رازهای پشت سر یک عکس

تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که وقتی با خانواده و دسته‌جمعی پا به طبیعت می‌گذاریم و عکس می‌گیریم، وقتی کوه‌نوردی می‌کنیم و تصاویر یادگاری فتح قله‌ها ثبت می‌شوند، وقتی ایران‌گردی می‌کنیم و از آثار باستانی شهرهایی مانند اصفهان، تبریز، سمنان، کاشان، شوش و شیراز و... بازدید می‌کنیم، وقتی با دوستان به پارک‌ها پناه می‌بریم و لا‌به‌لای درختان و چمن‌ها گپ‌وگفت می‌کنیم و البته از سلفی گرفتن غافل نیستیم و خلاصه به شکل‌های مختلف هر لحظه و ساعت و هر روز ایام تعطیل نوروزی را با گوشی‌های پیشرفته یا دوربین‌های مجهز به انواع لنزها، فلاشرها و لوازم جانبی عکاسی، ثبت و بعد آپلود می‌کنیم، چه اتفاقی در حال شکل‌گیری است؟ ده‌ سال بعد، صد سال بعد یا هزاران سال بعد، این عکس‌ها و فیلم‌ها کجا هستند و چه چیزهایی را روایت می‌کنند؟ 
بله؛ درست حدس زدید که چه می‌خواهم بگویم. در واقع همه ما در عین حالی که با گوشی یا دوربین‌های حرفه‌ای عکاسی می‌کنیم و لذت می‌بریم، سفیر گردشگری و ایران‌شناسی هستیم و از زاویه دوربین و چشم خودمان آثار فرهنگی باستانی، پارک‌ها، آبشارها، کوه‌ها، خیابان‌ها، کوچه‌ها، حیاط قدیمی منزل پدری، فروشگاه‌ها و مراکز خرید، معماری خانه‌های قدیمی و هر چیزی را که عکاسی می‌شود، ثبت جهانی می‌کنیم. 
می‌توانیم با چند ثانیه صرف زمان بیشتر، پای هر عکس نام مکان، هشتک و دلیل اهمیتش را بنویسیم تا هم دیگران ترغیب شوند این مکان را ببینند و هم آیند‌گان بتوانند تصویر درستی از گذشته داشته باشند. در حال حاضر، گوگل و چندین شرکت دیگر با استفاده از هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی و الگوهای تطبیق سعی دارند به طور خودکار مکان‌ها را شناسایی کنند. چند سال پیش، در یادداشتی، مفصل درباره 500 سال آینده صحبت کردم و گفتم که در آن زمان با همین عکس‌هایی که من و شما و میلیون‌ها نفر دیگر از شهرهای کوچکی مانند شوش می‌گیریم، می‌توانند این شهر را به صورت دیجیتالی بازسازی کنند و تور بازدید مجازی به راه بیندازند. نرم‌افزارهای 500 سال بعد این‌قدر هوشمند هستند که با جست‌وجوی ساده‌ای در حجم عظیمی از اطلاعات در اینترنت که برای ما قابل تصور نیست، تمام عکس‌های شهر شوش و آثار باستانی‌اش را جمع‌آوری و مرتب‌سازی کنند و در کمتر از چند دقیقه به هم بچسبانند تا تصویری واضح از این شهر به دست بیاید؛ انگار دارید جورچین بازی می‌کنید. 
ممکن است سؤال کنید ده‌ها سازمان و انجمن غیرانتفاعی میراث فرهنگی، شهرداری، باستان‌شناسی و سایت، عکس‌های کاملی از هر شهر و مکان پراهمیت و تاریخی تهیه و روی اینترنت آپلود کردند و دیگر چه نیازی به تلاش و عکس ما است؟ در پاسخ باید گفت که برخلاف تصور ما، فهرست مکان‌ها و جاهایی که از آن‌ها فقط چند عکس در اینترنت یافت می‌شود، بیشتر از مکان‌هایی است که برایشان تصاویر کاملی در اینترنت پیدا می‌شود. بسیاری از خانه‌های قدیمی یا کوچه‌ها، سوژه‌های کوچک و بزرگی هستند که باید من و شما در اینترنت به ثبت برسانیم و هیچ متولی دیگری ندارند. به علاوه، قطعاً دوست دارید نوادگانتان در صد سال بعد تصاویری از شما در مکان‌هایی که بودید ببینند و تصویر ذهنی درباره دوره و عصری که در آن زندگی ‌کرده‌اید به دست بیاورند. همین چند وقت پیش از کنار هم قرار گرفتن چندین عکس بسیار قدیمی از مسکو در چند دهه گذشته، رازهایی برملا شد که تاکنون هیچ‌کس اطلاع نداشت. شاید در آینده هم عکس‌های شما رازهای پنهان و اسرارآمیزی برملا کنند. 
وقتی کلید شاتر دوربین را فشار می‌دهید یا سریع روی صفحه‌ نمایش موبایل ضربه می‌زنید تا عکس‌ها پشت سر هم ذخیره شوند، برای لحظه‌ای تصور کنید تنها فردی هستید که دارید از اینجا عکاسی می‌کنید. عکاسی در نوروز با این دیدگاه لذت‌بخش‌تر، جذاب‌تر، هیجان‌انگیز‌تر و ارزشمندتر شده و از حالت تفریح و سرگرمی صرف خارج می‌شود. با این فرضیه که باید بهترین عکس‌های دنیا را از گوشه و کنار ایران ثبت جهانی کنید، به استقبال بهار و نوروز باستانی و ایام تعطیلات در کنار خانواده و دوستان بروید.