از مجرمان در چشم تا مونالیزای سه بعدی

مجرمان در چشم 
گاهی اوقات مجرمان در جریان یک گروگان‌گیری، برای این‌که نشان دهند تا چه اندازه در کار خود جدی‌اند، از گروگان عکسی گرفته و برای خانواده‌اش می‌فرستند. به‌تازگی گروهی از محققان انگلیسی و اسکاتلندی دریافته‌اند، در صورتی که این عکس کیفیت مناسبی داشته باشد، بهترین سرنخ برای جرم‌شناسان خواهد بود. آن‌ها به روشی دست یافته‌اند که با تجزیه و تحلیل چنین عکسی و بدون نیاز به استفاده از هر‌گونه تجهیزات اضافی، می‌توان هویت مجرم یا مجرمان حاضر در محل وقوع جرم را با دقت خوبی شناسایی کرد. در این روش می‌توان از روی انعکاس‌های چشم سوژه در عکس، چهره افرادی، را استخراج کرد، نظیر کسی که عکس را گرفته یا در زمان گرفتن عکس در پشت دوربین حضور داشته است (شکل 1).

الف)چشم سوژه حاوی تصاویری از افراد پشت دوربین است

ب)بزرگنمایی بخش مشخص شده (کادر دور چشم) در تصویر الف؛ با دقت در چشم می‌توان افرادی را مشاهده کرد که در زمان گرفتن عکس در آن محل حضور داشته‌اند.

پ)استخراج تصویر یکی از این افراد از میان تصاویر منعکس شده در چشم

ت)طرحی از نحوه قرار گرفتن عکاس، سوژه و سایر افراد 

مقایسه تصویر استخراج شده از چشم (تصویر چپ) و چهره واقعی همان فرد (راست)

این محققان به منظور بررسی میزان دقت روش خود، عکسی از چهره یک شخص را تجزیه و تحلیل کرده و چهره‌های منعکس شده در چشم این شخص را از داخل عکس استخراج کردند؛ سپس از چند نفر خواسته شد تا این تصاویر استخراج شده را با چهره افرادی که می‌شناسند و نیز با مجموعه عکس‌های چند نفر دیگر مقایسه کنند. افراد مورد آزمایش در هر یک از این دو آزمون به ترتیب در 84 درصد و 71 درصد موارد موفق شدند به درستی فرد مورد نظر را شناسایی کنند. به اعتقاد محققان، انسان مهارت فوق‌العاده‌ای در شناسایی چهره دارد و حتی اگر کیفیت تصاویر بسیار پایین باشد، باز هم می‌تواند با دقت مناسبی چهره را شناسایی کند. در این آزمایش‌ها، چهره شخص حدود 12 میلیون پیکسل را اشغال کرده و تصاویر افراد پشت دوربین که در چشم سوژه منعکس شده بود، فقط 54 هزار پیکسل بود؛ یعنی کمتر از نیم درصد چهره سوژه .
البته در این تحقیق به محدودیت‌های استفاده از چنین تصاویری، در کاربردهایی قضایی، نیز اشاره شده است؛ چراکه برای بهره‌گیری از این روش، عکس باید با وضوح بالا گرفته شده و سوژه نیز مستقیم به دوربین نگاه کرده باشد.

مونالیزای سه‌بعدی!
دو محقق آلمانی این احتمال را مطرح کرده‌اند که ممکن است نقاشی مونالیزا نخستین تصویر سه‌بعدی (آناگلیف) تاریخ باشد. ظاهراً علاوه‌بر نسخه معروف تابلوی مونالیزا که لئوناردو داوینچی کشیده است و در موزه لوور پاریس نگه‌داری می‌شود، نسخه دومی نیز در موزه‌ای در مادرید اسپانیا نگه‌داری می‌شود. این محققان دریافته‌اند نقاشی دوم که از نظر پرسپکتیو اختلافی جزئی با نقاشی اصلی دارد، همزمان با نقاشی اصلی و در همان اتاق کشیده شده است. آن‌ها با بازسازی چیدمان اتاق مذکور شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد اختلاف بین دو نقاشی در حد فاصله بین دو چشم است. شباهت‌های زیاد بین دو نقاشی و تفاوت پرسپکتیو این فرض را تقویت می‌کند که این دو نقاشی در یک زمان و یک مکان با کمی تغییر دید کشیده شده‌اند. محاسبات نشان می‌دهد که هر دو نقاش از یک پس‌زمینه برای مرجع کار خود استفاده کرده‌اند. مطالعات بیش‌تر مشخص کرده است که کوه‌های پس‌زمینه نقاشی‌ها در حقیقت پرده‌های نقاشی شده دو بعدی‌اند که در پشت سوژه آویخته شده‌اند. 
این دو محقق بیان کرده‌اند که نسخه موزه مادرید را در حقیقت یکی از کارآموزان داوینچی، در کارگاه وی زمانی که او در حال کشیدن نقاشی تابلوی اصلی بوده، کشیده است.
 از آنجا ‌که این دو نقاش از دو نقطه مختلف اتاق و در یک زمان نقاشی را کشیده‌اند، یک اختلاف منظر در دو نقاشی ایجاد شده است که با منطبق کردن آن‌ها (به همان روشی که برای ساخت تصاویر استریوسکوپی به‌کار می‌رود) می‌توان به تصویری سه‌بعدی دست یافت. 

 (از چپ به راست‌): چهره مونالیزا نسخه موزه اسپانیا - مونالیزای اصلی در لوور - نسخه آناگلیف حاصل ترکیب این دو نقاشی

(از چپ به راست): نسخه اسپانیا؛ مونالیزای اصلی در لوور، نسخه فرانسه و نسخه آناگلیف ترکیبی هر دو نقاشی

 (چیدمان اتاق): مونالیزا و دو نقاش

منبع:  Identifiable Images of Bystanders Extracted from Corneal Reflections از دانشگاه یورک –دانشگاه گلاسکو