دلیل گرانی موبایل چیست؟

افزایش قیمت وحشتناک گوشی‌های هوشمند طی حدود شش ماه اخیر باعث شده است بسیاری از افرادی که قصد داشتند گوشی خود را تعویض کنند، ارتقا دهند یا یک گوشی جدید بخرند از تصمیم خود منصرف شوند. نه که نخواهند، نتوانند تصمیم خود را عملی کنند. البته فقط بازار گوشی نیست که با این وضعیت مواجه است. بازار خودرو، مسکن، سکه و ارز هم وضعیت بسیار پیچیده‌ای را تجربه می‌کند؛ اما در این مطلب، ما تنها به بررسی دلایل گرانی گوشی خواهیم پرداخت. همراه ما باشید.

اجرایی شدن طرح رجیستری

در ارتباط با اجرای طرح رجیستری صحبت‌های زیادی مطرح شد و پس از کش و قوس‌های فراوان، این طرح بالاخره اجرایی شد. با وجود خوشبینی دولت و مسئولان به اجرای این طرح و اعتقاد آن‌ها به این که اجرای طرح رجیستری تاثیری بر روی قیمت‌ها نخواهد داشت،  افزایش قیمت گوشی‌ها حتا پیش از اجرایی شدن این طرح و تنها با زمزمه‌های اجرایی شدن آن آغاز شده بود. پس از اجرایی شدن طرح رجیستری، قیمت گوشی‌ها حدود ده تا بیست درصد افزایش یافت. وزیر ارتباطات قول داده بود این افزایش قیمت را خیلی زود کنترل کند؛ اما نه تنها این اتفاق هرگز نیفتاد، بلکه عوامل بعدی هم پشت سر هم ردیف شدند تا اوضاع بازار را مدام به سوی بدتر شدن پیش ببرند.

افزایش قیمت دلار

بدون شک، اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت گوشی‌های هوشمند باید افزایش قیمت دلار باشد. اما دولت قصد داشت این مسئله را هم به نحوی مدیریت کند. به همین دلیل بود که طرح اعطای ارز مبادله‌ای دولتی برای واردکنندگان گوشی هوشمند در نظر گرفته شد. در روزهایی که قیمت دلار با شیبی ترسناک در حال افزایش بود، دولت برای واردکنندگان دلار 4200 تومانی تامین کرده بود تا فشاری بر روی واردکنندگان و در ادامه، مصرف کنندگان نهایی وارد نشود. اما این طرح هم به نحوی عقیم ماند. دلایل این امر هم قابل بررسی هستند. مسئله اول، سختی دریافت دلار دولتی بود. واردکنندگان باید اعتبارات ملکی یا ضمانتی سنگینی را در ازای دلار دولتی در اختیار نهادهای مربوطه قرار می‌دادند. البته این مسئله اصلا چیز بدی نیست و به نوعی جلوی سوء استفاده‌های احتمالی را می‌گیرد؛ اما این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تمام مراحل به خوبی پیش بروند که متاسفانه این گونه نشد. برخی از شرکت‌ها موفق به ارائه این ضمانت‌ها شدند و دلار دولتی به آن‌ها تخصیص یافت؛ اما گویا هنوز چیز زیادی به دستشان نرسیده است و دولت هنوز نتوانسته است مقدار پرداخت شده را به مقدار تخصیص یافته نزدیک کند. با این تفاصیل، می‌توان گفت که واردکننده‌ها در این قضیه آنقدرها که به نظرمی‌رسد مقصر نیستند و لیستی که وزیر محترم منتشر کرده است، به تنهایی چیزی را اثبات نمی‌کند.

تجربه نشان داده است که در شرایط این چنینی، معمولا فضا برای اهدای امتیازات ویژه برای برخی افراد و نهادهای خاص باز می‌شود و شاید به همین دلیل است که امروز شنیدیم یکی از شرکت‌های زیرشاخه دامپزشکی کشور هم جزو واردکنندگان گوشی بوده است. خبر عجیب دیگر هم این بود که یکی از شرکتی که در فهرست منتشر شده توسط وزیر بیشترین اعتبار ارزی را به نام خود ثبت کرده است، از لحاظ فنی، عمرش به یک ماه هم نمی‌رسد! 

بله. اوضاع از چیزی که فکرش را می‌کنید هم پیچیده‌تر است.

سودجویان

به هر حال نمی‌توان همه را با یک چوب زد. برخی از شرکت‌های واردکننده احتمالا کارشان را درست انجام داده‌اند و گوشی را با قیمتی عادلانه به خرده فروشی‌ها تحویل داده‌اند؛ اما خرده فروش‌ها دست به احتکار زده‌اند. پس از احتکار، حرکت بعدی انتظار کشیدن برای ورود محموله بعدی با دلار آزاد به بازار بوده است. پس از ورود موج جدید گوشی‌ها با دلار آزاد، خرده فروش‌ها هم گوشی‌هایی که با دلار دولتی خریده‌اند را روانه بازار می‌کنند؛ با این تفاوت که قیمت این گوشی‌ها را هم به قیمت گوشی‌هایی جدید رسیده است و سود زیادی نصیب خرده فروشان شده است.

البته نمی‌توان این سودجویی را تنها در انحصار طبقه خرده فروشی دانست و ممکن است دست‌های بالاتری نیز در این سفره سهیم باشند.

گوشی چقدر گران شده است؟

برای درک این مسئله به راهنمای خریدهایی که در سایت منتشر شده است رجوع می‌کنیم. قیمت‌هایی که من در کنار گوشی‌های مختلف ثبت می‌کنم معمولا کمی از متوسط بازار پایین‌تر است؛ چون فروشگاه‌هایی را سراغ دارم که کمی از فروشگاه‌های مطرح منصف‌تر هستند. 

برای مثال، گوشی نوکیا 3 در راهنمای خریدی که در بهمن 96 منتشر شده است، کمتر از 500 هزار تومان قیمت گذاری شده است؛ در خرداد 97 با قیمتی در حدود 750 هزار تومان به فروش می‌رسیده است و حالا که در ابتدای تیر ماه هستیم، حدود 1 میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.

گوشی بلک‌بری پریو در بهمن 96 با قیمتی در حدود 1 میلیون تومان و حتی کمتر از آن قابل خریداری بود. قیمت امروز این گوشی در فروشگاه‌های اینترنتی بین 1.8 تا 2.2 میلیون تومان است.

گوشی محبوب ردمی 4X در اوخر دی ماه 96  در حدود 450 هزار تومان بوده است و قیمت امروز این گوشی در فروشگاه‌های اینترنتی بین 1.1 تا 1.2 میلیون تومان اعلام شده است.

با این که افزایش قیمت در محصولات هوآوی دارای شیب ملایم‌تری بوده است، اما برای مثال، میت 10 این شرکت حوالی نوروز و پس از کمی افزایش قیمت، با برچسب قیمت 2.3 میلیون تومانی معامله می‌شد و قیمت امروز این گوشی 3.0 میلیون تومان است.

بلک‌بری کی‌وان در 7 فروردین با قیمت 2.3 میلیون تومان در دسترس بود. قیمت امروز آن را حدس بزنید. بین 4 تا 4.5 میلیون تومان.

شیائومی می A1 در 27 اسفند با قیمت 1.0 میلیون تومان در اختیار خریداران قرار می‌گرفت. قیمت دیروز این گوشی در یک فروشگاه دیجیتال معتبر، 2.5 میلیون تومان بود.

دوازده فروردین، قیمت گلکسی اس 9 پلاس 4.7 میلیون تومان بوده است. امروز برای خرید این گوشی باید چیزی در حدود 7.5 میلیون تومان بپردازید.

14 بهمن است و همه از آیفون X به عنوان یک گوشی گران یاد می‌کنند. قیمت این گوشی در آن دوره 5.7 میلیون تومان بود. مطابق مشاهدات، قیمت آیفون X در روزهای ابتدایی تابستان 97 برابر با 13 میلیون تومان است.

این مقایسه به خوبی عمق فاجعه‌ای که بازار گوشی را در بر گرفته است نشان می‌دهد.