پيش‌بينی پايان يک پيش‌بينی!؟

 از آن زمان تاکنون پيش‌بينی مور همچنان معتبر مانده ‌است.  سايت اينفوورلد در مقاله‌ای به قلم آگام شاه، با اشاره به اهميت قانون مور در صنعت تراشه‌سازی و نيمه‌رساناها و اظهار نظرهای گوناگون درباره افول يا تداوم آن، ديدگاه‌های گوناگون پنج محقق و تحليل‌گر را به‌عنوان پنج فرجام پيش رو برشمرده ‌است. اين مقاله قانون مور را به ‌زبان ساده چنين تعريف می‌کند که هر 18 يا 24 ماه يک ‌بار می‌توان با همان مقدار پول، کامپيوتر سريع‌تری را خريداری کرد. مقاله فوق در ادامه، نخست ديدگاه جی‌دن هاچسون، مديرعامل و رئيس هيئت مديره شرکت VLSI Research را بازتاب داده ‌است. از ديد هاچسون، قانون مور فناوری و صنعت را به‌ سویی می‌برد که در آن ديگر نه شمار ترانزيستورهای هر تراشه بلکه امکاناتی که فراهم می‌کنند اهميت خواهد داشت.

به ‌گفته او، کسی نمی‌داند قانون مور تا چه زمانی اعتبار خواهد داشت، حتی مور نيز در نخستين مقاله خود، اين روند را برای ده سال آتی پيش‌بينی کرده ‌بود و اينک پس از 50 سال، برخی آن‌ را تا ده سال آينده نيز معتبر می‌دانند. اما دين مک‌کارون، تحليل‌گر ارشد شرکت مرکوری ريسرچ می‌گويد اعتبار قانون مور تنها چند سال خواهد پاييد. او می‌افزايد در گذر زمان، شايد روند کاهش هزينه ترانزيستورها ديگر مانند گذشته با سرعت پيش نرود و شايد متوقف شود، اما همچنان پردازنده‌های پيچيده‌‌ای ساخته خواهند شد و شمار ترانزيستورها و البته هزينه آن‌ها نيز افزايش خواهد يافت. از ديد او، وقتی اعتبار قانون مور به‌پايان برسد، گران‌ترين ترانزيستورها در جاهایی (مانند سرورها) به‌کار گرفته خواهند شد که بيش‌ترين صرفه اقتصادی را داشته ‌باشند. اينک نيز همين ‌گونه است. ترانزيستورهای ارزان‌تر و تراشه‌های کم‌ترانزيستورتر نيز در دستگاه‌های محاسباتی عادی مانند اسمارت‌فون‌ها و تبلت‌ها به‌کار گرفته خواهند شد.

اينفوورلد سپس در بازگویی ديدگاه ديويد کانتر مؤسس شرکت ريل‌ورلد تکنولوجيس و تحليل‌گر شرکت Linley Group می‌نويسد، قانون مور دست‌کم برای پنج سال و شايد يک دهه آتی نيز ادامه خواهد داشت و ارتقا خواهد يافت. با توجه به پژوهش‌های چشم‌گيری که درباره فناوری اين صنعت صورت پذيرفته‌ است (از جمله درباره سيليکون فوتونيکس، يک‌پارچه‌سازی سه‌بعدی، تونلينگ ترانزيستورهای فيلد ـ افکت (FET) و گرافين)، برای رشد اين صنعت در آينده نيز گزينه‌های ديگری پيش رو است. چالش اصلی دانستن اين موضوع است که چگونه می‌توان با استفاده از اين ميلياردها ترانزيستور بر توانمندی‌ و ارزش کار تراشه‌ها افزود. به‌ويژه که در بسياری از کاربردهای محاسباتی از اينترنت اشيا گرفته تا اسمارت‌فون‌ها و سرورها بازده برق عاملی محدودکننده است. کانتر می‌افزايد، اين صنعت نمی‌تواند برای افزايش کارایی تراشه‌ها، افزايش بازده انرژی و کاهش هزينه بر فرآيند ساخت تراشه متکی ‌باشد، بلکه طراحی مدار، معماری سيستم و نرم‌افزار نيز اهميت خواهند يافت. شیوه‌هایی مانند محاسبات کوانتومی هرگز کاربردی همه‌منظوره نخواهند داشت، بلکه برای حيطه‌هایی خاص بهينه‌تر خواهند بود. 

در سوی ديگر، کوين کری‌ول تحليل‌گر ارشد تيرياس ريسرچ می‌گويد، قانون مور يک پيش‌بينی است که خود خود را اثبات می‌کند. او می‌افزايد هر سال صنعت نيمه‌رسانا ده‌ها ميليارد دلار در بخش تحقيق و توسعه سرمايه‌گذاری می‌کند تا روند کوچک‌ترسازی تراشه‌ها در آينده ادامه داشته ‌باشد. آن‌چه باعث شده ‌است هنوز هم تراشه‌های مورد نياز بخش محاسبات کلاينت با دنباله‌روی از قانون مور پرچگال‌تر شوند، تقاضا برای نمايش‌گرهای پروضوح‌تر، باتری‌های بادوام‌تر و دستگاه‌های ظريف‌تر است. از ديد کری‌ول، نقش قانون مور اين است که صنعت را به‌ هر صورت و با هر هزينه‌ای (چه‌ ارزان‌تر و چه‌ گران‌تر از پيش) همچنان به پيش ببرد و از اين ‌رو نمادی پيش‌برنده‌ است که تا مدت‌ها خواهد پاييد. ديدگاه راب لاين‌بک تحليل‌گر ارشد پژوهشی در شرکت IC Insights اين است که تقريباً نيم دوجين ترفند ديگر را نيز می‌توان در فناوری به‌کار گرفت تا هزينه‌ها کاهش و کارایی و کارکرد ترانزيستورها در فضاهای کوچک‌تر افزايش يابد. امروزه پيش‌رفت‌ها منحصر به کوچک‌سازی تراشه‌ها (که از دهه 1970 تا دهه پيش، پيش‌رفت‌ صنعت مدار مجتمع را رقم زد) نيست و از اسمبل کردن چندتراشه، يک‌پارچه‌سازی در سطح ويفر و ديگر حيطه‌های نامرتبط با قانون مور ناشی می‌شود. 

قانون مور در برخی گونه‌های مدار مجتمع (مانند ريزپردازنده‌ها و حافظه‌ها) بيش از برخی ديگر (مانند تراشه‌های SoC و حس‌گرها) اهميت دارد. او می‌افزايد، با اين‌که بسياری از بخش‌های صنعت نيمه‌رسانا از وابستگی خود به قانون مور می‌کاهند، برخی ديگر همچنان با آن هم‌گام هستند؛ از جمله پردازنده‌های 64 بيتی موبايل که ترانزيستورهای آن‌ها طبق قانون مور کوچک‌تر و کوچک‌تر می‌شود. جدای از ديدگاه‌هایی که در بالا به ‌آن‌ها اشاره‌ شد، به‌نظر می‌رسد حتی اگر اعتبار قانون مور در صنعت تراشه‌ و نيمه‌رسانا به‌پايان برسد، نقش کليدی آن در اين صنعت و بلکه صنايع ديگر همچون الگویی فنی، صنعتی، تجاری و اقتصادی به‌جای خواهد ماند. جالب آن‌که هرچند مور موارد مهمی را برای آينده تراشه‌ها و اجزای آن‌ها پيش‌بينی کرد، اما به‌نظر می‌رسد هنوز نمی‌توان پايان اين پيش‌بينی را پيش‌بينی کرد.