آیا نسل‌های آینده سالم‌تر از مـا خواهند بود؟

از مراقبت از بیماران تا سلامتی علمی
امروزه سیستم مراقبت‌های بهداشتی تماماً حول و حوش بیماری طراحی شده است. این سیستم فقط هزینه‌های بیماری را پرداخت می‌کند و هیچ ربطی به مثلاً غذاهای سالم و مقوی ندارد. این مسئله هزینه‌های بسیار سنگینی به جامعه و تک‌تک افراد آن تحمیل می‌کند. اما چرا؟ شاید این یک پرسش تریلیون دلاری باشد. حالا تصور کنید علاوه بر این، مشکل کمبود متخصصان و حرفه‌ای‌های فعال در زمینه مراقبت‌های بهداشتی در سراسر دنیا نیز احساس می‌شود و این یعنی آماده بودن شرایط برای فروپاشی کامل.
این روزها عوامل تعیین‌کننده زیادی در رابطه با سلامت وجود دارد. از اواسط راه زندگی این عوامل می‌توانند تغییر کنند. گفته می‌شود سلامت و طول عمر 60 درصد افراد به رفتار و محیط زیست، 30 درصد به ژنتیک و تنها 10 درصد به مراقبت بهداشتی بستگی دارد.
ولی تغییر در راه است. ماه گذشته میلادی گروهی از نوآورانی که دائم به آینده فکر می‌کنند در رویداد «سلامتی به‌عنوان یک خدمت» دور هم جمع شدند. این رویداد تحت نام HyperWellBeing در موزه معروف تاریخ کامپیوتر در Mountain View برگزار شد. ایده‌های اصلی زیادی به‌سرعت مطرح شدند. آینده سیستم مراقبت بهداشتی می‌تواند تمرکز خود را از روی مراقبت از بیمار، روی صنعت جدید سلامتی علمی متمرکز کند. این مسئله می‌تواند به همه افراد کمک کند تا به بالاترین درجه از تندرستی برسند. یکی دیگر از ایده‌های مطرح شده اصطلاح «پزشکی p4» بود: پیشگویانه، شخصی‌سازی شده، پیشگیری‌کننده و مشارکتی. هدف‌های تعیین شده شامل جلوگیری از ابتلا به بیماری، افزایش طول عمر و بهبود سلامت و تندرستی افراد است.

از طرف دیگر مطالعه بالینی یک فرد (Clinical Study of One) مطرح می‌شود. ما می‌توانیم با جمع‌آوری هزاران یا میلیون‌ها داده برای هر فرد در طی یک سال (به‌جای چک‌آپ‌های سالانه) و با ترکیب این داده‌ها و هوش مصنوعی از یک تابع سلامت گسسته و مجزا به یک حالت دائم و پایدار برسیم.

دستگاه‌های فناوری سلامتی برای نجات می‌آیند
وقتی صحبت از فناوری سلامتی می‌شود بیشترین اصطلاحاتی که به گوشمان می‌خورد عباراتی از قبیل بزرگ‌داده، پزشکی از راه دور و ژنومیک هستند. با اینکه این مسئله اهمیت زیادی دارد، ولی باز هم تصویر کاملی در اختیارمان نمی‌گذارد. نرم‌افزار تنها زمانی کار می‌کند که داده به آن برسد. وقتی بحث سلامت در کار باشد، این داده یعنی اطلاعات مربوط به بدن و ذهن انسان‌ها. یعنی ما احتیاج داریم از جسم و ذهن خود یاد بگیریم. این همان نقطه‌ای است که دستگاه‌های سلامتی وارد کار می‌شوند.
این موج از حدود دو سال پیش آغاز شد. یعنی از زمانی که حسگرها به‌عنوان یک کالا و محصول پذیرفته شدند و البته بخشی از این قضیه مرهون ظهور پدیده‌ای به‌نام گوشی‌های هوشمند است. از طرف دیگر، هزینه‌ها و خطرات تشکیل استارت‌آپ‌های حوزه سخت‌افزارهای مرتبط با تکنولوژی بالا در حال کاهش بود. مهندسان حوزه بیومدیکال، پزشکان و کارآفرینان به‌تدریج در حال ورود به این بخش بودند.
در حال حاضر، استارت‌آپ‌ها می‌خواهند شرایط فیزیکی و روانی را ردگیری، پیشگیری، شناسایی و درمان کنند. آن‌ها می‌خواهند انسان‌ها خیلی بهتر از خوب باشند و این یک کسب ‌و کار جدی و مهم است.

شاخه‌های در حال ظهور
یکی از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین دستگاه‌های تندرستی فیت‌بیت است. ولی خیلی از کاربران بعد از چند هفته آن را رها می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد همان‌ طور که خوردن دارو مهم است، رفتار یک فرد هم یکی از چالش‌های کلیدی است. در طی این مدت سرمایه‌گذاری‌های خیلی زیادی صورت گرفته است. اما فوایدی که دستگاه‌های سلامتی با خود می‌آورند بیشتر از شمردن گام‌های برداشته شده است. این مسئله از زمانی ‌که شیائومی محصول خود به‌نام «می بند» را با قیمت ناچیز 15 دلار عرضه کرد نمود بیشتری یافت.
در اینجا قصد داریم چند عبارت جدید برای شاخه‌های نوظهور ابداع کنیم.

Sport Coach-ware: ترکیب حسگرها، AI و داده برای پیشگیری از جراحت. به دو و میدانی نگاه کنید. Vi (مربی شخصی هوشمند) یک مربی به AI مجهز است. Tiemppo یک دستگاه هوشمند است که در کف کفش طراحی می‌شود و به دونده کمک می‌کند تا با تحلیل‌های هم‌زمان عملکرد بهتر و مناسب‌تری داشته باشد. این روش‌ها در حال گسترش به ورزش‌های متعددی هستند.

 

فناوری تندرستی: ردیاب‌های جدیدی تولید شده‌اند که می‌توانند با ناخوشی‌های زندگی مدرن مقابله کنند. وسیله‌ای به‌نام AirVisual آلودگی را ردگیری می‌کند. AIR Sensio آلرژن‌ها را شناسایی و
Hello Sense خواب را بررسی می‌کند.

استارت‌آپ دارما از طریق یک حسگر غیرتماسی که در بالشت‌های هوشمند یا تخت‌خواب‌های بیمارستان قرار داده می‌شود، بیوسیگنال‌های مختلفی مانند ECG و نفس کشیدن را ارزیابی می‌کند. بعضی از استارت‌آپ‌ها به‌دنبال بررسی اشعه ماورای بنفش هستند؛ علاوه بر استارت‌آپ‌ها، غول‌هایی مانند مایکروسافت با محصول Band 2 و شرکت La Roche-Posay با چسب مقاوم در برابر UV وارد این عرصه شده‌اند. با توجه به افزایش دانش ما درباره مخرب بودن تأثیرات نورهای مصنوعی روی تمرکز و خواب استفاده از نوردرمانی نیز در حال افزایش است.

بیمارستان خانگی/ سیار
نسخه‌های کم‌هزینه، پرتابل و متصل دستگاه‌های پزشکی باعث پیدایش پدیده تشخیص و مراقبت در خانه/ سیار می‌شود. به‌عنوان مثال، iBreastExam بدون ایجاد درد و عاری از هرگونه اشعه‌ای، اسکن سینه انجام می‌دهد و در همان لحظه جواب آزمایش را آماده می‌کند. این روش در هند راه‌اندازی شد، زیرا این کشور از کمبود رادیولوژیست رنج می‌برد و به‌ازای هر صد هزار نفر فقط یک متخصص رادیولوژی وجود دارد. برخی از این راهکارها با توجه به هزینه و مقررات وضع شده در هر دو بازار توسعه‌یافته و در حال ظهور قابل اجرا است.

نکته جالب این است که برخی از این شاخه‌های نوظهور وجه تشابه زیادی با دنیای ساخت و تولید دسکتاپ دارند؛ تبدیل ماشین‌های بسیار بزرگ و گران کارخانه‌ها به نمونه‌های کوچک‌تر و ارزان‌تر.

Wearapeuthics: پوشیدنی‌هایی که باعث التیام و شفای بیمار می‌شوند. مثل ماسکی که توسط Neutrogena تولید شده و با نوردرمانی آکنه را درمان می‌کند یا HAX alum Sana که کمک می‌کند تا بیماران PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) و افرادی که از درد شدید رنج می‌برند، ظرف چند دقیقه به خواب بروند. برخی از شرکت‌ها با استفاده از بازخوردهای زیستی و انعطاف‌پذیری عصبی به بیماران کمک می‌کنند. Lief Therapeuthics با اضطراب و نگرانی سر و کار دارد. Liv با رفتارهای ناخودآگاه مانند جویدن ناخن یا کشیدن مو دست و پنجه نرم می‌کند و Feel با ایجاد آگاهی احساسی و به کمک بازخوردهای زیستی و انعطاف‌پذیری عصبی افسردگی را مدیریت می‌کند.

فناوری کودک: شرکت گِربِر BabyNes را معرفی کرد که در واقع سیستم راهکار تجمیع‌یافته مادر و فرزند است و هدف آن بخش به‌سرعت در حال رشد «مادران فناوری» است. نخستین فروشگاه پرچم‌دار آن‌ها سال گذشته در هنگ‌کنگ افتتاح شد. شرکت BabyBe یک حصیر هوشمند روباتیک ساخته است که به پیشرفت کودکان نارس کمک می‌کند.

بلعیدنی‌ها و فناوری متابولیک: داخل بدن ما چه خبر است؟ استارت‌آپ‌های زیادی برای بررسی خون افراد به وجود آمده‌اند تا به ردیابی دیابت، شناسایی لخته‌های متعدد خون، تحلیل نوع خون یا بیماری کمک کنند. استارت‌آپ Aire با ساخت نخستین پاکت تنفسی به بیماران IBS برای تست اختلالات غذایی کمک می‌کند.
اما اگر فکر می‌کنید فقط بررسی داخل بدن کافی نیست، حسگر بلعیدنی Proteus Health با همکاری یک وصله هوشمند و اپلیکیشن موبایل شرایط بیمار را ردگیری می‌کند. بعد از این‌ها نوبت ردگیری هیدراتاسیون یا همان وضعیت آب‌رسانی است.

فناوری عصبی: سنجش امواج مغز از یک ردیابی ابتدایی به جایی رسیده است که به مدیتیشن، خواب و کار کمک می‌کند. استارت‌آپ Berkeley Ultrasound به‌منظور درمان افسردگی و با استفاده از امواج مافوق صوت مغز را تحریک می‌کند. ولی آیا چنین دستگاهی می‌تواند با داروهای ضدافسردگی رقابت کند؟ حتی به‌نظر می‌رسد این توانایی را دارد تا در درمان آلزایمر مورد استفاده قرار گیرد.

بیونیک‌ها: آیا می‌دانستید تنها سه شرکت که در زمینه توسعه اگزواسکلتون‌ها فعالیت می‌کنند در سال 2014 رسماً به دنیا معرفی شدند؟ از بین آن‌ها دو شرکت Ekso Bionics و ReWalk Robotics امریکایی هستند و Cyberdyne ژاپنی است. بازاری که در این حوزه وجود دارد بالغ بر دو میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و تنها این سه شرکت در آن فعالیت می‌کنند. البته شرکت‌های بیشتری در راه هستند: SuitX و Japet.

کاشتنی‌ها: آرزوی تمام هکرهای بیو به واقعیت پیوست. بالاخره ایمپلنت‌هایی ساخته شدند که بسیار فراتر از چیپ‌های ابتدایی RFID است. به ‌عنوان مثال، Profusa یک ایمپلنت خیلی ریز منطبق بر بیو است که زیر پوست قرار می‌گیرد و با استفاده از فلورسنس میزان اکسیژن، گلوکز، لاکتات و مواردی مانند آن را مشخص می‌کند. دستگاه‌های فناوری سلامت تازه در ابتدای راه هستند و به‌زودی خبرهای بیشتری از آن‌ها خواهیم شنید.

تعریف جدید از سلامتی و تندرستی
هنوز در این اندیشه هستیم که حسگرها، بزرگ‌داده، یادگیری ماشین و AI چه کارهایی برای ما می‌توانند انجام دهند. شاید در آینده عاری از هر گونه بیماری، یک خستگی ساده یا عدم تمرکز به‌عنوان یک مشکل جدی در زمینه سلامت فرد در نظر گرفته شود. بهتر است در راه رسیدن به سلامت بیشتر تفکر دوباره‌ای درباره معنای دقیق از تندرستی و سالم بودن داشته باشیم.