریق یک شبکه اختصاصی پرسرعت ایفا کند. ویلارز اشاره می‌کند که مراکز داده سازمانی معمولی یا درون خود سازمان مستقر می‌شوند یا در مکان دور دستی که قیمت کمتری دارد مستقر می‌شوند، اما مسئله این است که اتصال شبکه به موقعیت مکانی دور دست اغلب کندتر است و هزینه بیشتری دارد. به همین دلیل است که فراهم‌کنندگان مرکز داده colo در حجم و اندازه گسترده و اغلب در کلان شهرها خدمات ارائه می‌کنند. به این شكل شبکه سازمان‌هایی که در این شهرها قرار دارند با طی مسافت کمتری به مرکز داده خود متصل می‌شوند و این اتصال سریع‌تر و گاهی اوقات ارزان‌تر و با زمان تاخیر کمتری انجام می‌شود. یک مثال روشن در این زمینه شرکت SC Data Center Inc است. این شرکت تصمیم گرفت تمامی فعالیت‌ها و فرآیندهای سازمانی را از مرکز داده خود به سمت AWS سوق دهد، اما به جای اتصال مستقیم به AWS تصمیم گرفت از طریق اتصال به یک مرکز داده Equinix در نزدیکی سازمان خود این‌کار را انجام می‌دهد. استفاده از خدمات‌دهنده Equinix به عنوان واسط، پهنای باند بیشتر و ارزان‌تری را به نسبت خرید مستقیم اتصال در SC Data Center قرار داد. استیو کرتنی، نایب رئیس و مدیر بخش فناوری‌اطلاعات SC Data Center Inc. در این ارتباط می‌گوید: «من به شکل موثرتری مرکز داده خود را به مکان دیگری انتقال دادم. حالا می‌توانم با قیمتی مناسب‌تر یک شبکه ارتباطی در اختیار داشته باشم.» کرتنی تخمین می‌زند با انتقال شبکه شرکت خود از یک مکان کوچک محلی به یک کلان‌شهر، صرفه‌جویی سالانه به میزان 50 درصد در ارتباط با اتصالات شبکه داشته است. این شرکت قصد دارد از استراتژی چند خدمات‌دهنده ابری پیروی کند تا محدود به ضوابط یک فروشنده نشود. به همین دلیل تصمیم گرفت از یک واسط (Equinix) که نقش اتصال‌دهنده را بر عهده دارد استفاده کند. از آن‌جایی که این شرکت در نظر دارد از مایکروسافت آژور، گوگل کلاود و سایر خدمات‌دهندگان استفاده کند، Equinix می‌تواند یک ارتباط چند وجهی انعطاف‌پذیر و اقتصادی فراهم کند.

حذف تدریجی مراکز داده درون سازمانی 

در سال 2014، هشتاد درصد مراکز داده در اختیار خود سازمان‌ها قرار داشت و بیست درصد باقی مانده متعلق به coloها و خدمات ابری اولیه بود، امروز این میزان به نصف (50-50) رسیده و انتظار می‌رود تا سال 2022-2023 سهم فراهم‌کنندگان خدمات مدل اشتراکی و اجاره‌ای به رقم 70 درصد برسد. طی پنج سال گذشته میزان ساخت مراکز داده جدید توسط سازمان‌ها به‌طور ثابت بین 5 تا 10 درصد در سال کاهش پیدا کرده است. ویلارز می‌گوید: «سازمان ها به سراغ ساخت تاسیسات جدید نمی‌روند زیرا به این نتیجه رسیده‌اند که ماهر شدن در ساخت تجهيزات مرکز داده کاری نیست که همه بتوانند از عهده آن برآیند.»