جاوااسکریپت در چه زمینه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
به لحاظ تاریخی، صفحات وب ثابت یا همان ایستا بودند، شبیه به صفحات یک کتاب. یک صفحه استاتیک (ایستا) عمدتا اطلاعات را در یک طرح‌بندی ثابت نمایش می‌دهد، به بیان دقیق‌تر تمام آنچه را که اکنون از یک وب سایت مدرن انتظار داریم در گذشته دور از انتظار بودند. جاوا اسکریپت به عنوان یک فناوری سمت مرورگر ظاهر شد تا برنامه‌های وب را پویاتر کند. با استفاده از جاوا اسکریپت، مرورگرها می‌توانند به تعامل کاربر پاسخ دهند و طرح‌بندی محتوای صفحه وب را تغییر دهند.
همان‌طور که این زبان به بلوغ رسید، توسعه‌دهندگان جاوا اسکریپت کتابخانه‌ها، چارچوب‌ها و شیوه‌های برنامه‌نویسی را ایجاد کردند و شروع به استفاده از آن‌ها در خارج از مرورگرهای وب کردند. امروزه، می‌توانید از جاوا اسکریپت هم برای توسعه سمت کلاینت و هم برای توسعه سمت سرور استفاده کنید.
مطلب پیشنهادی
توسعه مدل‌های هوشمند با اتکا بر مرورگرها
مطلب پیشنهادی
جاوااسکریپت چگونه کار می‌کند؟
همه زبان‌های برنامه نویسی با ترجمه دستور زبان انگلیسی به کد ماشین کار می‌کنند که سیستم عامل آن را اجرا می‌کند. جاوا اسکریپت به طور گسترده به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی یا یک زبان تفسیری شناخته می‌شود. به بیان دقیق‌تر، کدهای جاوا اسکریپت تفسیر می‌شوند، به این معنا که به شکل مستقیم توسط یک موتور جاوا اسکریپت به کد زبان ماشین ترجمه می‌شوند. در ارتباط با سایر زبان‌های برنامه‌نویسی، یک کامپایلر کل کد را در یک مرحله جداگانه به کد ماشین کامپایل می‌کند. بنابراین، همه زبان‌های برنامه‌نویسی اسکریپتی در گروه زبان‌های برنامه‌نویسی قرار می‌گیرند، اما همه زبان‌های برنامه‌نویسی اسکرپیتی نیستند.
موتور جاوااسکریپت
موتور جاوا اسکریپت (JavaScript engine) یک برنامه کامپیوتری است که کد جاوا اسکریپت را اجرا می‌کند. اولین موتورهای جاوا اسکریپت مفسر صرف بودند، اما امروزه موتورهای مدرن از کامپایل در زمان یا زمان اجرا برای بهبود عملکرد استفاده می‌کنند.
جاوااسکریپت سمت کلاینت
جاوا اسکریپت سمت کلاینت به نحوه عملکرد جاوا اسکریپت در مرورگر شما اشاره دارد. در این حالت موتور جاوا اسکریپت داخل کد مرورگر است. همه مرورگرهای وب اصلی دارای موتورهای جاوا اسکریپت داخلی خود هستند.
توسعه‌دهندگان برنامه‌های کاربردی وب کد جاوا اسکریپت را با توابع مختلف مرتبط با رویدادهای مختلف مانند کلیک ماوس یا شناور ماوس ترکیب می‌کنند. این توابع تغییراتی را در HTML و CSS ایجاد می‌کنند.
در اینجا یک نمای کلی از نحوه عملکرد جاوا اسکریپت سمت سرویس گیرنده را برای درک بهتر موضوع مورد بررسی قرار می‌دهیم
- مرورگر یک صفحه وب را هنگام بازدید از آن بارگیری می‌کند.
- در حین بارگذاری، مرورگر صفحه و تمام عناصر آن مانند دکمه‌ها، برچسب‌ها و کادرهای بازشو را به یک ساختار داده به نام DOM سرنام Document Object Model تبدیل می‌کند.
- موتور جاوا اسکریپت مرورگر، کد جاوا اسکریپت را به بایت کد تبدیل می‌کند. این کد واسطه‌ای است که میان کدهای جاوا اسکریپت و ماشین قرار می‌گیرد.
- اجرای رویدادهای مختلف که واکنشی به کارهایی مثل کلیک ماوس روی یک دکمه، اجرای بلوک کد و غیره است. سپس، موتور جاوا اسکریپت، بایت کد را تفسیر می‌کند و تغییراتی را در DOM ایجاد می‌کند.
- مرورگر DOM جدید را نمایش می‌دهد.
جاوااسکریپت سمت سرور
جاوا اسکریپت سمت سرور به استفاده از زبان برنامه‌نویسی در منطق بک‌اند سرور اشاره دارد. در این حالت موتور جاوا اسکریپت به شکل مستقیم روی سرور قرار می‌گیرد. یک تابع جاوا اسکریپت سمت سرور می‌تواند به پایگاه داده دسترسی پیدا کند، عملیات منطقی متفاوتی را انجام دهد و به رویدادهای مختلفی که توسط سیستم عامل سرور ایجاد می‌شود پاسخ دهد. مزیت اصلی اسکریپت نویسی سمت سرور این است که می‌توانید پاسخ وب سایت را بر اساس نیازهای خود، حقوق دسترسی و درخواست‌های اطلاعاتی از وب سایت سفارشی کنید.
سمت کلاینت در مقابل سمت سرور
کلمه پویا هم جاوا اسکریپت سمت کلاینت و سمت سرور را توصیف می‌کند. رفتار پویا به توانایی به‌روزرسانی صفحه وب برای تولید محتوای جدید در صورت لزوم اشاره دارد. تفاوت بین جاوا اسکریپت سمت کلاینت و سمت سرور در نحوه تولید محتوای جدید نهفته است. کد سمت سرور به صورت پویا محتوای جدید را با استفاده از منطق برنامه و تغییر داده‌ها از پایگاه داده تولید می‌کند. از سوی دیگر، جاوا اسکریپت سمت کلاینت، با استفاده از منطق رابط کاربری و اصلاح محتوای صفحه وب که از قبل در سمت کلاینت قرار دارد، به صورت پویا محتوای جدیدی را در داخل مرورگر تولید می‌کند.
به غیر از پیاده‌سازی ویژگی‌های پویا، تفاوت دیگر بین این دو در نحوه استفاده جاوا اسکریپت از منابع مستتر است که کدهای جاوا اسکریپت می‌توانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند. در سمت کلاینت، مرورگر محیط زمان اجرای جاوا اسکریپت را کنترل می‌کند. کد فقط می‌تواند به منابعی دسترسی داشته باشد که مرورگر به آن اجازه دسترسی دارد. به عنوان مثال، نمی‌تواند محتوا را روی هارد دیسک شما بنویسد مگر این‌که روی دکمه دانلود کلیک کنید. از سوی دیگر، توابع سمت سرور می‌توانند در صورت نیاز به تمام منابع ماشین سرور دسترسی داشته باشند.
مطلب پیشنهادی
جاوا اسکریپت آینده دنیای برنامه‌نویسی را دستخوش تغییرات اساسی می‌کند.
مطلب پیشنهادی
کتابخانه‌های جاوااسکریپت
کتابخانه‌های جاوا اسکریپت، مجموعه‌ای از کدهای از پیش نوشته شده هستند که توسعه‌دهندگان وب می‌توانند برای انجام کارهای استاندارد جاوا اسکریپت دوباره از آن‌ها استفاده کنند. کد کتابخانه جاوا اسکریپت بر اساس نیاز به بقیه کدهای پروژه متصل می‌شود. اگر کد برنامه جاوا اسکریپت را به عنوان یک خانه در نظر بگیرید، کتابخانه‌های جاوا اسکریپت مانند مبلمان آماده‌ای هستند که توسعه‌دهندگان می‌توانند از آن‌ها برای بهبود عملکرد خانه استفاده کنند.
موارد زیر برخی از کاربردهای متداول کتابخانه‌های جاوا اسکریپت را نشان می‌دهند:
مصورسازی داده‌ها
مصورسازی داده‌ها به کاربران امکان مشاهده آماری و دسترسی به اطلاعات از طریق پنل مدیریتی و معیارهای عملکردی مهم را می‌دهد.
کتابخانه‌هایی مانند Chart.js، ApexCharts و Algolia Places دارای توابع داخلی هستند که می‌توانید از آن‌ها برای ایجاد برنامه‌های کاربردی وب استفاده کنید که داده‌ها را در نمودارها و نقشه‌ها نمایش می‌دهند.
دستکاری DOM
می‌توانید از کتابخانه‌هایی مانند jQuery و Umbrella JS برای آسان کردن توسعه وب استفاده کنید زیرا کدهایی را برای عملکردهای استاندارد وب‌سایت مانند انیمیشن‌های منوها، گالری تصاویر، دکمه‌ها، لایت باکس‌ها و موارد دیگر ارائه می‌کنند.
فرم‌ها
همه برنامه‌های توسعه وب از فرم‌هایی برای دسترسی بهتر بازدیدکنندگان به وب‌سایت و انجام کارهایی مثل برقراری تماس، سفارش محصولات و ثبت نام برای رویدادها استفاده می‌کنند. برخی از کتابخانه‌های جاوا اسکریپت، مانند wForms، LiveValidation، Validanguage و qForms، فرآیند استفاده از فرم‌ها و انجام کارهایی مثل اعتبار سنجی، طرح‌بندی و موارد این چنینی را ساده می‌کنند.
توابع ریاضی و متن
بسیاری از برنامه‌های کاربردی وب مجبور به حل معادلات ریاضی و پردازش تاریخ، زمان و متن هستند. به جای ارسال تمام این درخواست‌ها به سرور، رسیدگی به برخی از آن‌ها در سمت کلاینت کارآمدتر است. توسعه‌دهندگان وب این کار را با استفاده از کتابخانه‌های جاوا اسکریپت مثل Date.js، Sylvester، و JavaScript URL Library انجام می‌دهند.
چارچوب‌های جاوااسکریپت
مانند کتابخانه‌های جاوا اسکریپت، چارچوب‌های جاوا اسکریپت مجموعه‌ای از کدهای از پیش نوشته شده هستند که کارهای مختلفی را انجام می‌دهند و می توانند مجددا مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، در حالی که کتابخانه‌های جاوا اسکریپت یک ابزار تخصصی برای استفاده بر اساس تقاضا هستند، چارچوب‌های جاوا اسکریپت مجموعه ابزارهای کاملی هستند که به شکل‌دهی و سازماندهی هر برنامه وب کمک می‌کنند. اگر کد برنامه جاوا اسکریپت را به عنوان یک خانه در نظر بگیرید، چارچوب جاوا اسکریپت طرحی است که برای ساخت خانه استفاده می‌شود.
از کاربردهای مهم چارچوب‌های جاوا اسکریپت به موارد زیر باید اشاره کرد:
توسعه برنامه‌های وب و موبایل
AngularJS چارچوبی است که توسعه و آزمایش برنامه‌های کاربردی وب مانند برنامه‌های کاربردی تجارت الکترونیک، برنامه‌های کاربردی بلادرنگ و برنامه‌های ویدیویی را ساده می‌کند. React Native چارچوب دیگری است که از توسعه برنامه‌های موبایل رندر شده بومی برای iOS و اندروید پشتیبانی می‌کند.
توسعه وب واکنش‌گرا (ریسپانسیو)
وب سایت‌های واکنش گرا، تجربه کاربری ثابتی را در هر دستگاهی ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، صفحه‌نمایش موبایل و تبلت کوچک‌تر از صفحه نمایش دسکتاپ و لپ‌تاپ هستند. شما می‌خواهید که وب‌سایت حتی در صفحه کوچک‌تر در دسترس باشند و داده‌ها را با دقت نمایش و ارائه دهند. با استفاده از چارچوب‌هایی مانند Bootstrap و Ember.js، توسعه‌دهندگان می‌توانند از طراحی واکنش‌گرا سود ببرند و طراحی وب‌سایت را متناسب با نیازهای خود طراحی کنند.
توسعه اپلیکیشن سمت سرور
Node.js یک چارچوب جاوا اسکریپت منبع باز سمت سرور است که کد جاوا اسکریپت را خارج از مرورگر اجرا می‌کند. توسعه‌دهندگان از این چارچوب برای ساخت برنامه‌های کاربردی سمت سرور مبتنی بر شبکه مقیاس‌پذیر، سریع و قابل اعتماد استفاده کنند. این چارچوب می‌تواند درخواست‌های HTTP و جریان‌های داده را مدیریت کند، از سیستم‌های فایل پشتیبانی کند و چندین فرآیند پشتیبان را به طور همزمان مدیریت کند.
HTML و CSS چیست؟
زبان نشانه‌گذاری فرامتن (HTML) و سبک‌دهی CSS سرنام Cascading Style Sheets دو زبان برنامه‌نویسی دیگر هستند که توسعه‌دهندگان در توسعه فرانت‌اند از آن‌ها استفاده می‌کنند. HTML بلوک اصلی ساختمانی اکثر صفحات وب است. تمام پاراگراف‌ها، بخش‌ها، تصاویر، سرفصل‌ها و متن‌ها در HTML نوشته شده‌اند. محتوا به ترتیبی که در HTML نوشته شده در وب سایت ظاهر می‌شود.
CSS زبانی متشکل از قوانین سبک‌دهی است که ما از آن برای اعمال سبک‌دهی در محتوای HTML خود استفاده می کنیم. می‌توانید از آن برای طراحی عناصر وب سایت مانند رنگ‌های پس زمینه، فونت‌ها، ستون‌ها و حاشیه‌ها استفاده کنید.
HTML در مقابل CSS در مقابل جاوا اسکریپت
هر سه زبان با هم کار می‌کنند تا یک تجربه کاربری مثبت در هر سایتی ایجاد کنند. در حالی که HTML و CSS عمدتا می‌توانند محتوای ایستا را دستکاری کنند، می‌توانند با کد جاوا اسکریپت سمت کلاینت ادغام شوند تا محتوا را به‌صورت پویا به‌روزرسانی کنند.
به عنوان مثال، بلوک کد اسکریپت در یک صفحه HTML می‌تواند شامل جاوا اسکریپت باشد. وقتی صفحه HTML در مرورگر بارگیری می‌شود، مرورگر می‌تواند هم کد HTML و هم کد جاوا اسکریپت داخلی را پردازش کند.
جاوا اسکریپت چه مزایایی در اختیار ما قرار می‌دهد؟
از مزایای جاوا اسکریپت به موارد زیر باید اشاره کرد:
یادگیری و استفاده از آن ساده است
ترکیب نحوی جاوا اسکریپت از زبان برنامه‌نویسی جاوا الهام گرفته شده است و یادگیری و کدنویسی آن آسان است. توسعه‌دهندگان تقریبا در هر وب‌سایت و برنامه تلفن همراه برای اسکریپت‌نویسی سمت کلاینت از جاوا اسکریپت استفاده می‌کنند. علاوه بر این، Node.js در دهه گذشته محبوبیت قابل توجهی در زمینه برنامه‌نویسی بک‌اند به دست آورده است. بسیاری از پلتفرم‌های اصلی پخش و ویدئو توسط Node.js نوشته شده‌اند.
فارغ از سکو است
برخلاف سایر زبان‌های برنامه نویسی، می‌توانید جاوا اسکریپت را در هر صفحه وب قرار دهید و از آن همراه با بسیاری از چارچوب‌ها و زبان‌های توسعه وب دیگر استفاده کنید. هنگامی که آن را نوشتید، می‌توانید کد جاوا اسکریپت را روی هر ماشینی اجرا کنید. بنابراین، جاوا اسکریپت پلت‌فرم توسعه برنامه فارغ از سکو است.
کاهش بار سرور (Reduce server load)
شما می‌توانید از جاوا اسکریپت برای کاهش بار سرور و ازدحام شبکه استفاده کنید، زیرا می‌تواند عملیات منطقی را اجرا کند و بسیاری از کارهای سرور را روی خود کلاینت انجام دهد. به عنوان مثال، فرآیند پر کردن فرم ثبت نام را در نظر بگیرید. جاوا اسکریپت به سرعت بررسی می‌کند که آیا شماره 10 رقمی را برای قسمت تلفن همراه وارد کرده‌اید یا خیر. اگر این درخواست‌ها به سرور ارسال می‌شد، صفحه شما برای هر خطایی دوباره بارگذاری می‌شد و روند ثبت نام را بسیار کند و خسته کننده می‌کرد.
رابط کاربری را بهبود بخشید
جاوا اسکریپت وب سایت‌های زیبایی ایجاد می‌کند که یافتن و پردازش اطلاعات پیچیده را راحت می‌کند. توسعه‌دهندگان، جاوا اسکریپت را برای گسترش عملکرد، خوانایی و کارآمدتر کردن تعامل کاربر با وب سایت مورد استفاده قرار می‌دهند.
پشتیبانی از همزمانی
جاوا اسکریپت می‌تواند چندین مجموعه مختلف از دستورالعمل‌ها را به صورت موازی اجرا کند. در پس‌زمینه، Node.js می‌تواند پاسخ‌های سرور با مقیاس بالا بدون مصرف مقدار اضافی پهنای باند، مدیریت و پردازش کند.
جاوا اسکریپت با چه محدودیت‌هایی روبرو است؟
زبان‌های برنامه نویسی از متغیرها به عنوان مکانی برای نگهداری مقادیر واقعی داده‌ها استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، در یک بلوک کد، توسعه‌دهنده می‌تواند x=5 و y=x+1 بنویسد. هنگامی که کد اجرا می‌شود، رایانه به طور خودکار x و y را به ترتیب به 5 و 6 تغییر می‌دهد تا عملوندها را روی آن‌ها انجام دهد. داده‌ها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند، مانند رشته‌ای از متن، اعداد یا تاریخ. به همین دلیل است که اکثر زبان‌های برنامه نویسی به شما امکان تعریف نوع متغیر را می‌دهند. هنگامی که نوع متغیر تعریف شد، تغییرناپذیر هستند. شما نمی‌توانید اعداد را در متغیرهای رشته‌ای ذخیره کنید.
به عنوان مثال، اگر به برنامه بگویید x و y اعداد هستند و سپس عمل x+y را انجام دهید، کامپیوتر می‌داند که انتظار دو عدد را دارد و آن‌ها را جمع می‌کند. از طرف دیگر، اگر x و y را به عنوان رشته تعریف کنید، عملگر + این دو رشته را به یکدیگر اضافه می‌کند تا یک کلمه طولانی‌تر ایجاد کند.
زبانی با تایپ ضعیف
جاوا اسکریپت یک زبان با تایپ ضعیف است، به این معنی که به برنامه‌نویس اجازه نمی‌دهد نوع متغیر را تعریف کند. یک متغیر می‌تواند هر نوع داده‌ای را در زمان اجرا ذخیره کند و عملیات‌ها نوع متغیر را استنتاج می‌کنند. همچنین، می‌توان نتیجه را به نوع داده دیگری فرستاد - برای مثال، یک عملیات ممکن است نتیجه را به‌جای عدد 5 به عنوان رشته "5" برگرداند. این می‌تواند منجر به اشتباهات تصادفی کدگذاری و اشکالات در کد به دلیل خطاهای نوع شود.
TypeScript چیست؟
تایپ‌اسکریپت (TypeScript) یک زبان برنامه‌نویسی است که با افزودن انواع به نحو، جاوا اسکریپت را بهبود می‌بخشد. TypeScript دستور اضافی را به جاوا اسکریپت اضافه می‌کند تا ابزار ویرایشگر کد بتواند خطاهای کدنویسی را زودتر تشخیص دهد. در همان زمان، کد تایپ‌اسکریپت به جاوا اسکریپت تبدیل می‌شود و همه مزایای مشابه جاوا اسکریپت را ارائه می‌دهد. همچنین، در برنامه‌ها و با چارچوب‌ها و کتابخانه‌های جاوا اسکریپت اجرا می‌شود.
ماهنامه شبکه را از کجا تهیه کنیم؟
ماهنامه شبکه را می‌توانید از کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور و نیز از دکه‌های روزنامه‌فروشی تهیه نمائید.
ثبت اشتراک نسخه کاغذی ماهنامه شبکه
ثبت اشتراک نسخه آنلاین
کتاب الکترونیک +Network راهنمای شبکه‌ها
- برای دانلود تنها کتاب کامل ترجمه فارسی +Network اینجا کلیک کنید.
کتاب الکترونیک دوره مقدماتی آموزش پایتون
- اگر قصد یادگیری برنامه‌نویسی را دارید ولی هیچ پیش‌زمینه‌ای ندارید اینجا کلیک کنید.
نظر شما چیست؟