جمع‌سپاری نجات یک گنجینه

ویکی‌پدیا، در صفحه رسمی توییتر خود از کاربران خواسته که اگر عکسی از اشیای به نمایش درآمده در این موزه گرفته‌اند، به اشتراک بگذارند تا این عکس‌ها در مجموعه‌ای گردآوری شوند و دست‌کم خاطره‌ای دیجیتال از این موزه پربار به یادگار باقی بماند. مدیر اجرایی بنیاد ویکی‌پدیا می‌گوید: «در آتش‌سوزی موزه ملی برزیل، خاطره ۲۰۰ سال از بین رفت.» و حالا ویکی‌پدیا از قدرت کاربرانش کمک گرفته تا از آثار منفی این حادثه غم‌انگیز بکاهد. در توییتر ویکی‌پدیا و خطاب به کاربران این‌طور آمده است: «بیش از بیست میلیون شی در موزه ملی برزیل وجود داشت. آیا عکسی از این اشیا گرفته‌اید؟ کمک کنید تا جایی که ممکن است خاطرات این موزه را حفظ کنیم و آن‌ها را به wikicommons اضافه کنیم. به شما آموزش می‌دهیم که چطور این کار را با کامپیوتر خود انجام دهید.۲»
شاید در نگاه نخست، این درخواست ویکی‌پدیا کمی عجیب به نظر برسد، ولی واقعیت چیز دیگری است. بسیاری از ما در سفرها و بازدیدهایمان از مناطق دیدنی و گردشگاه‌ها و موزه‌ها، عکس‌های زیادی می‌گیریم و البته شمار زیادی از این عکس‌ها در نگاه نخست عادی به نظر می‌رسند آن‌طور که شاید در بازبینی‌های بعدی آن‌ها را از حافظه گوشی و دوربین و کامپیوتر خود پاک کنیم. اما بسیاری از این عکس‌های گرفته‌شده، یک دارایی با‌ ارزش هستند. شاید ما در زمانی که عکسی از یک منظره یا اثر تاریخی می‌گیریم، توجه زیادی به اهمیت قابی که بسته‌ایم، نداشته باشیم، اما اگر یک کارشناس آن عکس را ببیند، به یقین چیزهای مهمی را از درون آن کشف خواهد کرد. کسانی‌که در موزه‌ها از‌ آثار به نمایش درآمده عکس می‌گیرند یا حتی کنار ویترین‌های نمایش اشیا می‌ایستند و از خود عکس یادگاری می‌گیرند همگی به‌طور خواسته یا ناخواسته در حال جمع‌آوری قطعات یک آلبوم مصور بسیار غنی هستند که روزی بسیار به درد بشر خواهد خورد. چندین بار در همین صفحه از علاقه‌ام به گرفتن عکس از آثار تاریخی شهرمان نوشته‌ام و این‌که چطور آن‌ها را با هشتگ «این قاب برای آیندگان است» به اشتراک می‌گذارم. جمع‌آوری تصاویر خاطرات گذشته شهر و کشور، چیزی است که ارزشش را سال‌ها بعد و در موقعیت‌های پیش‌بینی‌نشده نشان خواهد داد.
حالا جامعه علمی جهان، محتاج همان عکس‌های ساده‌ای شده که ممکن است بازدیدکنندگان موزه برزیل گرفته‌ باشند. شاید دانش‌آموزی که روزی در قالب یک اردوی علمی به این موزه آمده‌ عکس را گرفته باشد یا یک زوج جوان یا یک گردشگر چه فرقی می‌کند؟ حالا همه می‌توانند در یک کار بزرگ و مهم شریک شوند و این عکس‌ها، یعنی عکس‌هایی که در گوشه‌ای از موبایل‌‌‌ها و حافظه‌ها و کامپیوترها ذخیره شده‌اند، تنها امید ما برای نجات خاطرات ارزشمند موزه هستند.
در این میان، نباید نقش شبکه‌های اجتماعی و اینترنت را در نجات این خاطره بشری نادیده بگیریم. ویکی‌پدیا از طریق اینترنت با دیگران ارتباط برقرار کرده و پیشنهاد خود را مطرح کرده است؛ کاربران از همین طریق در جمع‌آوری این یادگاری‌های دیجیتال کمک خواهند کرد و موزه دیجیتال، با کمک همین اینترنت در دسترس همه قرار خواهد گرفت. ابزارهای دیجیتالی که در جیب یا کیف خود داریم و همه‌جا همراه ما هستند، حالا نقش پررنگ‌تری در زندگی‌مان بازی می‌کنند. اکنون ما قادریم به‌واسطه این ابزارهای دیجیتال، در انجام کارهای مهمی مشارکت داشته باشیم؛ کارهایی به بزرگی بازیابی یک گنجینه سوخته و ارزشمند!