امنیت سایبری چیست ؟

یک استراتژی امنیت سایبری قوی می‌تواند سپر دفاعی خوبی در برابر حملات مخرب ایجاد کند. حمله‌هایی که با هدف دسترسی، تغییر، حذف، تخریب یا اخاذی انجام می‌شوند و ممکن است داده‌های سازمانی را حذف یا غیرقابل استفاده کنند. علاوه بر این، امنیت سایبری در جلوگیری از بروز حملاتی که هدف آن‌ها از کار انداختن یا مختل کردن عملکرد یک سیستم یا دستگاه است، بسیار مفید است.

چرا امنیت سایبری مهم است؟

با افزایش تعداد کاربران، دستگاه‌ها و برنامه‌ها در شرکت‌ها، همراه با افزایش سیل‌آسای داده‌ها که بیشتر آن‌ها حساس یا محرمانه هستند، امنیت سایبری مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است. به‌طوری که امنیت سایبری یکی از ترندهای پر مخاطب دنیای فناوری اطلاعات در سال 2023 میلادی لقب گرفته است. حجم فزاینده حمله‌ها و تکنیک‌های پیچیده‌ای که مهاجمان سایبری برای حمله به زیرساخت‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند، کار شناسایی را بیش از پیش سخت کرده است. به‌طوری که گاهی اوقات کارشناسان امنیتی بدون استفاده از ابزارهای تخصصی قادر به شناسایی این حمله‌ها نیستند.

مولفه‌های امنیت سایبری چیست و چگونه کار می‌کنند؟

حوزه امنیت سایبری را می‌توان به چند بخش مختلف تقسیم کرد که هماهنگی آن‌ها نقش مهمی در محافظت از زیرساخت‌های سازمانی و اتخاذ استراتژی‌های امنیتی دارند. این بخش‌ها به شرح زیر هستند:

• امنیت برنامه‌ها
• امنیت اطلاعات یا داده‌ها
• امنیت شبکه
• بازیابی پس از فاجعه/برنامه‌ریزی تداوم کسب و کار
• امنیت عملیات
• امنیت ابری
• امنیت زیرساخت‌های حیاتی
• امنیت فیزیکی
• آموزش کاربر نهایی

مطلب پیشنهادی

شغلی جذاب در حوزه امنیت

چگونه به یک مهندس امنیت سایبری تبدیل شویم

حفظ امنیت سایبری با توجه به پیچیدگی تکنیک‌هایی که سازمان‌ها برای حمله به زیرساخت‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند، باعث شده تا سازمان‌ها با چالش جدی روبرو شوند. رویکردهای سنتی واکنش به این حمله‌ها که در آن منابع در شبکه‌های ایزوله قرار می‌گرفتند، تنها در شرایط خاصی قابل استفاده است و گاهی اوقات سازمان‌ها مجبور هستند شبکه اصلی را به اینترنت متصل کنند. همین مسئله باعث می‌شود تا شبکه‌های سازمانی در برابر تهدیدات کمتر شناخته شده بدون دفاع باشند. کارشناسان امنیتی برای حل این مشکل مجبور هستند از رویکردهای فعال‌تر و سازگارتر با تحولات دنیای امنیت سایبری استفاده کنند. امروزه، سازمان‌های مختلفی در نقش مشاوره امنیت سایبری به شرکت‌ها در این زمینه کمک می‌کنند. به عنوان مثال، موسسه ملی استاندارد و فناوری (NIST) توصیه می‌کند که نظارت مستمر و ارزیابی‌های بلادرنگ را به عنوان بخشی از چارچوب ارزیابی ریسک برای دفاع در برابر تهدیدات شناخته شده و ناشناخته اتخاذ کنید.

اکنون، به این پرسش مهم می‌رسیم که مزایای پیاده‌سازی و حفظ شیوه‌های امنیت سایبری چه دستاوردهایی برای سازمان‌ها به همراه دارد؟ از جمله این دستاوردها به موارد زیر باید اشاره کرد:

• حفاظت از کسب و کار در برابر حملات سایبری و نقض داده‌ها.
• حفاظت از داده‌ها و شبکه‌ها.
• جلوگیری از دسترسی غیرمجاز کاربران به منابع.
• بهبود زمان بازیابی پس از شکست.
• حفاظت از کاربران نهایی و دستگاه‌های نقطه پایانی.
• انطباق با مقررات قانونی.
• تداوم کسب و کار.
• افزایش اعتماد به شرکت نزد توسعه‌دهندگان، شرکا، مشتریان، سهامداران و کارمندان.

مطلب پیشنهادی

تارهای درهم‌تنیده‌شده امنیتی

«تور امنیت سایبری» چیست و اشاره به چه مفهومی دارد؟

انواع مختلف تهدیدات امنیت سایبری چیست؟

فرآیند همگام شدن با فناوری‌های جدید، باعث شده تا خط‌مشی‌های امنیتی با تهدیدات و چالش‌های جدیدی روبرو شوند. برای محافظت از اطلاعات و سایر دارایی‌ها در برابر تهدیدات سایبری که اشکال مختلفی دارند، ضروری درباره انواع تهدیدات سایبری اطلاعات اولیه داشته باشید. از جمله این تهدیدات به موارد زیر باید اشاره کرد:

• بدافزار: نوعی نرم‌افزار مخرب است که در آن از هر فایل یا برنامه‌ای برای آسیب رساندن به کاربر رایانه استفاده می‌شود. این مورد شامل کرم‌ها، ویروس‌ها، تروجان‌ها و نرم‌افزارهای جاسوسی می‌شود.
• باج‌افزار: یکی دیگر از بدافزارها است. این فایل مخرب شامل کدهای مخربی است که باعث قفل شدن فایل‌های سیستم قربانی می‌شود. این فرآیند از طریق رمزگذاری انجام می‌شود و در ادامه، هکر از قربانی درخواست می‌کند برای دسترسی دوباره به فایل‌ها باج مربوطه را پرداخت کند.
• مهندسی اجتماعی: حمله‌ای است که بر تعامل انسانی متکی است. این حمله به این صورت است که کاربران را فریب دهد تا رویه‌های امنیتی را زیر پا بگذارند تا ناخواسته اطلاعات حساسی که محافظت می‌شوند را افشا کنند.
• فیشینگ: نوعی مهندسی اجتماعی است که در آن ایمیل‌ها یا پیام‌های متنی جعلی که شبیه به ایمیل‌های منابع معتبر یا شناخته شده هستند، ارسال می‌شوند. حملات فیشینگ که برخی از آن‌ها تصادفی است به منظور سرقت داده‌های حساس مانند اطلاعات کارت اعتباری یا ورود به سیستم انجام می‌شوند.
• فیشینگ هدف‌دار (Spear phishing): نوعی از حملات فیشینگ است که کاربر، سازمان یا کسب و کارهای مشخصی را هدف قرار می‌دهد.
• تهدیدهای داخلی: به نقض‌های امنیتی یا خسارات ناشی از فعالیت‌های مخرب کارمندان، مشتریان یا پیمانکاران اشاره دارد. تهدیدهای داخلی می‌توانند ماهیت بدخواهانه یا سهل‌انگارانه داشته باشند.
• حملات انکار سرویس توزیع شده (DDoS): حملاتی هستند که در آن چندین سیستم، ترافیک یکسانی را برای هدفی مثل سرور، وب سایت یا سایر منابع شبکه با هدف مختل کردن عملکرد آن‌ها ارسال می‌کنند. هنگامی که این حملات بیش از اندازه زیاد شوند، تجهیزات قادر به پاسخ‌گویی به درخواست‌های قانونی نیستند.
• تهدیدهای پایدار پیشرفته (APT): حملات هدفمند بلندمدتی هستند که در آن مهاجم به شبکه نفوذ می‌کند و برای مدت طولانی با هدف سرقت داده‌ها، هویت خود را پنهان می‌کند.
• حملات مرد میانی (Man-in-the-Middle): حملات استراق سمعی هستند که شامل رهگیری و انتقال پیام‌های دو طرف توسط مهاجم هستند. این حملات به گونه‌ای انجام می‌شوند که هویت هکر ناشناس باقی می‌ماند.
• از دیگر حملات متداول در این زمینه باید به بات‌نت‌ها، حملات هدایت به سمت دانلود (drive-by-download)، کیت‌های بهره‌برداری، تبلیغات مخرب، vishing، حملات اسکریپت بین سایتی (XSS)، حملات تزریق SQL، به خطر انداختن ایمیل‌های تجاری (BEC) و سوء استفاده‌ از روز صفر اشاره کرد.

مهم‌ترین چالش‌های امنیت سایبری چیست؟

امنیت سایبری به‌طور مداوم توسط هکرها در ارتباط با حذف داده‌ها، نقض حریم خصوصی، اختلال در برنامه‌ریزی‌های امنیتی و تغییر استراتژی‌های امنیت سایبری به چالش کشیده می‌شود. انتظار نمی‌رود تعداد حملات سایبری در آینده نزدیک کاهش یابد. علاوه بر این، افزایش نقاط ورودی برای حملات، مانند ورود اینترنت اشیا (IoT) به دنیای فناوری اطلاعات، نیاز به ایمن‌سازی شبکه‌ها و دستگاه‌ها را افزایش می‌دهد.

یکی از مشکل‌سازترین عناصر امنیت سایبری، ماهیت در حال تحول خطرات امنیتی است. با ظهور فناوری‌های جدید و استفاده از آن‌ها به اشکال مختلف، هکرها راه‌های جدیدی برای حمله به زیرساخت‌ها پیدا می‌کنند. همین مسئله باعث شده تا کارشناسان امنیتی سایبری به سختی قادر به هماهنگ شدن با این تغییرات و به‌روز‌رسانی شیوه‌های امنیتی برای مقابله با تهدیدات باشند. حصول اطمینان از به‌روز‌رسانی مداوم همه عناصر امنیت سایبری برای محافظت از زیرساخت‌ها در برابر آسیب‌پذیری‌های تنها یکی از مشکلات کارشناسان امنیتی است. این مسئله به ویژه برای سازمان‌های کوچک که کارمندان فناوری اطلاعات کافی ندارند یک چالش بزرگ است.

سازمان‌ها می‌توانند داده‌های بالقوه زیادی در مورد افرادی که از یک یا چند سرویس استفاده می‌کنند جمع‌آوری کنند. با جمع‌آوری داده‌های بیشتر، احتمال بروز یک حمله سایبری با هدف سرقت اطلاعات شناسایی شخصی (PII) دوچندان می‌شود. به عنوان مثال، سازمانی که PII را در فضای ابری ذخیره می‌کند ممکن است در معرض حمله باج‌افزاری قرار گیرد. به همین دلیل، سازمان‌ها باید هر کاری که می‌توانند برای محافظت از زیرساخت‌ها در برابر حمله‌های ابری اتخاذ کنند. جلوگیری از نفوذ ابر انجام دهند.

برنامه‌های امنیت سایبری باید به آموزش کاربر نهایی نیز بپردازند، زیرا کارمندان ممکن است به طور تصادفی ویروس‌ها را در لپ‌تاپ یا دستگاه‌های تلفن همراه خود وارد محل کار کنند. آموزش منظم باعث افزایش آگاهی کارمندان در ارتباط با مشکلات امنیت و حمله‌های سایبری می‌شود که نقش مهمی در مقابله با تهدیدات سایبری دارد.

چالش دیگری که امنیت سایبری با آن روبرو است، کمبود پرسنل امنیت سایبری واجد شرایط است. با افزایش حجم داده‌های جمع‌آوری‌شده و استفاده شده توسط کسب‌وکارها، نیاز به کارکنان امنیت سایبری برای تجزیه و تحلیل، مدیریت و واکنش به حوادث افزایش می‌یابد. موسسه ISC2 تخمین زده تا چند سال آینده شکاف میان موقعیت‌های شغلی خالی امنیت و کارمندانی که واجد شرایط هستند به 3.1 میلیون موقعیت باز برسد.

چگونه از اتوماسیون در امنیت سایبری استفاده می‌شود؟

اتوماسیون به مولفه جدایی‌ناپذیر محافظت از شرکت‌ها در برابر افزایش تعداد و پیچیدگی تهدیدات سایبری تبدیل شده است. استفاده از هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین در بخش‌هایی که در تعامل با حجم زیادی از داده‌ها هستند می‌تواند به بهبود امنیت سایبری در سه دسته اصلی زیر کمک کند:

• تشخیص تهدید: پلتفرم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌ها را تجزیه و تحلیل کنند و تهدیدات شناخته شده را شناسایی کنند و همچنین تهدیدات جدید را پیش‌بینی کنند.
• پاسخ تهدید: پلتفرم‌های هوش مصنوعی همچنین حفاظت‌های امنیتی را ایجاد و به‌طور خودکار اعمال می‌کنند.
• افزایش زمان بیشتر متخصصان امنیتی: متخصصان امنیتی اغلب با هشدارها و کارهای تکراری روبرو هستند. هوش مصنوعی می‌تواند با قبول بخشی از این کار و ارائه مکانیزم‌های خودکارسازی تجزیه و تحلیل کلان داده‌ها مانع فرسودگی کارمندان از انجام کارهای تکراری و خسته‌کننده شود.
• از دیگر مزایای اتوماسیون در امنیت سایبری می‌توان به طبقه‌بندی حملات، طبقه‌بندی بدافزارها، تجزیه و تحلیل ترافیک، تجزیه و تحلیل انطباقی و موارد دیگر اشاره کرد.

راه‌حل‌های امنیتی سایبری در دسترس

فروشندگان حوزه امنیت سایبری معمولا محصولات و خدمات امنیتی مختلفی ارائه می‌دهند. ابزارها و سیستم‌های امنیتی رایج به شرح زیر هستند:

• مدیریت هویت و دسترسی (IAM)
• فایروال‌ها
• حفاظت نقطه پایانی
• ضد بدافزار
• سیستم‌های پیشگیری/تشخیص نفوذ (IPS/IDS)
• پیشگیری از بروز مشکل از دست دادن داده‌ها (DLP)
• تشخیص و پاسخ نقطه پایانی
• اطلاعات امنیتی و مدیریت رویداد (SIEM)
• ابزارهای رمزگذاری
• اسکنرهای آسیب پذیری
• شبکه‌های خصوصی مجازی
• پلت‌فرم حفاظت از بار کاری ابری (CWPP)
• کارگزار امنیت دسترسی ابری (CASB)
• آشنایی فرصت‌های شغلی در امنیت سایبری

با ادامه رشد چشم‌انداز تهدیدات سایبری و ظهور تهدیدهای جدید، مانند تهدیدات اینترنت اشیا به افرادی با آگاهی از امنیت سایبری و مهارت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نیاز است.

• متخصص ارشد امنیت اطلاعات (Chief information security officer): فردی است که برنامه امنیتی را در سراسر سازمان اجرا می‌کند و بر عملیات بخش امنیت فناوری اطلاعات نظارت می‌کند.
• متخصص امنیت (Chief security office ): مدیر اجرایی است که مسئول امنیت فیزیکی و/یا سایبری یک شرکت است.
• مهندسان امنیت (Security engineers): از دارایی‌های شرکت در برابر تهدیدات، با تمرکز بر کنترل عملکرد زیرساخت فناوری اطلاعات محافظت می‌کنند.
• معماران امنیتی (Security architects): مسئول برنامه‌ریزی، تجزیه و تحلیل، طراحی، آزمایش، نگهداری و پشتیبانی از زیرساخت‌های حیاتی یک سازمان هستند.
• تحلیل‌گران امنیتی (Security analysts): مسئولیت‌های چندگانه‌ای دارند که شامل برنامه‌ریزی اقدامات و کنترل‌های امنیتی، حفاظت از فایل‌های دیجیتال و انجام ممیزی‌های امنیتی داخلی و خارجی است.
• تسترهای نفوذ (Penetration testers): هکرهای اخلاقی هستند که امنیت سیستم‌ها، شبکه‌ها و برنامه‌ها را آزمایش می‌کنند و به دنبال آسیب‌پذیری‌هایی هستند که می‌توانند توسط عوامل مخرب مورد سوء استفاده قرار گیرند.
• شکارچیان تهدید (Threat hunters): تحلیل‌گران تهدید هستند که هدفشان کشف آسیب‌پذیری‌ها، حملات و کاهش آن‌ها قبل از به خطر انداختن کسب‌وکارها است.

سایر مشاغل امنیت سایبری شامل مشاوران امنیتی ( security consultants)، متخصص حفاظت از داده‌ها (data protection officer)، معماران امنیت ابری (cloud security architects)، مدیران و تحلیل‌گران مدیر عملیات امنیتی ( security operations manager)، محققان تحلیل‌گران امنیتی (managers and analysts)، رمزنگاران (cryptographers ) و مدیران امنیتی (security administrators) است.