چه کشوری رهبری بازار 5G را عهده‌دار خواهد شد؟

چین در تلاش است تا بهترین و کارآمدترین زیرساخت‌های 5G را پیاده‌سازی کند

نسل پنجم شبکه‌های ارتباطی، بسیاری از نوآوری‌های فناورانه را که بیان‌کننده دنیای ما در دهه آتی هستند، به یکدیگر متصل می‌کنند. در سال‌های آینده ردپای شبکه 5G در بسیاری از حوزه‌ها، از اینترنت اشیا و روبات‌های خودران و مستقل در حوزه کشاورزی و صنعت گرفته تا شبکه‌های هوشمند برق، خودروهای مستقل از راننده و پهپادها دیده خواهد شد و به دلیل وجود همین قدرت بالاست که کشورهای مختلف به اهمیت آن واقف شده و برای معرفی شبکه‌های مخصوص خودشان با یکدیگر در رقابت هستند. جای تعجب نیست که چین فناوری 5G را به‌عنوان کانون مرکزی تمام طرح‌های صنعتی این کشور مانند Made in China 2025 و سیزدهمین طرح پنج‌ساله خود در نظر گرفته است. این کشور قصد دارد تا سال 2020 فناوری‌های 5G را به مرحله تجاری‌سازی برساند. چندین شرکت چینی در حوزه توسعه فناوری‌های مرتبط با 5G پیش‌رو شده‌اند و قدم‌های بزرگی برداشته‌اند. توسعه‌ای که از دید سایر کشورها پنهان نمانده است. پکن، به‌منظور توسعه و به‌کارگیری 5G روش بین‌المللی را انتخاب کرده و در سازمان‌های بین‌المللی مختلف به‌عنوان پیشگام در توسعه استانداردهای فناوری 5G مانند 3rd Generation Partnership Project و اتحادیه بین‌المللی ارتباطات راه دور مشغول به فعالیت است. اپراتورهایی‌که حوزه عملیات آن‌ها تنها به چند کشور محدود ‌شود، اغلب از شبکه‌های ارتباطات راه دور موبایلی فعلی استفاده می‌کنند. پیش‌ازاین، چین با وجود این‌که پیشگام بازار نبود، تلاش کرده بود تا استانداردهای بومی خودش را به‌خصوص برای فناوری 3G توسعه دهد، اما در این زمینه موفقیت کمی نصیبش شد. آن‌ها سعی کردند تا استاندارد جهانی برای شبکه‌های موبایلی 3G معرفی کنند، اما پارامترهای پیشنهادی آن‌ها حتی در خود چین هم تأیید نشد و درنهایت، فناوری 3G با شش سال تأخیر و بعد از این‌که از نظر تجاری در تمام دنیا موفق شده بود، وارد چین شد. اما، آن‌ها نقش فعال‌تری را در معرفی استانداردهای 4G ایفا کردند، هرچند در زمینه فناوری پایه همچنان با فاصله زیادی پشت سر همتایان غربی‌شان قرار دارند.

اما این‌بار به نظر می‌رسد، چین از گذشته درس گرفته و امیدوار است با تعیین استانداردهای 5G منطبق بر اهداف‌ خود نقش مهم‌تری را به عهده بگیرد. چین می‌تواند برای پارامترهایی تلاش کند که روی کاربردهای صنعتی ارتباطات عظیم ماشینی و هم‌چنین ارتباطات بسیار قابل‌اطمینان و کم تأخیر کاربردهای مدیا روی پهنای باند موبایلی تأکید دارند، یعنی این‌که توجه آن‌ها به باند موج میلی‌متری، که بخشی از طیف بالاتر از 24 گیگاهرتز است، کمتر شده و بیشتر روی سیستمی موسوم به MIMO (سرنام Massive Multiple In Multiple Out) تمرکز خواهند کرد. این سیستم ‌می‌تواند مشتمل بر صدها آنتن و دریافت‌کننده‌ای باشد که در یک ایستگاه مشابه مشغول فعالیت هستند، بدون آن‌که نیازی به آنتن‌های دو و چهارتایی فعلی باشد. هم‌اکنون، چین با داشتن شرکت‌های هواوی و ZTE پیشگام حوزه آنتن و معماری ایستگاه پایه است. شرکت‌هایی که تنها رقبای جهانی آن‌ها سامسونگ از کره جنوبی، نوکیا از فنلاند و اریکسون از سوئد هستند. هرچند وقتی صحبت از درک و فهم فناوری 5G و تست‌های اولیه با اپراتورهای جهانی پیش می‌آید، شرکت سوئدی کمی جلوتر از بقیه است. بااین‌حال، هواوی موفق شد، در سال 2016 با پشت سر گذاشتن اریکسون به بزرگ‌ترین تولیدکننده تجهیزات موبایل تبدیل شود و 30 درصد از سهم این بازار را از آن خود کند.

شکل 1. موارد استفاده 5G در آینده
شبکه 5G خدمات زیادی را در بین طیف وسیعی از فناوری‌های مخرب فراهم می‌کند. بهینه‌سازی کارایی LTE نیاز ضروری آینده برای استفاده از بسیاری از این کاربردهای نوظهور است.

احتیاط کاری شرکت‌های امریکایی

با توجه به پیشگام بودن هواوی در تست‌های 5G و هم‌چنین شرایط آن‌ها به‌عنوان فروشنده پیش‌رو در شبکه دسترسی به رادیو، شرکت‌های امریکایی با نگرانی و حساسیت خاصی به این قضیه نگاه می‌کنند. از سال 2012، برخی از تحلیل‌گران غربی نگرانی‌های خود را در خصوص استفاده از تجهیزات هواوی و ZTE در خاک کشورهای خود به دلیل به خطر افتادن مسائل امنیتی ابراز کرده‌اند. احتمال ممنوعیت استفاده از تجهیزات هواوی و ZTE در ایالات‌متحده آمریکا می‌تواند دائمی شود. با وجود قراردادهای کسب‌وکار و همکاری این دو شرکت برای توسعه فناوری 5G در کانادا، ژاپن و کشورهای اروپایی، ملی‌گرایان آمریکایی در پی بستن درهای این کشور به روی فناوری چینی‌ها هستند. حتی گفته می‌شود، ایالات‌متحده در نظر دارد شبکه 5G آمریکا را کاملا ملی کند. یکی دیگر از تصمیمات آمریکا محدود کردن سرمایه‌گذاری چینی‌ها در بخش‌های بسیار حساس این کشور است. اما این دو شرکت چینی تنها نیستند. با این‌که، شرکت‌های اینتل و کوالکام از بازیگران عمده در سیستم 5G هستند، اما آمریکا فاقد تولیدکننده‌های بزرگ داخلی در حوزه سخت‌افزار شبکه دسترسی رادیویی 5G است. تمام تلاش آمریکا حفظ و نگهداری باقی‌مانده‌های صنعت 5G در این کشور است. اما چون فرایند تولید این سخت‌افزار خارج از خاک این کشور صورت می‌گیرد، کارشناسان این کشور نگاه دقیقی به استراتژی‌های مالکیت معنوی و انتقال فناوری دارند، به‌ویژه این‌که شرکت‌هایی مانند کوالکام همیشه نیمه‌هادی‌های طراحی‌شده را خودشان تولید نمی‌کنند و این فرایند را به شرکت‌هایی که با استفاده از طراحی آن‌ها، نیمه‌هادی تولید می‌کنند و اتفاقا برخی از آن‌ها در چین مستقر هستند، برون‌سپاری کرده‌اند. 

مطلب پیشنهادی

دنیای موبایل شماره 187

خودران‌های مبتنی بر شبکه‌های نسل پنجم

شرکت در برابر شرکت

اما این فقط کشورها نیستند که در حوزه فناوری 5G با یکدیگر رقابت دارند، بسیاری از غول‌های صنعت نیز درگیر این مبارزه نفس‌گیر هستند؛ با این امید که بتوانند شانس توسعه شبکه‌های جدید را پیدا کنند. اینتل و کوالکام که طی چند دهه گذشته رقیب هم بوده‌اند، اکنون به‌جدی‌ترین رقبای فناوری 5G به‌ویژه در بخش‌های طراحی چیپ‌های کامپیوتر برای دستگاه‌های مختلف و فناوری‌های پایه‌ای وایرلس مانند Waveforms تبدیل شده‌اند. کوالکام به دلیل آن‌که صاحب پتنت‌های مربوط به فناوری وایرلس است، حتی اگر هیچ محصولی هم در بازار نباشد که از چیپ‌های آن استفاده کرده باشد، باز هم درآمد خوبی نصیبش می‌شود. به‌طور کلی، کوالکام امیدوار است، به ازای هر اسمارت‌فون 5G که از پتنت این شرکت استفاده می‌کند، 16.25 دلار دریافت کند. اما، از زمانی‌که کوالکام با رقبای خود درباره مدل کسب‌وکار مبتنی بر حق امتیاز وارد جنگ و دعوا شد، هیچ‌کسی تمایل ندارد درباره آن‌ها صحبت کند. در ماه فوریه سال جاری میلادی، کوالکام خبر از توافق با 19 اپراتور جهانی و 18 تولیدکننده تجهیزات پایه و اصلی برای استفاده از مودم کوالکام اسنپدراگون X50 5G برای اولین سری از دستگاه‌های 5G در سال 2019 داد. هرچند اپل، سامسونگ و هواوی هیچ‌کدام در بین 18 شرکت تولیدکننده نبودند. این مسئله زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم این سه شرکت در مجموع 45.3 درصد از سهم بازار جهانی اسمارت‌فون را در سال گذشته در اختیار داشتند.

شکل 2. کیفیت‌های 5G
فناوری 5G همگام با بالا رفتن کارایی LTE می‌تواند در چندین بخش بهینه شود. کیفیت‌های مختلف با توجه به مصرف‌کننده نهایی یا نوع کاربرد دارای درجات مختلفی از اهمیت خواهد بود.

اپل و کوالکام از ژانویه سال 2017 درگیر مسائل حقوقی در خصوص استفاده از مودم‌های کوالکام در دستگاه‌های آی‌فون هستند. کوالکام مدعی است، میزان مبلغی که بابت حق امتیاز به آن‌ها پرداخت می‌شود باید بر اساس قیمت کلی اسمارت‌فون باشد، اما اپل معتقد است، این مبلغ باید بر اساس قیمت تک‌تک اجزای به‌کاررفته در دستگاه باشد. این مبارزه به یک مسئله جهانی تبدیل شده وکوالکام با اقامه دعوا در چین قصد دارد تا جلوی فروش گوشی‌های آی‌فون را در این کشور بگیرد. اتحادیه اروپا نیز در یک پرونده دیگر، در اکتبر سال 2017 کوالکام را به پرداخت 1.2 میلیارد دلار محکوم کرد. 

شکل 3. پنج فروشنده برتر تجهیزات ارتباطات راه دور در بخش تست شبکه 5G
هر پنج شرکت برتر در زمینه فروش تجهیزات ارتباطات راه دور در ده‌ها پروژه‌های آزمایشی و همکاری با شرکت‌های مختلف برای عرضه 5G مشغول فعالیت هستند.

معلوم نیست اگر اپل همکاری خود را با کوالکام قطع کند، چه شرکتی مسئول تولید و تهیه مودم برای دستگاه‌های 5G می‌شود. شاید دراین‌بین آغاز همکاری با اینتل منطقی به نظر برسد (هر دوی این شرکت‌ها صحبت‌هایی در خصوص همکاری جدید کرده‌اند)، چون از طرف دیگر، همکاری با هواوی در حوزه فناوری 5G نیز از نظر سیاسی غیرممکن است. کره جنوبی و چین هم وارد رقابت با کوالکام شده‌اند و با ایجاد تیم‌هایی برای توسعه مودم‌های 5G تصمیم دارند تا فناوری مبتنی بر کوالکام را پشت سر بگذارند.

شکل 4. اپراتورها و تولیدکننده‌های تلکام
هر پنج تولیدکننده بزرگ تجهیزات برای شبکه‌های تلکام با اپراتورها در زمینه شبکه‌های 5G همکاری دارند. در این شکل برخی از آن‌ها را مشاهده می‌کنید. 

مطلب پیشنهادی

هوشمندسازی ارتباطات نسل پنجم

یادگیری ماشینی در خدمت شبکه‌های 5G

برودکام در ابتدای سال قصد داشت، کوالکام را به مبلغ 121 میلیارد دلار بخرد، اما چالش‌ها و مشکلات پیش روی این شرکت باعث شد تا برودکام از تصمیم خود منصرف شود. این حرکت از سوی برودکام باعث بروز نگرانی در واشنگتن شد، زیرا آن‌ها معتقد بودند، این کار باعث متوقف شدن سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه کوالکام در حوزه 5G شده و در نتیجه به دیگر رقبای چینی بازار مانند هواوی این اجازه را می‌دهد تا با ظهور و پشت سر گذاشتن کوالکام خود را به‌عنوان پیشگام این عرصه معرفی کنند و در پی آن امنیت ملی آمریکا و هم‌چنین پیشگام بودن این کشور در حوزه فناوری به خطر بیفتد. شرکت برودکام که اصالتی سنگاپوری دارد و در این کشور مستقر است، پیش‌ازاین قول داده بود، دفاتر مرکزی خود را به آمریکا منتقل کند و با ادامه سرمایه‌گذاری در 5G باعث پیشبرد این قرارداد شود، اما وعده‌های آن‌ها موردقبول قرار نگرفت و در نهایت، تصمیم بر لغو این خرید شد. با این تصمیم، خیال اینتل آسوده شد، زیرا آن‌ها در نظر داشتند با ارائه پیشنهادی برای خرید برودکام جلوی انعقاد این قرارداد و به وجود آمدن یک نیروی جدید قدرتمند را بگیرند.

شکل 5. سهم شرکت‌ها از بازار تجهیزات ارتباطات راه دور
پنج شرکت، بازار فروش تجهیزات ارتباطات راه دور به اپراتورها را در اختیار دارند: شرکت‌های چینی هواوی و ZTE، شرکت سوئدی اریکسون، شرکت فنلاندی نوکیا و شرکت سامسونگ از کره جنوبی.

در حال حاضر، گروه منتخبی از دولت‌ها و شرکت‌های مختلف دنیا این فرصت را دارند تا در حوزه توسعه شبکه ارتباطات پیشگام شوند، حوزه‌ای که بر فردای این دنیا حکمرانی خواهد کرد. هم‌اکنون، شرکت‌های چینی مانند هواوی در حال ارائه بزرگ‌ترین جاه‌طلبی‌ها در توسعه فناوری‌های جدید مانند 5G هستند؛ یعنی همان کاری که در نسل‌های پیشین شرکت‌های آمریکایی انجام می‌دادند. درحال‌حاضر، شرکت هواوی  رقیب جدی نوکیا، اریکسون و سامسونگ در حوزه تجهیزات شبکه، رقیب کوالکام و اینتل در حوزه طراحی چیپ و یک رقیب نوظهور برای اپل و سامسونگ در حوزه دستگاه‌های مصرف‌کننده نهایی است. با توجه به وسعت و گستره چالش چینی‌ها، جای تعجب نیست که واشنگتن از زاویه وسیع‌تری به فناوری 5G نگاه می‌کند. چون آن‌ها به‌خوبی می‌دانند که رقابت شدیدی با پکن در زمینه تجارت و فناوری در پیش دارند.