معمار ابر کیست و چگونه یک معمار ابر شویم

معمار ابر از جمله تخصص‌هایی است که موفقیت در آن، نیازمند طیف وسیعی از مهارت‌های شخصیتی و فنی است. سازمان‌هایی که از خدمات ابرمحور استفاده می‌کنند برای پیشبرد هرچه بهتر فعالیت‌های تجاری خود مجبور هستند معماران و مهندسان ابر را استخدام کنند. معماران ابر باید بر تمامی مباحث شبکه اشراف اطلاعاتی داشته باشند و پس‌زمینه قوی در ارتباط با تجهیزات و استانداردهای بی‌سیم، طراحی WLAC و  مهارت‌های تحلیلی و حل مسئله داشته باشند. آمارها نشان می‌دهند افرادی که مدرک CWNP را دارند در احراز این شغل مشکل خاصی ندارند. آن‌چه در این مطلب خواهید خواند بر اساس مقاله وب‌سایت بیزینس‌نیوزدیلی آماده شده و به نکاتی در زمینه این حرفه اشاره کرده است. 

بخش مهمی از فناوری اطلاعات مبتنی بر معماری است با این حال معماری در دنیای فناوری اطلاعات، تفاوت زیادی با آن نوع معماری دارد که ساختمان‌های باشکوه و موزه‌ها و باشگاه‌های ورزشی‌مان را  با آن بنا می‌کنیم. معماری، یک رشته‌ شناخته شده در حوزه رایانش (computing) است و به چگونگی طراحی و ترکیب سامانه‌ها می‌پردازد، به‌گونه‌ای که سامانه‌ها به بهترین شکل با یکدیگر در تعامل باشند. معماری در فناوری اطلاعات نظیر انواع دیگر معماری‌ها، ترکیبی از هنر و دانش است. معماری در این مفهوم، به همان اندازه که به شناخت نیازهای استفاده‌کنندگان سامانه‌های رایانشی و خدماتشان و برآورده کردن این نیازها می‌پردازد، بر خود سامانه‌هایی که زیرساخت این خدمات هستند و نیز بر شبکه‌هایی که این اجزا را به هم متصل می‌کنند متمرکز است. در بحث معماری فناوری‌اطلاعات همواره به این اصل مهم اشاره می‌شود که باید از بهترین راهکارها و پارادیم‌های عملی استفاده کرد تا  اطمینان حاصل شود فناوری به بهترین شکل به سازمان‌ها خدمت‌رسانی می‌کند. با ‌گذشت زمان و پیچیده‌تر شدن چشمگیر فناوری اطلاعات در طول سال‌ها، شاخه‌های متنوعی از مشاغل مربوط به معماری فناوری اطلاعات پدید آمده‌اند که  از آن جمله می‌توان به مواردی نظیر  معمار سازمانی (enterprise architect)، معمار اپلیکیشن (application architect)، معمار شبکه‌های ذخیره‌سازی  (storage architect) و معمار پایگاه داده (database architect) اشاره کرد. در این میان، معمار ابر (cloud architect) به یکی از مهم‌ترین نقش‌ها در کل این حوزه تبدیل شده است. 

حرفه معمار ابر

معماری ابر (Cloud architecture) رشته‌ای به نسبت جدید است که ریشه در توسعه نرم‌افزار دارد. معماران ابر در حال حاضر به کار برنامه‌ریزی و طراحی محیط‌های ابری مشغول هستند و به‌طور معمول در طول توسعه یا پیاده‌سازی یک پروژه ابری مشاوره می‌دهند. یک معمار ابر باید درک درستی از مفاهیم مورد نیاز برای یکپارچه‌سازی مداوم (continuous integration) و عرضه پیوسته (continuous delivery) در ابر داشته باشد و  تخصص خود در حوزه زیرساخت‌های مبتنی بر ابر و استراتژی‌های ساخت و عرضه
(build-and-release) را در اختیار تیم‌های توسعه قرار دهد. وظایف معماران ابر فراتر از طراحی سامانه‌ها و محیط‌های فناوری اطلاعات است. آن‌ها در کنار وظایفی که گفته شد باید مسئولیت (ownership) مدیریت چنین سامانه‌ها یا محیط‌هایی را در طول دوره حیات‌ این سامانه‌ها برعهده گیرند. این وظیفه معمار است که با توجه به اهداف در نظر گرفته شده برای سامانه، با تجزیه و تحلیل و زیر نظر گرفتن آن، زمان مناسب از رده خارج کردن و جایگزین کردن سامانه‌ تحت نظارتش را پیش‌بینی کند.
از دیدگاه تجاری، معماران ابری باید به دنبال بررسی این موضوع باشند که سازمان به چه عملکردهایی نیاز دارد، چه کارهایی باید برای دستیابی به این عملکردها انجام شود، این عملکردها در رقابت با سایرین چه مزایایی به همراه خواهند داشت و پیاده‌سازی آن‌ها چقدر هزینه‌بر است. از جنبه فناورانه هم این معمار ابر است که تصمیم می‌گیرد سازمان به چه سامانه‌هایی نیاز دارد، با چه فروشندگانی باید معامله کند، چگونه اجزا و قطعات تهیه شده از تأمین‌کنندگان مختلف را با هم یکپارچه‌سازی کند و کدام رابط‌های برنامه‌نویسی (API) و استانداردها را به کار ببرد. با این حساب، مشاهده می‌کنیم که معمار ابر شغلی با مسئولیت‌های زیاد و برخی مواقع متنوع است. 

مهارت‌های کلیدی معماران ابری

معماران ابر برای موفقیت در کارشان نیاز به مجموعه کاملی از مهارت‌ها دارند. معمار ابر از جمله مشاغلی است که در آن جنبه‌های شخصیتی و مهارت‌های نرم (soft skill) به اندازه مهارت‌های فنی حائز اهمیت است. در ادامه با فهرست بلندبالایی از مهارت‌ها و صلاحیت‌هایی آشنا خواهید شد که یک معمار ابر برای برتری داشتن در این حرفه باید واجد آن‌ها باشد یا آن‌ها را کسب کند:

داشتن پیش‌زمینه‌ای قوی در زمینه رایانش سازمانی (enterprise computing):  ایده‌آل این است که فرد مدرک دانشگاهی در رشته‌هایی نظیر علوم کامپیوتر، سامانه مدیریت اطلاعات (MIS) و انفورماتیک  داشته باشد و این موضوع را به‌ خوبی درک کرده باشد که سازمان‌ها چگونه از فناوری اطلاعات در طیف وسیعی از اهداف و کاربردها استفاده می‌کنند. 

دارا بودن مهارت‌های فنی در زمینه رایانش سازمانی: معماران ابر باید اجزای تشکیل‌دهنده فناوری اطلاعات را بشناسند که مواردی نظیر سامانه‌ها و نرم‌افزارهای کلاینت، شبکه‌سازی، زیرساخت، مراکز داده، زبان‌های برنامه‌نویسی، ابزارها و فناوری‌های وب، پایگاه داده‌‌ها و کلان‌داده و ERP را در بر می‌گیرد.  در حقیقت معماران ابری معمولاً در یک یا چند مورد از این حوزه‌های فناوری‌ و رشته‌ها تخصص دارند. سازمان‌ها از تخصص این افراد برای ترسیم نقشه راهی که به آن نیاز دارند و چگونگی کنار هم چیدن این اجزا برای دستیابی به هدف غایی استفاده می‌کنند. به همین دلیل ممکن است معمار ابر در ساخت و تدوین راهکارها مشارکتی نداشته باشد. به مجموعه مهارت‌های فنی در حوزه رایانش ابری سازمانی مهارت‌های T (T-shaped skill profile) 
می‌گویند. مهارت‌های T به این نکته اشاره دارند که فرد در طیف متنوعی از حوزه‌های فنی مهارت نسبی دارد و از سوی دیگر در یک یا دو حوزه فنی، صاحب مهارت و دانش عمیقی است.

برقراری ارتباط: معماران فناوری‌اطلاعات باید روی جنبه‌های شخصیتی مهارت‌های فردی که برقراری ارتباط (communicate) با همکاران و شرکای تجاری است متمرکز شوند.  آن‌ها باید به همه روش‌های موجود و مرتبط با حرفه‌شان در زمینه برقراری ارتباط مسلط باشند. این موضوع شامل توانایی برقراری ارتباط به‌ شکل واضح، صریح و متقاعدکننده چه در نوشتار و چه در گفتار است و تفاوتی ندارد در حال مذاکره‌ای یک به یک باشند یا در جلسات گروهی شرکت داشته باشند. معماران ابر باید توانایی اداره جلسات و مدیریت گفت‌وگوها با هر نوع مخاطبی از بالاترین رده‌های مدیریتی، مدیران گروه‌ها و کارشناسان فنی گرفته تا کاربران نهایی و مشتریان و سهامداران را داشته باشند.
 راهبری: معماران ابری باید مهارت‌ رهبری قاطع و تأثیرگذار داشته باشند زیرا آن‌ها در حرفه خود مجبورند گروه‌های مختلف و نیز سهام‌داران را متقاعد کنند تا در مورد اینکه محیط ابری قرار است در سازمان آن‌ها چه کارکردی داشته باشد به دیدگاه واحدی برسند.

پرسش‌های منطقی در مکان درست: بدون شک مهم‌ترین مهارتی که یک معمار فناوری اطلاعات باید داشته باشد ترکیبی است از قدرت تحلیل و کنجکاوی بی‌امان. معماران ابری باید پرسش‌های منطقی مطرح کنند و به دقت به پاسخ‌ها گوش فرادهند، حتا اگر فکر می‌کنند پاسخ‌‌هایی که دریافت می‌کنند را از پیش می‌دانند. طراحی یک سامانه یا عرضه راهکاری مناسب، نیازمند درک و به قاعده درآوردن خواسته‌های واقعی کاربران و سهام‌داران است آن‌چنان‌که به‌طور مناسبی کارآیی، امنیت، قابلیت‌ دسترسی و کمال را فراهم کند.

برنامه‌ریزی و سازماندهی (Planning and organizing): معماران باید مهارت زیادی در حوزه برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی داشته باشند، زیرا آن‌ها باید برای پروژه‌هایی که تکمیل آن‌ها ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد تصمیم‌گیری‌های عملی اتخاذ کنند و این تصمیمات را مدیریت کنند.

درک استراتژی/بازار (Strategy/business sense): معماران ابر باید از اینکه چه چیزی واقعاً برای یک کسب و کار یا سازمان مهم است شناخت بالایی داشته باشند و روی فناوری‌ها و راهکارهایی متمرکز شوند که به فراهم کردن مزایای رقابتی یا بهبود بهره‌وری و سود‌آوری، بیشترین کمک را می‌کنند. بنابراین آن‌ها باید از استراتژی تجاری شرکت درکی داشته باشند و توصیه‌ها و مشاوره‌های فناورانه‌شان را بر همان اساس اولویت‌بندی کنند.

بازار کار و درآمد معمار ابر

 یک جست‌وجوی سریع در سایت‌های کاریابی نشان می‌دهد که بیش از ۲۵هزار عنوان شغلی در آمریکا با کلمه «معمار» آغاز می‌شوند. اگرچه میانگین حقوق معماران به‌طور گسترده‌ای به حوزه تخصص، میزان تجربه و حوزه کاری وابسته‌ است، اما معماران فناوری اطلاعات معمولاً کارمند ارشد (senior staff)  هستند و درآمد قابل‌توجهی دارند. با جست‌وجوی بیشتر می‌توان به این نتیجه رسید که بیش از ۵ هزار شغل که با عنوان «معمار» آغاز می‌شوند بیش از ۱۰۰هزار دلار درآمد دارند و در این میان، بسیاری از سازمان‌ها برای مهارت‌های با تقاضای بالا بیش از ۱۵۰ هزار دلار در سال دستمزد پرداخت می‌کنند.

معمار ابری شدن

برای اینکه معمار ابری شویم نیاز به دانش و شناخت عمیق در مورد رایانش ابری و نقش‌ها و کاربردهایش در بازار داریم. این امر مستلزم غرق شدن در فناوری‌‌های مهمی نظیر مجازی‌سازی، شبکه‌های نرم‌افزار محور، زیرساخت‌های شبکه، ذخیره‌سازی فیزیکی و مجازی، رایانش مبتنی بر مراکز داده، فناوری‌های پشتیبان‌گیری و بازیابی، بازیابی فاجعه (disaster recovery) و استمرار کسب و کار (business continuity) است. در کنار این مهارت‌ها باید روی مهارت‌های نرم که پیش از این به آن‌ها اشاره شد کار کرد. 

کسب مهارت، دانش و تجربه

به‌طورکلی یک متخصص زمانی می‌تواند در حرفه معمار ابر خدمت کند که سابقه کاری قابل ‌توجهی داشته باشد. افرادی می‌توانند به اشتغال در چنین حرفه‌ای امید داشته باشند که ۸ تا ۱۰ سال سابقه کاری داشته باشند و تجربیات خوبی به عنوان کارشناس فنی، مدیر گروه یا مدیر سطح یک یا دو به دست آورده باشند و سابقه مشارکت فنی در پروژه‌های پیاده‌سازی شبکه‌های سیمی، بی‌سیم و مجازی داشته باشند. معمار ابر، شغلی است که برای موفقیت در آن باید ترکیبی از مهارت‌های فنی، مهارت‌های شخصیتی و توانایی رهبری را کسب کرده باشید. دستیابی به یک چنین مهارت‌هایی مستلزم حضور در یک محیط کاری مبتنی بر فناوری و مسئولیت‌پذیری است. بر این اساس متخصصان فناوری اطلاعات با هر سطح از تخصص و مهارت همیشه این امکان را دارند که در مقطعی از دوران اشتغال‌شان، مجموعه مهارت‌های خود را چنان ارتقا دهند که در نقش یک معمار ابر خدمت کنند.