تحول عظیم بعدی در دنیای مشاغل و کسب‌وکارها، همراه با مجازی‌سازی محیط‌های کاری در قالب مفهوم دنیای مجازی کلید خواهد خورد. دنیاهای مجازی که از طریق برنامه‌های دیجیتالی به فضای کار وارد خواهند شد، اساسا یک محیط کاملا دیجیتالی را پدید می‌آورند تا کاربران از طریق آواتارهای مخصوص به خودشان کارهای روزمره را انجام دهند، با یک‌دیگر ملاقات داشته باشند، آموزش‌های کاربردی را به سبک کاملا متفاوتی دریافت کنند، با سبک جدیدی از روابط اجتماعی آشنا شوند، بازی‌های ویدیویی را به شیوه جدیدی انجام دهند، معاملات تجاری انجام دهند و در یک کلام، در محیط‌های مجازی کاملا غوطه‌ور شوند. در شرایطی که حجم تبلیغات پیرامون محیط‌های کاری مجازی کمی کاهش یافته، اما این حرف به این معنا نیست که شرکت‌ها نسبت به مفهوم مجازی‌سازی فرآیندهای کاری بی‌خیال شده‌اند، بلکه واقعیت این است که تصمیم گرفته‌اند بدون تبلیغات گسترده و تقریبا بی‌صدا، دنیای مجازی و فناوری‌های مرتبط را به فرهنگ کار دیجیتال وارد کنند.
در شرایطی که دنیای تجارت با تحول بزرگ مجازی‌سازی فضاهای کاری روبه‌رو است، اما تحول بزرگ دیگری نیز در حال شکل‌گیری است و قرار است فرهنگ کار و مدیریت سازمانی را به‌طور کامل دستخوش تغییرات اساسی کند. این فناوری بزرگ در قالب مفهوم وب غیرمتمرکز یا همان اینترنت نسل سوم (Web 3) در حال آمدن است. وب 3 همراه با طیف گسترده‌ای از فناوری‌های کلیدی همچون توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و رمز ارزها که از برنامه‌های کاربردی و شناخته‌شده وب 3 هستند، در حال ورود به دنیای کسب‌وکارها است. علاوه بر این، فرهنگ کار و مدیریت سازمانی نیز از قالب متمرکز خود خارج خواهد شد و جای خود را به سازمان خودگردان غیرمتمرکز یا مستقل (DOA) خواهد داد که مبتنی بر زنجیره‌های بلوکی عمومی است. زنجیره‌های بلوکی عمومی قصد دارند نحوه مدیریت سازمان‌ها را به‌شیوه سنتی که برای سال‌ها با آن آشنا بودیم خارج کنند و برای اولین بار به کاربران اجازه دهند در زمینه نحوه مدیریت و ارائه نقطه نظرات تاثیرگذار در سازمان سهیم باشند. به بیان دقیق‌تر، کارمندان دیگر همچون گذشته یک کارمند ساده نخواهند بود که تنها وظیفه آن‌ها اجرای دستورات مافوق باشد، بلکه آن‌ها نیز حق رای و اظهار نظرخواهند داشت و تصمیمات بر مبنای اجماع اتخاذ خواهد شد.
سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز در وب 3
سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز بر پایه قراردادهای هوشمند و توکن‌های دیجیتال اعتبارسنجی‌شده روی زنجیره‌های بلوکی عمومی، مثل اتریوم تعریف خواهند شد تا کارمندان امکان شراکت مستقیم در تصمیمات را داشته باشند و بدانند که قرار است چه تحولاتی در سازمان اتفاق بیفتد. به همین دلیل، تصمیم‌گیری به‌صورت جمعی و بر اساس تعداد رأی‌هایی که یک پیشنهاد در سازمان خودگردان غیرمتمرکز به خود اختصاص می‌دهد، تصویب شده یا رد خواهد شد. فرآیند رأی مبتنی بر توکن خواهد بود. در نتیجه، هیچ محدودیت و مانعی وجود ندارد و هر کارمندی قادر خواهد بود مالک توکن‌ها در سازمان خودگردان غیرمتمرکز شود، زیرا نیازی به دریافت مجوز از مقام خاصی ندارد. از آن‌جایی‌که تمام قوانین در قراردادهای هوشمند کدگذاری می‌شوند و همه تراکنش‌ها در زنجیره بلوکی ثبت و ضبط می‌شوند، عملکرد یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز و اهدافی که دنبال می‌کند برای تمام اعضا کاملا شفاف و روشن است. اگر در یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز، هدف روی توسعه ایده‌ها یا نرم‌افزارها پایه‌گذاری شده باشد، در آن صورت کاربران بدون محدودیت خاصی قادر به مشارکت در روند توسعه خواهند بود. البته، ممکن است در آینده تغییراتی به‌وجود آید، اما چیزی که اکنون وجود دارد، مشارکت بدون محدودیت همه کارمندان یک سازمان است.
آیا سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز آینده کسب‌وکار و مشاغل را دستخوش تغییرات اساسی می‌کنند؟
ترکیب جهان‌های مجازی و وب 3 این ظرفیت را دارند تا ساختار مدل‌های عملیاتی و بازار کار را متحول کنند. جورج زرکداکسیس در کتاب «عصر ماشین‌های هوشمند» به این نکته اشاره دارد که با گسترده‌تر و فراگیرتر شدن سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز‌شده، نوع جدیدی از کسب‌وکارها پدید خواهند آمد که تمرکزشان عمدتا بر کارهای مشارکتی است و شباهت بسیار کمی به شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ خواهند داشت. مزیتی که روش فوق دارد کاهش قابل توجه هزینه‌ها در بلندمدت است. در چنین ساختارهایی، مدیریت مجموعه، تمرکزش بر فرهنگ ارزش‌آفرینی و کار مشارکتی استوار خواهد بود تا ذی‌نفعان مختلف هدف مشترکی را دنبال کنند و همگی بر دستیابی به این هدف مشترک با یک‌دیگر هم‌راستا و همسو باشند».
در سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز، خبری از بازرس یا مدیران واحدهای مختلف به‌شکل مرسوم امروزی نیست و به‌همین دلیل، پست‌های ارشد ماهیت سیال و موقتی خواهند داشت؛ در نتیجه فرصت‌های بیشتری برای پیشرفت و ارتقاء در اختیار همه اعضا قرار می‌گیرد. لازم به توضیح است که یکی از مسائل مهمی که سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز بر آن تاکید خاصی دارند، امنیت شغلی است. همان‌گونه که اشاره کردیم، سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز، بر چرخش پست‌های ارشد تاکید خاصی دارند، به همین دلیل، تغییر الگو از مدل ساختار سلسله‌مراتبی به اکوسیستم توزیع‌شده که جایگزین هیئت مدیره و اعضا آن می‌شود، تاثیر مهم و عمیقی بر دنیای کار خواهد داشت و باعث خواهد شد تا استعدادهای برتر یک سازمان به‌خوبی دیده شوند. جدول زیر تفاوت‌های اساسی میان سازمان‌های سنتی و خودگردان غیرمتمرکز را نشان می‌دهد.
کار بدون داشتن شغل
شاید عجیب به‌نظر برسد کاری را انجام دهید، اما شغلی نداشته باشید؛ در عصر وب 3 چنین چیزی دور از انتظار نخواهد بود. یکی از عمده‌ترین تاثیرات محیط‌های مجازی آینده بر دنیای مشاغل، تغییر روند انجام کارها و سازما‌ن‌دهی مشاغل و استعدادهای برتر است، به‌طوری که وب 3 تلاش خواهد کرد استعدادهای برتر هر حوزه را به مشاغل مرتبط متصل کند. در مفهوم کار کردن بدون داشتن شغل
(Work Without Jobs)، راوین جسوتاسان و جانان بودرو از پژوهشگران موسسه MIT، سه راهکار برای متصل کردن استعداد‌ها به مشاغل پیشنهاد داده‌اند که ثابت (Fixed)، منعطف (Flex) و جریانی (Flow) نام دارد. این سه روش در قالب یک مدل عملیاتی به دنیای کار سازمانی وارد خواهند شد. با ظهور مفهوم سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز، ممکن است راهکار چهارمی را که چابکی بیشتری خواهد داشت تجربه کنیم که مبتنی بر مفهوم جریان کار به سمت استعداد (Work Flows To Talent) است. هر یک از این راهکارها مزایای خاص خود را دارند که در شکل 1 نشان داده شده است.
وقتی صحبت از این مسئله می‌شود که مشاغل آینده به سمت الگوی مبتنی بر سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز خواهند رفت، مهم است به این نکته توجه داشته باشید که مشاغل مبتنی بر الگوی سلسله‌مراتبی سنتی که ساختار مشخصی دارند (مدیر، هئیت مدیره، کارمند، پیمانکار و خرده‌فروش) و روند انجام کارها در این سازمان‌ها مشخص و تعریف شده است، جای خود را به ساختاری بازتر و روان‌تر خواهند داد که مبتنی بر اصول زیر هستند:
- یک گروه مرکزی متشکل از افرادی به‌وجود خواهند آمد که مسئولیت هماهنگ‌سازی کارها و ارائه کارها به متخصصان را مطابق با ارزش‌آفرینی‌ای که مدنظر سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز است، برعهده خواهند گرفت.
- یک گروه بسیار بزرگ‌تر متشکل از مشارکت‌کنندگانی به‌وجود خواهد آمد که خدمات ویژه‌ای را در راستای چشم‌اندازهای سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز ارائه خواهند کرد. این خدمات در قالب منابع انسانی، مالی، حسابداری و سرویس‌دهی خواهد بود و از طریق مشارکت‌کنندگان که کارمندان گیگ یا پیمانکاران هستند که روی پروژه‌های این مدلی کار می‌کنند در اختیار سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز قرار خواهد گرفت.
- یک گروه بزرگ‌تری از اعضاء (Members) که هدفشان مطرح کردن برند است، پدید خواهند آمد که وظیفه پشتیبانی از سازمان و محصولاتی را که تولید می‌کنند برعهده خواهند داشت. به بیان دقیق‌تر، چیزی شبیه به بازاریاب‌ها و کارشناسان دیجیتالی امروزی را خواهیم داشت.
کسب‌وکارها چگونه می‌توانند با وب 3 سازگار شوند؟
هنوز چالش‌های زیادی درباره نحوه شکل‌گیری وب غیرمتمرکز و جهان‌های مجازی وجود دارد. در حال حاضر، سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز به‌شکل ملموس به دنیای تجارت وارد نشده‌اند، زیرا مسائل مهم و جدی وجود دارد که باید به آن‌ها پرداخته شود تا یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز بتواند در فضای دیجیتال فعالیت کرده و خدماتی در اختیار کاربران یا شرکت‌های دیگر قرار دهد. قانون‌گذاران هنوز نتوانسته‌اند خودشان را با سرعت بالای فناوری‌های پیش‌رو مثل وب 3 هماهنگ کنند. با وجود تمام این مسائل، هم‌اکنون افق‌های روشنی پیش روی کسب‌وکارها وجود دارد تا شروع به آزمایش طرح‌های خود در مورد جهان‌های مجازی کنند. برای ورود به این دنیای جدید، لازم است تا گام‌های اولیه‌ای برداشته شود و برای موفق شدن در این راه باید نمونه‌های اولیه به‌شکل دقیقی آزمایش شوند. برای رسیدن به این هدف، راهکارهای مختلفی به‌شرح زیر وجود دارد:
شراکت در مدل کسب‌وکارها گسترش پیدا کند. سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز به ما این فرصت را می‌دهند تا چابکی سازمان و مجموعه را با فعال‌سازی الگوی جریان کار به سمت استعداد، ورای دیوارهای سنتی شرکت‌ها و سازمان‌ها افزایش دهیم. تصور کنید یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز جدید پدید آورده‌اید که جامعه بزرگی از سهام‌داران و ذی‌نفعان پیرامون آن قرار دارند که قادر هستند در ترویج و ارتقاء برند مفید باشند یا ایده‌های خلاقانه‌ای در زمینه توسعه بهتر محصولات در اختیارتان قرار دهند.
هنگامی که ایده سازمان خودگردان غیرمتمرکز به مدل‌های سطح بالاتری مثل ESG سوق پیدا کند، شرایط را مهیا می‌کند تا همه ذی‌نفعان مجموعه مثل کارکنان، پیمانکاران، تامین‌کنندگان و گروه‌های مختلف نقش تاثیرگذاری در مدیریت آن ایفا کنند.
یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز باعث شکوفایی فرصت‌ها می‌شود و به استعدادهای برتر اجازه می‌دهد در فرآیندهای مرکزی مشارکت جدی داشته باشند.
کلام آخر
در نهایت باید به این نکته اشاره داشته باشیم که محیط‌های مجازی و وب 3 مدل کسب‌وکار و انجام کارها را به آن شکلی که می‌شناسیم دگرگون خواهند کرد. آیا آماده این دگرگونی هستید؟
ماهنامه شبکه را از کجا تهیه کنیم؟
ماهنامه شبکه را می‌توانید از کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور و نیز از دکه‌های روزنامه‌فروشی تهیه نمائید.
ثبت اشتراک نسخه کاغذی ماهنامه شبکه
ثبت اشتراک نسخه آنلاین
کتاب الکترونیک +Network راهنمای شبکه‌ها
- برای دانلود تنها کتاب کامل ترجمه فارسی +Network اینجا کلیک کنید.
کتاب الکترونیک دوره مقدماتی آموزش پایتون
- اگر قصد یادگیری برنامه‌نویسی را دارید ولی هیچ پیش‌زمینه‌ای ندارید اینجا کلیک کنید.
نظر شما چیست؟