در حین انجام کار، مایکروسافت مجموعه نرم‌افزارهای بهره‌وری را ساخت که با وجود تغییراتی که از آن زمان در آفیس صورت گرفته است، دستگاه‌هایی که این برنامه را اجرا می‌کنند، چشم‌انداز رقابتی و ایده اصلی شکل‌گیری این برنامه به‌هیچ‌وجه تغییر نکرده‌اند؛ همچون یکی کردن برنامه‌های مملو از ویژگی که هر کدام دسته‌بندی گسترده‌ای از وظایف تجاری را اداره می‌کنند. مایکروسافت در کنفرانس بیلد (Build) که به‌تازگی در سان‌فرانسیسکو برگزار شد، با صراحت از چشم‌انداز جدیدی در خصوص این محصول ارزشمند خود که در حال حاضر 2/1 میلیارد کاربر در سراسر جهان دارد، سخن گفت. این چشم‌انداز شامل تجزیه آفیس به اجزای سازنده خود است که این امکان را برای کابران و توسعه‌دهندگان شخص ثالث فراهم می‌کند تا بتوانند قابلیت‌ها را به روش‌های جدید ادغام کرده و در رابط‌های محاوره‌ای لایه‌بندی کنند؛ چشم‌اندازی که بسیار فراتر از مبنای صفحه‌‌کلید و ماوس این مجموعه نرم‌افزاری است. در ادامه روندی را که آفیس دنبال خواهد کرد، بررسی می‌کنیم.
تکان‌دهنده‌ای نیست. مایکروسافت خود را در جایگاه شرکتی قرار داده است که از زمان انتصاب «ساتیا نادلا» به‌عنوان مدیر اجرایی این شرکت در فوریه 2014 تاکنون، هم‌زمان موبایل اولی و ابر اولی محسوب می‌شود. از دیگر عناصر کلیدی در چشم‌انداز آینده آفیس، فهمیدن موضوعاتی است که برای مردم و شرکت‌ها اهمیت بیشتری دارند. این کار با تجزیه و تحلیل حجم داده‌های ساخته‌شده توسط افراد در ورد، اکسل، اوت‌لوک، پاورپوینت و دیگر برنامه‌های آفیس انجام می‌گیرد. (شکل 1) آقای «لو» که از جمله مسئولیت‌های اصلی وی پس از پیوستن به مایکروسافت در سال 2009، رهبری عملکرد موتور جست‌وجوی مایکروسافت بوده است، می‌گوید: «گرچه موبایل و ابر را می‌توان به‌عنوان دو جزر و مد بزرگ در نظر گرفت؛ هوشمندی، بزرگ‌ترین نوآوری در این چشم‌انداز است. ما دنیایی را می‌بینیم که در آن بتوانیم از داده‌ها استفاده کنیم تا از چگونگی انجام کارها و همفکری افراد در تصمیم‌گیری‌ها آگاه شویم.»
شکل 1: آقای لو (Lu) در کنفرانس بیلد
نه فقط علمی - تخیلی
تاجر پرمشغله‌ای را در نظر بگیرید که در حالی که باعجله به پایانه فرودگاه می‌رود، دستوالعمل‌های پروژه‌ای فوری را در ساعت خود فریاد می‌زند. وقتی این کار را انجام می‌دهد، عامل نرم‌افزاری، تمام درخواست‌ها را می‌فهمد، داده‌های ضروری را از منابع متفاوت جمع‌آوری کرده و سپس افراد مربوطه را آگاه می‌کند؛ حتی اگر این تاجر از برنامه‌ها یا شخص خاصی نام نبرده باشد. این نمونه‌ای از چشم‌انداز آینده آفیس است که در غیرعادی‌ترین شکل آن، مایکروسافت قصد انجامش را دارد. با وجود اینکه بخش زیادی از کار باقی مانده است، اما چشم‌انداز جدید آفیس، تنها یک چشم‌انداز نیست، بلکه هم‌اکنون در حال انجام و در شرف تکوین است. آقای لو می‌گوید: «از نظر گروه ما، چشم‌انداز فعلی آفیس، نقطه اوج کار در مقایسه با دو سال و اندی گذشته است.»
مایکروسافت با بازنگری گذشته، مشغول همفکری با عوامل سازنده برای مدت‌زمانی بسیار طولانی‌تر است. سال گذشته، این شرکت «مایکروسافت گراف» (Microsoft Graph) را معرفی کرد؛ مجموعه‌ای از هوک‌ها که به توسعه‌دهندگان شخص ثالث امکان ساخت برنامه‌ها و سرویس‌هایی را می‌دهند که از داخل آفیس به داده‌های بزرگ دسترسی داشته باشند، مثل کاربران داخل یک سازمان، تقویم‌هایشان و اسنادی که می‌سازند. مایکروسافت در سال 2014، آفیس برای آیپد را راه‌اندازی کرد که البته اولین نسخه جدید و مدرن این مجموعه نرم‌افزاری برای پلتفرم غیرمایکروسافتی نبود، اما اولین نسخه‌ای بود که حس زیاد خوب بودن را که مایکروسافت نگرانش بود، نداشت. سه سال قبل که مایکروسافت آفیس 365 را معرفی کرد، آفیس از جعبه‌ای نرم‌افزاری برای کامپیوتر خاص به سرویسی بدل شد که به کاربر این حق را می‌داد تا جدیدترین نسخه‌های تمام برنامه‌های این شرکت را در چندین دستگاه اجرا کند.
شکل 2: نمای آفیس در سال 1990
مفهوم «رابط محاوه‌ای» که موضوع اصلی کنفرانس Build بود، رؤیای بلندمدت و بسیار فوق‌العاده مایکروسافت است که تاریخ آن به اواسط سال‌های دهه 1990، Microsoft Bob و “Clippy” Office Assistant این شرکت برمی‌گردد که هر دو با وجود اینکه بسیار آزاردهنده و ناموفق بودند، اما به روش فردی خود به دنبال راهی برای پیشرفت بودند. آن‌ها پیام‌آوران مسلم کورتانا هستند، دستیار صوتی‌ای که به‌عنوان ویژگی ویندوز فون در سال 2014 خلق شد و هم‌اکنون بخشی از ویندوز 10 است و برای iOS و اندروید کار می‌کند.
مایکروسافت خود را برای ساختن نوعی آفیس جدید آماده می‌کند؛ آن هم با آموختن این نکته که چگونه سریع‌تر از زمانی پیش برود که ابزارهای اولیه تحویل (delivery) به صورت مجموعه‌ای از نرم‌افزارها در یک جعبه بودند. آقای لو می‌گوید: «امروز، توانایی ما برای عرضه کد در مقایسه با دو سال گذشته بسیار متفاوت است. ما عادت کرده بودیم هر سال یک کد عرضه کنیم، گاهی اوقات هر دو سال و گاهی هر سه سال یک‌بار. هم‌اکنون گروه ما هر هفته این کار را انجام می‌دهد و گاهی حداقل ماهی یک‌بار. داشتن چنین سرعتی برای ما بسیار
مهم است.» (شکل 2)
وظیفه نه ابزار
آینده آفیس شامل تمام عناصری است که عنوان کردیم. «لارسون گرین» می‌گوید که انسان‌ها به سمت و سویی پیش می‌روند که به جای فکر کردن به ابزار، به وظیفه فکر می‌کنند. به جای گفتن «من باید پاورپوینت بسازم» به این فکر می‌کنند که ایده‌هایی برای ارتباط برقرار کردن دارند. امروزه در جلسات به جای دنبال کردن موضوعات جلسه با یادداشت‌ها و پاورپوینت‌ها، روش‌های دیگری استفاده می‌شود. حتماً فکر می‌کنید که باید به سراغ ایمیل بروید تا بدانید چه کسانی در آن جلسه بودند، ایمیل بنویسید یا پاورپوینت ضمیمه آن کنید. در آینده، با استفاده از هوش ماشین که از تمام این اطلاعات و ارتباطات بین آن‌ها آگاه است، فقط کافی است بگویید: «یادداشت‌ها و پاورپوینت‌ها از آخرین جلسه را برایم بفرست.» بدون اینکه لازم باشد اطلاعات بیشتری در این زمینه به آن بدهید.
در آینده، چگونگی تعامل شما با آفیس، به دستگاهی که از آن استفاده می‌کنید بستگی دارد. لارسون گرین حدس می‌زند که روزی آفیس بتواند در برخی دستگاه‌ها به شکل کاملاً صوتی و بدون داشتن صفحه نمایش در دسترس قرار بگیرد. وی تأکید می‌کند که رابط محاوره‌ای به معنی تلفیق و تشخیص گفتار به سبک سیری نیست. او می‌گوید: «می‌تواند صدا، صدا به همراه حرکات بدن (gesture)، متن و تایپ کردن باشد یا ترکیبی از ورودی‌های مختلف. محاوره دوطرفه و رفع ابهام با سؤال کردن از شما صورت می‌گیرد.» ده‌ها سال است که کسانی که از آفیس استفاده می‌کنند، عادت کرده‌اند برنامه‌های ورد، اکسل و برنامه‌های دیگر را بارگذاری و بنا به نیاز پروژه از آن‌ها استفاده کنند. در آینده، قطعه نسبتاً بزرگی مربوط به این کار را در اختیار عامل‌ها و بات‌ها 1 قرار می‌دهند و مایکروسافت بین آن‌ها تفاوت قائل می‌شود. عامل‌ها که از طرف شما و با اجازه شما کار می‌کنند، می‌توانند با تجزیه و تحلیل کردن اسناد، ایمیل‌ها، تقویم و عمل‌های مشارکتی شما در آفیس و درک عمیق کارتان، اطلاعات را در کنار هم قرار دهند. در مقابل، یک بات ممکن است به‌عنوان نماینده شخص ثالث، همچون خرده‌فروش، خط هوایی یا هتل زنجیره‌ای عمل کند؛ بات متخصص در وظایفی است که برای انجام آن‌ها برنامه‌‌ریزی شده، اما دسترسی آن به اطلاعات شخصی شما محدود است.
آقای لو این‌گونه توضیح می‌دهد که بات «Starbucks» تقریباً تمام قهوه‌ها را می‌شناسد. اگر مشتری دائمی باشید، بات از روی موقعیت و اوضاع و احوال آن را درک می‌کند و حتی ممکن است نوع قهوه‌ای را که می‌خواهید سفارش دهید، بداند. اما این بات تاریخ تولد شما را نمی‌داند.
آفیس از سیر تا پیاز
«گری مارتین فلیکینگر» (Gerri Martin-Flickinger)، مدیر ارشد فنی یکی از شرکت‌های تجاری که درباره این شرکت سخن می‌گفت، در نطق اصلی خود در کنفرانس بیلد، افزونه‌ای را به نمایش کشید که با آن می‌توانید از داخل اوت‌لوک به دوستان و همکاران شایسته خود کارت هدیه بدهید. این نمونه نشان می‌دهد که مایکروسافت چگونه در قالب وظایف خاص فکر می‌کند و به اشخاص ثالث اجازه می‌دهد قابلیت‌هایی را شکل دهند تا آفیس بتواند کارهای جدیدی انجام دهد. (شکل 3)
شکل 3: گری مارتین فلیکینگر در کنفرانس بیلد
گری می‌گوید: «در محل کار ما، کارت‌های هدیه شرکت به نوعی پول رایج برای تشکر تبدیل شده است. اما اگر آنلاین شوید و قصد کنید کارت هدیه بخرید، عذاب‌آور خواهد بود؛ چون باید تمرکز خود را از کاری که به انجامش مشغول هستید منحرف کنید، به وب‌سایت بروید و کارت را خریداری کنید. ما فقط فکرهای بکر را عنوان می‌کنیم و می‌گوییم فوق‌العاده است، ولی واقعاً عالی می‌شود اگر شرکت ما بتواند بیشتر در فرایند گردش کار دانش‌ورزان 2 وارد شود. یکی از جاهایی که این افراد در طول روز در آنجا حضور دارند، ایمیل است.»
راه‌اندازی تجارت در اوت‌لوک، هر چند ایده سرگرم‌کننده و غیرمنتظره‌ای است، اما نمونه‌ای از توانایی بلندمدت آفیس است تا محلی برای قابلیت‌های شخص ثالث باشد. با مایکروسافت گراف، توسعه‌دهندگان می‌توانند با فناوری که مستلزم یادگیری عمیقی است، داده‌ها را از آفیس 365 به برنامه‌های مستقل خود وارد کنند. برای مثال، در کنفرانس بیلد، مایکروسافت دمویی را به نمایش گذاشت که نشان می‌داد سرویس امضای دیجیتال «DocuSign» چگونه از چند خط کد استفاده می‌کند تا کاربران بتوانند فایل‌ها را برای همکارانشان بفرستند. گراف فقط یک کتاب آدرس معمولی نیست.
گراف به دلیل درک عمیقش از داده‌هایی که در یک سازمان شکل می‌گیرند و همچنین استفاده از آفیس 365، درمی‌یابد که چه افرادی درگیر پروژه‌های خاص هستند و حتی می‌داند که آن شخص خاص خارج از اداره است و احتمالاً به امضای سند دسترسی ندارد. DocuSign با استفاده از گراف می‌تواند خدمات خود را به شکل مفیدتری عرضه کند و همچنین به سازمان‌هایی که از آفیس 365 استفاده می‌کنند، این بهانه را می‌دهد تا همچنان برای این خدمات به مایکروسافت پول بپردازند. (شکل 4)
شکل 4: در کنفرانس بیلد، مایکروسافت دمویی از نحوه عملکرد DocuSign را در تقویت هوش سازمان‌ها از طریق مایکروسافت گراف به نمایش گذاشت.
فراتر از ویندوز
آفیس در نسخه‌های اخیر خود برای آیفون، آیپد، اندروید و وب، کمی جذاب‌تر شده، چون یادآور نسخه ویندوز است. اما مایکروسافت می‌داند که هرچه بیشتر خطر کرده و مجموعه نرم‌افزارهای آفیس را از اصل پی‌سی خود دور کند، فرمول گذشته‌اش کمتر به‌عنوان الگویی برای نسخه‌های آینده خواهد بود. لارسون گرین در خصوص استراتژی توسعه محصولات کلاسیک مایکروسافت می‌گوید: «ما در عصری بزرگ شده‌ایم که ویژگی‌های بیشتر همچنان اضافه می‌شوند. ما هم در اینجا هشت ویژگی جدید را افزوده‌ایم. در جهان موبایل، دقت عمل، ویژگی‌ها یا طرح‌بندی‌های pixel-perfect یا تمام آن چیزهایی که در دسکتاپ واقعاً مهم بودند و همچنان مهم خواهند بود، مطرح نیست.» (شکل 5)
شکل 5: OneNote در اپل واچ
لارسون به نسخه اپل واچ OneNote آفیس که برنامه یادداشت‌برداری است، اشاره می‌کند و می‌گوید: «این رابطی کاملاً متفاوت است؛ چراکه نمی‌توانید یک رابط کاربر (ویندوز معمولی) را در ساعت قرار دهید. باید در خصوص ورودی تجدیدنظر کرده و از ترکیبی از صدا، صفحه کلید کوچک و حرکات بدن استفاده کنیم.» برای کاربران، انگیزه استفاده از OneNote در اپل واچ، ارتباطی به آشنا بودن آن‌ها با رابط ندارد؛ همه چیز به این واقعیت مربوط می‌شود که OneNote اپل واچ همان مخزن یادداشت‌هایی را به اشتراک می‌گذارد که نسخه‌های دیگر OneNote به اشتراک می‌گذارند. بخش بزرگ نگاه مایکروسافت به آفیس به این برمی‌گردد که سازمان‌ها چگونه صرف‌نظر از محیط -اینکه ویندوز باشد یا غیر از آن- کار می‌کنند.
لو می‌گوید: «در پنج یا ده سال آینده، تصور این موضوع سخت است که به‌عنوان کاربر مجزا یا گروه، قصد استفاده از دستگاه‌هایی را داشته باشید که همگی متعلق به یک شرکت هستند. قرار است ترکیبی از دستگاه‌ها وجود داشته باشند و قدرت، داده‌ها باشند. محتویات، اطلاعات مربوط به شما و اینکه چگونه کار می‌کنید.» این به آن معنا نیست که مایکروسافت علاقه خود را در تقویت سیستم‌عامل خود از دست داده است. لارسون می‌گوید: «با وجود دستگاه‌هایی همچون Surface و قلم آن و یکپارچه شدن در رابط و حتی نفوذ در سخت‌افزار، کنترل ما در این خصوص بسیار بیشتر شده و به همین دلیل است که شاهد ظهور پدیده‌های فوق‌العاده‌ای در این جهان جوهری هستید. می‌توانیم مستقیماً با گروه سخت‌افزاری صحبت کنیم و بگوییم چه چیزهایی را می‌خواهیم با جوهر ببینیم.»
نمونه قدیم و جدید
وقتی مایکروسافت نوارابزار نوپای ریبون را در آفیس 2007 معرفی کرد، برخی کاربران به‌سرعت از آن استقبال کردند؛ در حالی که عده‌ای تا جایی که توانستند به همان نسخه‌های قبلی پایبند ماندند. امروزه، ریبون در میان قدیمی‌ترین و آشناترین رابط‌های نرم‌افزاری قرار دارد و حالا هم ایده تعامل با آفیس از طریق صدا، چت و حرکات بدن است که همانند سفر به دنیای جدید می‌ماند. متقاعد کردن 1.2 بیلیون انسان برای همراهی در این کار نوعی چالش است که مایکروسافت را برای سال‌ها مشغول خواهد کرد.
همه نمونه‌های تجربی جدید جایگزین نمونه‌های قبلی نمی‌شوند
به هرحال، این بار وضعیت انتخاب میان این یا آن نیست. برخلاف ریبون که جایگزین رابط قبلی آفیس شد، مایکروسافت صحبت از معرفی هر چیزی که می‌کند، در جهت افزایش تجربه فعلی آفیس است. این شرکت می‌گوید که آفیس همچنان به تکامل ادامه خواهد داد. لارسون گرین عنوان کرد: «فکر می‌کنم رابط ریبون فوق‌العاده است و همچنان برای جهان ماوس و صفحه کلید فوق‌العاده خواهد بود. ما آن را تقویت خواهیم کرد.»
لو می‌گوید: «با توجه به تاریخ، هیچ‌گاه تمایلی برای جایگزین کردن نمونه تجربی جدید به جای نمونه‌های قبلی وجود ندارد. کاربران معمولاً هر دو را با هم می‌خواهند و آنچه معمولاً رخ می‌دهد این است که نمونه‌های جدید تمایل به رشد سریع‌تری دارند.» وی می‌افزاید: « از زمانی که ساتیا نادلا رهبری این شرکت را برعهده گرفته، کارهای فوق‌العاده‌ای انجام داده است، کارهایی که موجب شد مایکروسافت از ابتدا به آفیس فکر کند. با اینکه دید روشنی از وضعیت فعلی امروز خود نداشتیم، ولی می‌دانستیم که مجبوریم پلتفرم خود را نونما کنیم. چیزی که از بیل گیتس یاد گرفتم این است که وقتی همه چیز رو به جلو حرکت می‌کند، یعنی زمان ظهور عصر جدید است. باید مطمئن شوید که از پلتفرم درستی استفاده می‌کنید؛ چراکه پلتفرم شما را آماده می‌کند و به سمت پیشرفت سوق می‌دهد.»
پانویس:
1. بات‌ها (bot) به‌عنوان ربات‌های روی وب، اپلیکیشن‌هایی هستند که به صورت خودکار وظایف محول‌شده را انجام می‌دهند.
2. (knowledge worker) کارکنان فنی و حرفه‌ای که کارشان مبتنی بر اطلاعات و توسعه دانش است.
=============================
شاید به این مقالات هم علاقمند باشید:
ماهنامه شبکه را از کجا تهیه کنیم؟
ماهنامه شبکه را می‌توانید از کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور و نیز از دکه‌های روزنامه‌فروشی تهیه نمائید.
ثبت اشتراک نسخه کاغذی ماهنامه شبکه
ثبت اشتراک نسخه آنلاین
کتاب الکترونیک +Network راهنمای شبکه‌ها
- برای دانلود تنها کتاب کامل ترجمه فارسی +Network اینجا کلیک کنید.
کتاب الکترونیک دوره مقدماتی آموزش پایتون
- اگر قصد یادگیری برنامه‌نویسی را دارید ولی هیچ پیش‌زمینه‌ای ندارید اینجا کلیک کنید.
نظر شما چیست؟