کیف پول دیجیتال چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

کیف پول ارز دیجیتال چیست؟

قبل از این‌که به معرفی کیف پول دیجیتال بپردازیم، ابتدا باید به نحوه نگه‌داری پول به روش‌های سنتی نگاهی داشته باشیم. به‌طور سنتی، شما پول نقد واقعی را در کیف پول یا در یک حساب بانکی امن نگه‌داری می‌کنید. کیف پول رمز ارز نیز از همین قاعده پیروی می‌کند. شما با داشتن یک کیف پول رمزنگاری شده، توانایی ارسال و دریافت رمز ارزهای مختلف را دارید. کیف پول دیجیتال پول یک برنامه‌ نرم‌افزاری است که کلیدهای خصوصی و عمومی را ذخیره می‌کند و با زنجیره‌های بلوکی مختلف در ارتباط است تا کاربران بتوانند ارز دیجیتال ارسال یا دریافت کنند و کنترل دقیقی روی دارایی‌ها داشته باشند. 

با این توصیف مشاهده می‌کنیم که کیف پول ارز دیجیتالی  (Cryptocurrency) راهکاری مطمئن و قابل اعتماد برای ذخیره‌سازی دارایی‌های دیجیتال در اختیار کاربران قرار می‌دهد. کیف پول دیجیتال کمک‌‌ می‌کند به ساده‌ترین شکل دارایی‌های خود را در بستری مطمئن با کنترل کامل بر دارایی‌ها رمزنگاری و در صورت نیاز ارسال کنید. برای ارسال و دریافت این دارایی‌های دیجیتال باید یک برنامه کیف پول را مانند هر کیف پول دیجیتال دیگری روی تلفن هوشمند، کامپیوتر، مک‌بوک و غیره نصب کنید. کیف‌های پول قابل دانلود و نصب روی گوشی‌های هوشمند می‌توانند برای خریدهای روزمره به عنوان یک مکانیزم سرمایه‌گذاری طولانی یا به عنوان زیرساختی برای ذخیره‌سازی دارایی‌های دیجیتال استفاده شوند. با این توصیف باید بگوییم اگر قصد دارید از ارزهای دیجیتال استفاده کنید، ابتدا باید یک کیف پول دیجیتالی داشته باشید. هیچ ارز دیجیتالی به خودی خود در کیف پول قرار ندارد و تمامی رمزارزها به شکل غیرمتمرکز در یک دفترکل عمومی به نام زنجیره بلوکی ذخیره و نگهداری می‌شوند.

یک کیف پول ارز دیجیتال چه ویژگی‌هایی دارد؟

کیف‌های پول دیجیتال و به‌طور کلی کیف‌های پول رمزارزی به واسطه امنیت، سرعت و انعطاف‌پذیری در مبادلات مشهور هستند. با این‌حال، کیف‌های پول ویژگی‌های مشخصی دارند که از مهم‌ترین آن‌ها باید به موارد زیر اشاره کرد:

 تبدیل سریع از فیات به ارز رمزنگاری شده و بالعکس، خروج از سیستم به‌شکل خودکار بعد از اجرای معامله به منظور عدم اجرای هرگونه معامله دیگری، دسترسی نامحدود به تاریخ معاملات برای کاربران برای ارزیابی الگوی هزینه‌ها، یک مولفه اسکنر کد QR برای پرداخت سریع و ایمن، اعلان‌های به موقع برای مشاهده فعالیت، هشدار خودکار پرداخت‌های تکراری برای جلوگیری از تقلب در برگشت هزینه، مقرون به صرفه بودن برای پردازش معاملات، ارایه اطلاعات لحظه‌ای در ارتباط با  انواع ارزهای رمزپایه، فهرستی از آدرس‌های کیف پول که استفاده می‌شوند برای پردازش سریع‌تر معاملات، ارایه قابلیت‌های امنیتی همچون گذرواژه و پین، امکان ردیابی در زمان واقعی برای پرداخت‌ها و اجرای معامله از طریق NFC، کدهای QR یا  آدرس رمزارزها مثل بیت‌‌‌‌‌‌کوین.

یک کیف پول ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

در حالت کلی سازوکار تمامی کیف‌های پول مشابه است و تغییرات جزیی با یکدیگر دارند، زیرا همگی از یک معماری مشترک و الگوریتم‌های رمزنگاری برای محافظت از دارایی‌های دیجیتالی کاربران استفاده می‌کنند. به‌طور معمول عملکرد کیف‌های پول در قالب یک برنامه نرم‌افزاری که شامل کلیدهای خصوصی و عمومی هستند تمامی سوابق معاملات در شبکه زنجیره بلوکی تغییرناپذیر را ذخیره می‌‌‌‌‌‌کنند. هنگامی که کاربری ارزهای خود را برای کیف پول کاربر دیگری ارسال می‌کند، در حال انتقال مالکیت سکه‌های دیجیتالی به آدرس کیف پول گیرنده است. کلید خصوصی ذخیره شده در کیف پول شما باید با آدرس عمومی ارزی که برای باز کردن قفل دارایی و استفاده از آن‌ها برای اهداف مختلف به آن اختصاص داده شده، یکسان باشد. از کلید عمومی برای دریافت ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود و قابلیت جست‌وجوی آن در دفتر توزیع شده وجود دارد، در حالی که از کلید خصوصی برای امضای معاملات و اثبات مالکیت کلید عمومی مربوط به کاربر استفاده می‌شود تا نقل‌و انتقال دارایی‌ها بدون مشکل انجام شود. 

چگونه از دارایی‌های کیف پول ارز رمزنگاری شده محافظت کنیم؟

اولین نکته‌ای که برای محافظت از کیف پول باید به آن دقت کنید ایمن نگه داشتن کلیدهای خصوصی و گذرواژه‌ها است. اگر بدون اطلاع به افراد یا شرکت‌های ناشناس دسترسی مجاز به کیف پول‌تان را بدهید، در یک چشم برهم زدن دارایی کیف پول‌تان به سرقت می‌رود. دومین نکته مهمی که باید به آن دقت کنید احراز هویت دو عاملی است که یک لایه امنیتی مضاعف ارایه می‌کند. در این حالت اگر فردی موفق شود گذرواژه و کلید خصوصی را پیدا کند، احتمال به سرقت رفتن دارایی‌ها به حداقل می‌رسد، زیرا برای ورود به کیف پول ارز رمزنگاری شده کد احراز هویت برای کاربر اصلی ارسال می‌شود. سومین نکته‌ای که باید به آن دقت کنید این است که نباید تمام دارایی‌ها در یک کیف پول نگه‌داری شوند. بهتر است سرمایه‌های خود را در چند کیف پول نگه‌داری کنید تا ضمن محافظت از دارایی‌ها از مزایای متنوع‌سازی و تقسیم ریسک بهره‌مند شوید. برخی کاربران نسبت به به‌روزرسانی نرم‌افزار کیف پول سهل‌انگاری می‌کنند که باعث می‌شود هکرها بتوانند به راحتی از آسیب‌پذیری‌های شناخته شده برای سرقت وجوه استفاده کنند. برخی کیف‌های پول‌ مثل Armory امضاهای مختلفی دارند و امکانات متنوعی برای ذخیره‌سازی اطلاعات ارایه می‌کنند. به‌طوری که تمام اطلاعات کلید خصوصی کاربران در کامپیوترهای آفلاین ایمن ذخیره می‌شوند. در نهایت، برای مدیریت مجوزها، واسط‌های برنامه‌نویسی کاربردی کیف پول را پیکربندی کنید، این واسط‌های برنامه‌نویسی در زیرساخت‌هایی مثل گیت‌هاب در دسترس کاربران قرار دارند. برای کیف پول گذرواژه مشخص کنید و آن‌را در اختیار کسی قرار ندهید. یک کلید خصوصی تنظیم کنید تا افراد غیرمجاز به دارایی‌تان دسترسی پیدا نکنند. 

چگونه یک کیف پول ویژه ارزهای دیجیتال ایجاد کنیم؟

به‌طور کلی برخی از کاربران برای ساخت کیف پول ویژه ارزهای دیجیتال از الگوهای آماده در دسترس استفاده می‌کنند. برای این منظور می‌توانید از کتابخانه‌های استاندارد منبع باز مانند Chain-Java استفاده کنید. برای این‌کار باید واسط برنامه‌نویسی کاربردی را از وب‌سایت موردنظرتان دانلود و نصب کنید. نامی برای کیف پول مشخص کنید و مجوزها را برای معاملات تنظیم کنید. البته این امکان وجود دارد که برنامه‌های شخص ثالث را انتخاب و آن‌ها را با کیف پول رمزارزی ادغام کنید. اگر در نظر دارید آن‌را از ابتدا توسعه دهید، باید ویژگی‌های موردنظرتان را مشخص کنید، کمی کدنویسی انجام دهید و آن‌را با پایگاه داده رمزارز ادغام کنید. در ادامه رابط کاربر پسند طراحی کنید و مطمئن شوید قبل از عرضه رسمی کیف پول‌تان آن‌را آزمایش کرده‌اید. با توجه به این‌که ساخت کیف پول برای بیشتر کاربران تازه وارد سخت است، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم با یک توسعه‌دهنده ارز رمزنگاری شده تماس بگیرید تا به درستی یک برنامه کیف پول رمزارزی را ایجاد کنید. 

برای هر ارز دیجیتال به یک کیف پول جدید نیاز داریم؟

درست است که بیت‌کوین و اتریوم محبوب‌ترین ارز‌های دیجیتال هستند، اما صدها ارز رمزپایه دیگر وجود دارند که زیرساخت‌ها و معماری خاص خود را دارند. اگر علاقه‌مند به استفاده از انواع ارزهای رمزپایه هستید، نیازی به تنظیم کیف پول جداگانه برای هر ارز ندارید و این امکان در اختیارتان قرار دارد تا به جای استفاده از کیف پول ارز رمزنگاری شده که از یک ارز واحد پشتیبانی می‌‌‌‌‌‌کند، از کیف‌های پول چند ارزی که اجازه نگه‌داری ارزهای مختلف را می‌دهند استفاده کنید. 

عملکرد کیف‌های پول ارز دیجیتال چگونه است؟

در یک حساب بانکی معمولی، پول‌های رایج یک کشور یا ارزهای بین‌المللی نگه‌داری می‌شود، اما در کیف پول ارزهای دیجیتال، کلیدهای رمزنگاری شده عمومی و خصوصی نگه‌داری می‌شوند. آدرس کیف پول، شبیه به شماره حساب بانکی است. ایرادی ندارد اگر شماره حساب بانکی خودتان را به فرد دیگری بدهید، زیرا کاربران برای انتقال وجه به آن نیاز دارند. در دنیای ارزهای دیجیتال، اگر فردی بخواهد سکه‌هایی برای شما ارسال کند، باید آدرس کیف پول خود را به او‌ بدهید تا بتوانید سکه‌ها را دریافت کنید. درست مانند حساب‌های بانکی، هیچ یک از دو آدرس کیف پول، یکسان نیستند و بنابراین هنگامی که فردی ارز دیجیتالی برای شما ارسال می‌کند، فرد دیگری قادر به دریافت آن‌ها نیست. به‌علاوه، تعداد آدرس‌های کیف پول نامحدود هستند، یعنی قادر به نگه‌داری هر تعداد آدرسی در کیف پول‌تان هستید. به‌طور مثال در ارتباط با بیت‌کوین، آدرس کیف، ترکیبی پیچیده از اعداد، کاراکترهای حروف بزرگ و کوچک است و فرمتی شبیه به حالت زیر دارد: 

1A1zP1eP5QGefi2DMPTfTL5SLmv7DivfNa

با توجه به این‌که بیشتر زنجیره‌های بلوکی عملکرد شفافی دارند، می‌توان به آسانی متوجه شد که یک کیف پول خاص چه مقدار پول دارد و مالک آن چه تراکنش‌های مالی در گذشته انجام داده است، با این‌حال آدرس یک کیف پول ارز دیجیتال هویت واقعی صاحب خود را نشان نمی‌دهد. نکته مهمی که باید به آن دقت کنید این است که کیف پول‌های دیجیتال ارز را ذخیره نمی‌‌‌‌‌‌کنند و ارزها در مکان ثابت و مشخصی نگه‌داری نمی‌شوند و تمامی سوابق و تراکنش‌های انجام شده، در شبکه زنجیره بلوکی میزبانی می‌شوند. کیف‌های پول، برنامه‌های نرم‌افزاری هستند که کلیدهای عمومی و خصوصی را نگه‌داری می‌‌‌‌‌‌کنند و با ارایه رابط‌های کاربردی به کاربران اجازه کنترل دارایی‌ها، انتقال یا دریافت پول دیجیتال را می‌دهند. هنگامی که بیت‌کوین یا هر نوع ارز دیجیتال برای فردی ارسال می‌کنید، در حقیقت مالکیت ‌سکه‌ها را به آدرس کیف پول مدنظر می‌دهید. برای این‌که فرد مقابل بتواند سکه‌ها را خرج کند و قفل وجوه را باز کند، کلید خصوصی ذخیره شده در کیف پول شما باید با آدرس عمومی ارزی که اختصاص داده شده یکسان باشد. اگر کلیدهای عمومی و خصوصی یکسان باشند، از کیف پول شما رقمی کاسته شده و موجودی کیف پول آن شخص افزایش پیدا می‌کند. در این‌جا، هیچ‌گونه مبادله واقعی انجام نمی‌شود و تنها با ثبت معامله در زنجیره ‌بلوکی و تغییر تعادل در کیف پول ارز رمزنگاری شده معاملات انجام می‌شود. 

کلید عمومی چیست؟

کلید عمومی به لحاظ ریاضی با آدرس کیف پول‌تان در ارتباط است و نسخه‌ای رمزنگاری شده از کیف پول است که Hash Versioning نام دارد. الگوریتم و تابع هش این امکان را می‌دهد تا توالی حروف/اعداد که ورودی خوانده می‌شوند را در مجموعه جدیدی از حروف/اعداد به عنوان خروجی رمزگذاری کنید و یک لایه ایمن پیرامون کیف پول‌تان قرار دهید و مطمئن شوید کیف پول‌تان به‌سادگی هک نمی‌شود. کلید عمومی در تعامل با کلید خصوصی برای ارسال یا دریافت وجه در دنیای دیجیتال استفاده می‌شوند. به‌طور مثال، نمونه‌ای از یک کلید خصوصی به شرح زیر است:

03bf350d2821375158a608b51e3e898e507fe47f2d2e8c774de4a9a7edecf74eda

یک کلید کلید عمومی نیز ترکیب نحوی به شرح زیر دارد:

99b1ebcfc11a13df5161aba8160460fe1601d541

در نگاه اول، این دو کلید متفاوت به نظر برسند، اما الگوریتم‌های نرم‌افزاری کیف‌های دیجیتال تشخیص می‌دهند که این دو کلید به‌طور خاصی به یکدیگر مرتبط هستند. ارتباط بین کلیدها ثابت می‌کند که شما مالک سکه‌ها هستید و این امکان را دارید تا هر زمان که نیاز داشتید دارایی درون کیف پول را انتقال دهید. به‌طور کلی، کاربران نیازی ندارند درباره نحوه کارکرد فناوری‌هایی که در پشت صحنه این فرایندها را مدیریت می‌کنند اطلاعی داشته باشند. در حالت کلی، تراکنش‌های کیف پول ارز دیجیتال شبیه به استفاده از جیمیل است. نرم‌افزار تمامی کارهای لازم برای برای انتقال ایمیل (ارز دیجیتال) و مدیریت حساب را انجام می‌دهد. 

سرانجام کیف پول دیجیتال داخلی به کجا رسید؟

چندی قبل، معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی از عرضه نوع جدید کیف پول‌های الکترونیک تعامل‌پذیر در سال جاری خبر داده بود. اکنون معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی از آمادگی این بانک برای عملیاتی کردن این خدمت و تسریع آن می‌گوید. کیف پول الکترونیکی یک مکانیزم پرداخت سریع با قابلیت ذخیره‌سازی پول الکترونیکی است که اولین نشانه‌های حضور آن در نظام بانکی کشور به سال 1392 باز می‌گردد. کیف‌های پول الکترونیک به سه نوع بسته، نیمه بسته و باز طبقه‌بندی می‌شوند که ابتدا نوع بسته آن در قالب کارت‌های هدیه در ایران عرضه می‌شود که موجودی مشخصی در آن‌ها قرار دارد. از نمونه کیف پول‌های الکترونیکی نیمه بسته در ایران باید به برنامه‌های کاربردی اشاره کرد که امکان شارژ حساب کاربری با استفاده از کارت‌های بانکی و خرید از طریق آن‌ها وجود دارد. اوایل شهریورماه 1399، ضوابط جدید صدور کیف پول الکترونیک از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد تا امکان صدور کیف پول الکترونیک نوع باز از طریق بانک‌ها یا تعامل با بانک‌ها صادر می‌شود. کاربران می‌توانند از این کیف پول‌ها در تمام تراکنش‌ها استفاده کنند، البته امکان استفاده از آن‌ها برای برداشت موجودی از دستگاه‌های خودپرداز وجود دارد. کیف پول‌ها با ذخیره اطلاعات حساب کاربران و ذخیره پول به شکل دیجیتال این امکان را می‌دهند تا بتوانید بدون نیاز به پول نقد یا کارت بانکی عملیات پرداخت در هر زمانی را با استفاده از گوشی هوشمند، لپ‌تاپ یا سایر تجهیزات هوشمند انجام دهید. آن‌گونه که معاون بانک مرکزی اعلام کرده قرار است برای شرکت‌هایی که open loop هستند، سوییچ تعامل‌پذیری فعال ‌شود و شرکت‌های close loop نیز باید به تدریج وارد فرایند شوند و بتوانند سایر خدمات را به مشتریان ارایه دهند. علاوه بر این، قرار است در مراحل بعدی کیف پول الکترونیک، تدابیری برای توسعه و افزایش سقف تراکنش‌ها در این کیف پول‌ها اتخاذ شود. سهولت در استفاده، امن و  مطمئن بودن، سرعت بالا، ارتباط آسان با سایر حساب‌ها و تجمیع تراکنش‌های خرد از مزایای استفاده از کیف الکترونیک پول است که از طریق آن می‌توان تراکنش‌هایی مثل افزایش موجودی، کاهش موجودی با وجه نقد، کیف به کیف و غیره را انجام داد. در حال حاضر، سقف تراکنش‌ها در کیف پول الکترونیک معادل 500 هزار تومان است. بر اساس مصوبه بانک مرکزی، مؤسسات اعتباری می‌توانند کیف الکترونیک پول مبتنی بر حساب را صادر کنند و برخی از خدمات پرداخت را از طریق انعقاد قرارداد با راهبران کیف الکترونیک پول و انجام تراکنش‌های برون‌خط در شبکه پرداخت کشور، فراهم کنند.