پنج دلیل برتری اوبونتو بر ویندوز 10

در همین حال در دنیای لینوکس، اوبونتو به نسخه 15.10 رسیده است، یک نسخه تکامل یافته که استفاده از آن را لذت بخش می‎کند. هر چند این نسخه را نیز نمی‎توان یک سیستم‌عامل کامل نامید، اما رایگان بودن نسخه دسكتاپ اوبونتو، قیمت ویندوز 10 را به چالش کشیده است. آیا این به این معنا است که به زودی لینوکس کامپیوترهای دسكتاپ را تسخیر خواهد کرد؟ مسلما خیر. ویندوز همچنان تا مدتها صدر نشین تعداد نصب در کامپیوترهای دسكتاپ باقی خواهد ماند. اما لزوما تعداد بیشتر به منزله بهتر بودن نیست. در ادامه به پنج عامل برتری اوبونتو بر ویندوز 10 مایکروسافت خواهیم پرداخت

1. کاشی‎های زنده نیمه جان

کاشی‎های زنده (Live Tiles) شاید از لحاظ مفهومی‎ جالب توجه باشند، اما در اصل تنها یکسری آیکون تصویری ثابت برای اپلیکیشن‎ها هستند. ذهن انسان تصاویر را بهتر تشخیص می‎دهد و باعث می‎شود بهتر به خاطر بیاوریم که هر عکس چه کاری انجام می‎دهد. برای مثال، در زمان رانندگی، شما با دیدن علامت قرمز و زرد که نمادی برای توقف است می‎دانید که باید ترمز کنید. در منطق طراحی مایکروسافت، این علامت با وجودی که مربع یا مستطيل قرمز است، اما بیانگر توقف نیست. در عوض، به شما آماری از تعداد ماشین‎هایی که در آنجا توقف کرده‎اند را می‎دهد و شما باید خودتان حدس بزنید که این علامت توقف است.

آن چه مسلم است انتخاب مایکروسافت در طراحی ضعيف بوده و نمادها آن گونه که باید معرف وظیفه‎ای که انجام می‎دهند نیستند. این موضوع در مورد آیکون برنامه‎ها و سایر نمادها نیز صادق است. نماد e آبی رنگ معرف Internet Explorer یا Edge است. دایره قرمز، سبز و زرد به معنای Chrome هستند. یک نماد مخروطی شکل پارکینگ نشان دهنده نرم‌افزار VLC است. در مجموع کاشی‎های زنده به میزان بهره‌وری صدمه زده و باعث اتلاف وقت می‎شوند.

بازگشت مایکروسافت به منوی استارت سنتی نیز حتی بیشتر باعث مضحک‎تر شدن کاشی‎های زنده می‎شود. چرا باید کاربر اول روی دکمه استارت کلیک کند و بعد از بین کاشی‎ها به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کند؟ عاقلانه‎تر بود اگر مستقیما لینکی برای باز کردن یک برنامه قرار داده می‎شد.

در عوض، اوبونتو همچنان به آیکون‎های سنتی متکی است و این همان چیزی است که همه سال‎ها است به آن عادت کرده‎اند. به عبارت دیگر، شرکت کانونیکال تنها برای اینکه تغییراتی ایجاد کرده باشد، دست به تغییر چیزها نزده است. خبری از منوی استارت هم نیست که در واقع یک مفهوم منسوخ شده به نظر می‎رسد. در اوبونتو، بیشتر شبیه به OS X می‎توان اپلیکیشن‎های مورد علاقه خود را روی نوار اصلی قرار داد و همیشه آنها را روی صفحه نمایش در اختیار داشت.

مایکروسافت هم باید همین کار را می‎کرد و اندازه نوار وظیفه ویندوز را بزرگتر و منوی استارت را حذف می‎کرد و به جای سنجاق کردن file explorer, settings و all apps به این نوار، به کاربر اجازه می‎داد سایر اپلیکیشن‎های مورد نظر خود را هم به آن اضافه کند. دیگر نه نیازی به منوی استارت بود و نه لزومی‎ برای کاشی‎های زنده. اپل در OS X همه این کارها را انجام داده است و اوبونتو با زیرکی آن را شبیه سازی کرده است.

با وجودی که خیلی‎ها خواستار بازگشت منوی اصلی به ویندوز بودند. اما اضافه شدن آن به ویندوز 10 هیچ فایده‎ای نداشت.

2. حريم خصوصی

این بزرگترین اشتباه ویندوز 10 تا کنون بوده است. ضعف در این قابلیت نه تنها به مایکروسافت اجازه می‎دهد به این سیستم‌عامل دسترسی داشته باشد، بلکه پی بردن به غیرفعال کردن این تغییر مسیر داده نیز ساده نبوده و باعث سردرگمی‎ کاربر می‎شود. در واقع، غیرفعال كردن کامل آن بدون نياز به استفاده از یک راه حل ثالث غیر ممکن است. برای فراگيری انجام این کار شما به مدت زمان زیادی نیاز خواهید داشت.

صرف نظر از انگیزه مایکروسافت از این کار، کاربر باید از خود بپرسد که هدف از این همه به اشتراک گذاری اطلاعات چیست؟ می‎توان این گونه استدلال کرد که خود کاربر مقصر است، چرا که در زمان نصب اولیه گزینه Express Settings را انتخاب کرده است، اما شاید مایکروسافت فراموش کرده که همه کاربران شناخت کافی از تمام این تنظیمات و نحوه عملکرد آنها ندارند.

اوبونتو در این مورد هم بهتر عمل کرده است. این سیستم‌عامل مبتنی بر لینوکس عبارت جستجوی شما را به آمازون ارسال می‎کند تا موارد فروشگاهی مرتبط را نمایش دهد. اما مشکل اینجا است که اگر شما اقدام به جستجوی اطلاعات حساس مثل جستجوی SSN یا کلمه عبور در یک سند کنید این جستجو نیز به آمازون فرستاده خواهد شد.

خوشبختانه، کانونیکال از غیرفعال كردن این گزینه توسط کاربر جلوگیری نمی‎کند. برای غیرفعال کردن آن، کاربر تنها باید به تنظیمات حريم خصوصی وارد شده و یک گزینه را از انتخاب خارج کند. به عبارت ديگر، اوبونتو به مراتب از ویندوز 10 تمرکز بیشتری روی حریم خصوصی دارد.

3. ثبات

رابط کاربری ویندوز 8 با تلفیق ناهماهنگی از سبک قدیم و سبک جدید ،در سطح فاجعه باری ضعيف عمل کرد. این محیط به شدت ناسازگار صدای خیلی از مصرف کنندگان را درآورده بود و باعث شد تا این سیستم عامل به یکی از بزرگترین اشتباهات مایکروسافت تبدیل شود.

ویندوز 10 با قرار دادن اپلیکیشن‎ها در حالت پنجره‎ای تا حدودی این مشکل را برطرف کرده است. به عبارت ديگر، این اپلیکیشن‎ها تنها به حالت تمام صفحه نیستند و در محیطی مشابه با برنامه‎های قدیمی‎ اجرا می‎شوند. اما متاسفانه این تنها بخشی از مشکل را برطرف کرده است. ویندوز 10 همچنان به شدت ناهماهنگ است. بزرگترین خطا وجود دو مکان برای تنظیمات است. یک منوی Settings جدید وجود دارد و Control Panel سنتی نیز همچنان در جای خود باقی است و مشخص نیست که کاربر باید از کدامیک استفاده کند. اما موضوع به همین جا ختم نمی‎شود، مایکروسافت دو مرورگر را برای شما تدارک دیده است، اج و اینترنت اکسپلورر که هیچ کدام را هم نمی‎شود پاک کرد، و برای خیلی از کاربران علت این کار مشخص نیست. وقتی بخش تنظیمات برنامه‎های سنتی را با اپلیکیشن‎ها مقايسه می‎کنید متوجه متفاوت زیاد بین آنها خواهید شد. بعضی وقتها منوها در کنار هم قرار دارد و بعضی مواقع دیگر با کلیک روی چیزی نامشخص (مثل عکس کاربر) می‎توان به تنظیمات دسترسی پیدا کرد.

در اوبونتو تنها یک منوی تنظیمات وجود دارد و در اکثر مواقع برنامه‎ها از یک طراحی واحد پیروی می‎کنند. در بعضی مواقع مثل مورد گوگل کروم، شما باید برنامه را به گونه‎ای تنظیم کنید تا از نوارهای عنوان سیستم و حاشیه‎ها استفاده کند. جدای این موضوع، تمام محیط کاربری اوبونتو منسجم و هماهنگ است. به این شكل کاربران دیگر به ندرت دچار سردرگمی‎ ناشی از اصول طراحی نامناسب می‎شوند.

4. امنیت

نمی‎توان این را انکار کرد که ویندوز همیشه بزرگترین هدف بدافزارها بوده و احتمالا در آینده نیز خواهد بود. مطمئنا شما خواهید گفت که این به دلیل معروفیت زیاد آن است. این گفته تا اندازه‎ای درست است، اما ماهیت خود سیستم‌عامل نیز بی تاثیر نیست. ساختار این سیستم‌عامل به گونه‎ای طراحی شده که می‎تواند تاثیرات منفی برای کاربران خانگی داشته باشد. اینترنت اکسپلورر و فناوری ActiveX فاجعه بار آن، خیلی از کاربران را در معرض خطر قرار می‎دهد. نرم‌افزارها را می‎توان بدون نیاز به کلمه عبور و یا حتی بدون اجازه کاربر نصب کرد.

هر چند سیستم‌عامل‎های مبتنی بر لینوکس مثل اوبونتو نیز برای بدافزارها غیر قابل نفوذ نیستند (از هیچ چیز نمی‎توان به صورت صد درصد مطمئن بود)، اما ماهیت این سیستم‌عامل به گونه‎ای است که از آلوده شدن جلوگیری می‎کند. در واقع به استثنای مهندسی اجتماعی و فریب دادن کاربر لینوکس برای انجام کارهای احمقانه، اوبونتو یک دژ مستحکم در برابر نفوذ خرابکاران است. در صورت رعایت دانلود از Software Center و منابع معتبر دیگر، کاربران این سیستم‌عامل می‎توانند آسوده خاطر باشند که دیگر نیازی به ضد ویروس، ضد بدافزار یا برنامه‎هایی شبیه به CCleaner نخواهند داشت. با وجودی که ویندوز 10 مسلما از نسخه‎های قبلی امن‎تر شده است، اما همچنان سطح امنیت آن به اندازه اوبونتو نیست.

هر چند می‎توان امنیت را به عنوان یک مزیت برای اکثر سیستم‌عامل‎های مبتنی بر لینوکس در نظر گرفت (به استثنای آندرويد)، اما خود اوبونتو نیز با در اختیار داشتن خیلی از پکیج‎های معروف، به طور ویژه سطح امنیت خود را بالاتر برده است. در بیشتر موارد کاربران می‎توانند بدون گرفتار شدن توسط فایل‌های deb. موجود در وب‎سایت‎ها یا مخازن مشکوک، هر چیزی را که لازم دارند در اختیار داشته باشند. کمتر زمانی پیش می‎آید که یک کاربر نیاز به استفاده از منابعی غیر از Software Center معتبر پیدا کند.

درست است که حالا کاربران ویندوز 10 به یک منبع مطمئن به نام app store دسترسی پیدا کرده‎اند، اما هنوز هم برای دسترسی به نرم‌افزارها و درایورهای مورد نیاز خود باید به وب‎سایت‎های گوناگونی سر بزنند. با وجودی که کاربران حرفه‎ای سایت‎های امن برای دانلود نرم افزار مورد نیاز خود را می‎شناسند، اما بسیاری دیگر از این کاربران به راحتی گرفتار بدافزارهای دانلود شده می‎شوند. خوشبختانه Windows Defender خیلی از آنها را شناسایی می‎کند، اما اگر این اتفاق نیافتد، سیستم کاربر به راحتی در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

5. به‎روزرسانی‎های غیر تحمیلی

یکی از مزایای دیگر اوبونتو نسبت به ویندوز 10 این است که شرکت کانونیکال شما را وادار نمی‎کند که سیستم‌عامل خود را ارتقاء دهید. اما مشکل این کار کجاست؟ خیلی از کاربران نه نیازی دارند و می‎خواهند که از ویندوز 7 جدا شوند. در اوبونتو شما تا هر زمان که مایل باشید می‎توانید سیستم‌عامل فعلی خود را حفظ کنید. هر چند کانونیکال نسخه‎های به‎روزرسانی شده را پیشنهاد می‎کند، اما انتخاب آن اختیاری است.

اگر شما یک نسخه LTS (به معنای پشتیبانی بلند مدت) از اوبونتو را نصب کنید، به شما 5 سال ضمانت داده خواهد شد که از نسخه فعلی اوبونتو شما پشتیبانی خواهد شد. در طول این مدت، شما می‎توانید مطمئن باشید که هم می‎توانید نسخه فعلی سیستم‌عامل خود را حفظ کنید و هم به‎روزرسانی‎های مربوط به آن را دریافت کنید. Canonical در مدت این 5 سال نسخه‎های جدید را منتشر خواهد کرد، اما هرگز شما پیغامی‎ برای ارتقاء سیستم‌عامل خود دریافت نخواهید کرد.