چگونه زیرساخت‌های ابری تحولی بزرگ در دنیای چندرسانه‌ای به وجود می‌آورند؟

بازار پر سود میزبانی ویدیویی ابرمحور

این صنعت چند وقتی است به‌شکل جدی مورد توجه شرکت‌ها و ناشران ویدیویی قرار گرفته که حوزه فعالیت‌ها آن‌ها تولید محتوای ویدیویی آموزشی، مستند و برگزاری رویدادهای آموزشی (ویدیومحور) است. در تمامی این موارد، به محیط پایداری برای برقراری ارتباط ویدیویی (استریم ویدیویی) و قابل اعتماد نیاز است که اجازه ندهد، محتوای ویدیویی در دسترس افراد غیرمجاز قرار گیرد. با گسترش روزافزون این‌ بازار، پرسشی به ذهن خطور می‌کند که چه تهدیدهای امنیتی پیرامون این صنعت وجود دارند؟ در پاسخ باید بگوییم تمامی حوزه‌های فناوری‌اطلاعات با مشکل سرقت، هک و حمله‌های دیجیتالی روبرو هستند و بازار محتوای ویدیویی آنلاین از این قاعده مستثنا نیست.

کدگذاران، نقطه تلاقی زیرساخت‌های ابری و محیط‌های چند رسانه‌ای 

اگر به یک دهه قبل باز گردیم، کدک‌ها (Codecs) یا همان کدگذاران را تنها با فرمت‌های ویدیویی و صوتی می‌شناختیم. الگوریتم‌هایی که فایل‌های چندرسانه‌ای را به گونه‌ای فشرده می‌کردند که امکان ذخیره‌سازی فایل‌های چندرسانه‌ای بیشتری روی دیسک‌های نوری به وجود آید. با این‌حال، امروزه کدگذاران نقش مهمی در زیرساخت‌های ابرمحور دارند. کدگذاران صوتی و تصویری بر مبنای سنجه‌های با اتلاف (Lossy)، بدون‌اتلاف (Lossless) و نرخ فشرده‌سازی و از فشرده‌سازی خارج کردن طبقه‌بندی می‌شوند. در کدگذاری با اتلاف یا به بیان سلیس‌تر اتلاف‌پذیر، تنها بخشی از داده‌های موردنیاز یک الگوریتم پیش‌بینی‌کننده برای ساخت یک کپی یکسان از داده‌های صوتی و تصویری منبع اصلی ضبط می‌شوند، بنابراین به حداقل پهنای باند رسانه انتقال نیاز پیدا می‌کنند. با این‌حال، برخی اطلاعات فایل ویدیویی حذف می‌شوند. این کدک‌ها گزینه مناسبی برای ارسال فایل از طریق ایمیل یا بارگذاری فایل روی زیرساخت‌های ابرمحور هستند. در کدگذاری بدون اتلاف، به پهنای باند بیشتری نیاز است، زیرا الگوریتم به مقدار بیشتری از اطلاعات صوتی و تصویری نیاز دارد و هیچ افت کیفیتی روی تصاویر انجام نمی‌شود و تنها فرایند فشرده‌سازی انجام می‌شود. 

AES ویدیویی راه‌حل ابر برای مقابله با سرقت دیجیتالی 

آما‌رها نشان می‌دهند بازار جهانی استریم‌های ویدیویی تا سال 2027 به رقم 184 میلیارد دلار می‌رسد که این مهم به لطف، پیشرفت‌های چشم‌گیر صنعت فناوری‌اطلاعات در حوزه‌هایی مثل هوش مصنوعی (AI) که کیفیت فیلم‌ها را بهبود می‌بخشد به‌دست خواهد آمد. بر همین اساس، تقاضا برای محتوای ویدیوی آنلاین در سال‌های آتی افزایش پیدا می‌کند و ناشران محتوای ویدیویی به سراغ پلتفرم‌ها و زیرساخت‌های ابرمحوری خواهند آمد که توانایی میزبانی ویدیوها نه به‌شکل عادی، بلکه به‌شکل رمزنگاری شده را دارند. رمزگذاری ویدیویی فرایندی است که ویدیوها را از دید مخاطبان غیرمجاز مخفی می‌کند. شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات ابری می‌توانند به روش‌های مختلف به محافظت از محتوای دیجیتالی بپردازند که قرار است روی سامانه‌های مدیریت محتوای سازمانی یا ابرمحور بارگذاری شوند. برای این منظور دو گزینه در اختیار شرکت‌ها قرار دارد. گزینه اول AES است که توسط شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات میزبانی ویدیویی (AES) به‌عنوان یک قابلیت توکار ارایه می‌شود و گزینه دوم مدیریت حقوق دیجیتال (DRM) سرنام Digital Rights Management است که به سامانه‌های اختصاصی ایمن‌ساز محتوای ویدیویی اشاره دارند. یکی از قدرتمندترین مکانیزم‌های محافظت از محتوای ویدیویی به‌کارگیری استاندارد رمزنگاری پیشرفته (AES) سرنام Advanced Encryption Standard است. یک روش رمزنگاری قدرتمند که تولیدکنندگان یا ناشران محتوای ویدیویی می‌توانند فیلم‌های ویدیویی خود را با استفاده از کلید رمزنگاری 128، 192یا 256 بیتی ارایه‌شده توسط این استاندارد رمزنگاری کنند. در این روش کاربر نهایی برای پخش فیلم به کلید نیاز دارد و اگر کلید مربوطه را نداشته باشد هیچ‌گونه محتوای ویدیویی را مشاهده نخواهد کرد، مگر دموی کوتاهی که توسط ناشران آماده شده‌اند. این نوع الگوریتم کارایی خود را به‌خوبی در صنایع مختلف از جمله پخش آنلاین ویدیو به ‌اثبات رسانده است. برای محافظت از دارایی‌های دیجیتال، AES در زمان انجام رمزگذاری و رمزگشایی از کلیدهای مخفی استفاده کند. این کلیدها می‌توانند 128، 192 یا 256 بیتی باشند. به‌طور معمول، قدرت رمزگذاری اغلب براساس اندازه کلیدهای مورد استفاده در فرایند رمزگذاری محاسبه می‌شود. اگر از کلیدی با طول بیشتری استفاده شود، رمزگذاری قوی‌تر است. به بیان دقیق‌تر، AES-128 توانایی کمتری نسبت به AES-256 دارد. بر مبنای این تعریف مشاهده می‌کنیم که AES یکی از این کلیدها و برخی داده‌ها (متون ساده) را به عنوان ورودی دریافت می‌کند و در ادامه از الگوریتم‌های کلید متقارن برای غیرقابل خواندن (متن رمزنگاری شده) اطلاعات استفاده می‌کند. این محتوای رمزنگاری شده می‌تواند نوشتاری، ویدیویی، صوتی و.... باشد. جای هیچ‌گونه تردیدی نیست، در سال‌های پیش‌رو شاهد انتشار گسترده‌تر محتوای ویدیویی رمزنگاری شده (AES) ویدیویی خواهیم بود. 

چه افراد و شرکت‌هایی به رمزگذاری ویدیوی AES نیاز دارند؟

اصلی‌ترین مخاطبان رمزگذاری ویدیویی AES شرکت‌ها و ناشرانی هستند که محتوای ویدیویی تولید می‌کنند که ارزشمند است، زمان و هزینه زیادی صرف ساخت آن‌ها شده و در نظر دارند محتوای خود را روی زیرساخت‌های ابرمحور قرار دهند. بنابراین اگر به‌دنبال ایمن‌سازی محتوای ویدیویی هستید و می‌خواهید اطمینان حاصل کنید که ویدیوها از گزند افراد غیرمجاز یا سرقت در امان باشند باید از رمزگذاری ویدیویی AES استفاده کنید. به‌طور مثال، برخی ناشران ویدیوهایی دسترسی به محتوا را تنها زمانی امکان‌پذیر می‌کنند که مخاطبان حق‌اشتراک را پرداخت کنند. بنابراین، اگر محتوای ویدیویی آماده می‌کنید و قصد دارید روی زیرساخت‌های ابرمحور آن‌ها را آپلود کنید بهتر است از رویکرد AES ویدیویی استفاده کنید. اگرچه رمزگذاری ویدیویی AES برای همه مناسب است، با این‌حال، کاربرد آن برای برخی از مشاغل و صنایع اهمیت بیشتری دارد. از جمله این مشاغل به موارد زیر باید اشاره کرد:

• مشاغل کوچک و متوسط (SMB).
• سازمان‌های دولتی‌.
• شرکت‌های فعال در زمینه آموزش و یادگیری آنلاین.
• شرکت‌های فعال در زمینه ارایه خدمات OTT، مثل ناشران و تولیدکنندگان فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها.

VOD چیست؟

ویدیو به درخواست یا به زبان ساده‌تر میزبانی ویدیو  (VOD) سرنام Video on Demand به نوع خاصی از سرویس‌های ویدیویی اشاره دارد که فیلم‌ها یا محتوای چندرسانه‌ای را با سهولت در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دهند. خصیصه شاخص این فناوری، تماشای ویدیو در زمان دلخواه است. در روش فوق، کاربران هر زمان اراده کنند به محتوای ویدیویی دسترسی خواهند داشت و برای تماشا محدود به یک رسانه پخش‌کننده خاص نیستند. رویکرد فوق درست در نقطه مقابل برنامه‌های تلویزیون سنتی قرار دارد که برنامه‌ها در ساعات مشخصی از شبانه‌روز به کاربران نشان داده می‌شود. با توجه به‌این‌که VOD بر مبنای الگوی توزیع ویدیو ابرمحور کار می‌کند، هر دستگاه هوشمندی با قابلیت اتصال به اینترنت قادر به اتصال به این زیرساخت‌ها و پخش محتوای چند رسانه‌‌ای است. امروزه شرکت‌های بزرگی در حوزه میزبانی ویدیویی مشغول فعالیت هستند که از مهم‌ترین آن‌ها باید به نتفلیکس، دیزنی‌پلاس و ارایه‌دهندگان خدمات پخش آنلاین و در نمونه‌های داخلی به آپارات اشاره کرد. 

آیا میزبانی ویدیو همان الگوی پخش خطی است؟

میزبانی ویدیو (VOD) به لحاظ ساختاری و محتوایی عملکردی متفاوت از ویدیوی خطی (Linear Video) دارد. ویدیو خطی به نوع خاصی از محتوای بصری اشاره دارد که به‌طور مداوم پخش می‌شود. تلویزیون‌های کابلی سنتی و شبکه‌های تبلیغاتی از مثال‌های روشنی در این زمینه هستند که محتوای بدون وقفه‌ای را نشان می‌دهند. بر مبنای این الگو، کاربر مجبور است خود را با زمان پخش برنامه‌ها هماهنگ کند و در زمان تماشای سریال‌ها یا ویدیوها هر آن‌چه نمایش داده می‌شود را مشاهده کند. 

چگونه یک سازوکار VOD را پیاده‌سازی کنیم؟

پیاده‌سازی یک زیرساخت میزبانی ویدیویی فرایند پیچیده‌ای است و به منابع ذخیره‌سازی و پردازشی قدرتمندی نیاز دارد. از دیدگاه تجاری، پیش‌نیازهای زیادی وجود دارند که باید به‌دقت بررسی شوند و علاوه بر این، برای پیاده‌سازی این زیرساخت به یک شریک تجاری قدرتمند نیاز است. یکی از خدمات قدرتمندی که ارایه‌دهندگان خدمات ابری مثل کلاودفلیر در اختیار کاربران خانگی یا تجاری قرار می‌دهند قابلیت ساخت دامنه‌ای برای بارگذاری محتوای ویدیویی است. با توجه به این‌که سرویس‌ها روی شبکه‌هایی با پهنای باند زیاد میزبانی می‌شوند و این زیرساخت‌ها توسط شبکه توزیع محتوا پشتیبانی می‌شود، کاربران بدون لگ و با سرعت زیاد به محتوایی که ناشران ویدیویی روی دامنه خود بارگذاری می‌کنند دسترسی خواهند داشت. نکته‌ای که باید در این زمینه به آن دقت کنید این است که ارایه‌دهندگان خدمات ابری تنها زیرساخت ابرمحور برای شرکت‌ها آماده می‌کنند و قرار نیست ارایه‌دهنده سرویس ویدیویی باشند بلکه به ناشران محتوای ویدیویی اجازه می‌دهند محتوای خود را روی یک بستر ابرمحور بارگذاری کنند. 

OTT چیست؟

OTT سرنام Over The Top  به نوع خاصی از ارایه خدمات محتوایی آنلاین اشاره دارد که استریم‌های چندرسانه‌ای را در قالب یک محصول مستقل و بر مبنای زیرساخت‌های ابری عرضه می‌کند. OTT به‌طور معمول برای توصیف پلتفرم‌های میزبانی ویدیویی استفاده می‌شود، هرچند در ارتباط با استریم‌های صوتی و سرویس‌های پیام‌رسان یا انتقال صدا بر بستر اینترنت نیز از آن استفاده می‌شود. یکی از نکات مهمی که باید در مورد OTT به آن دقت کنید نوع مکانیزم ارتباطی است. OTT توصیف‌کننده نوع خاصی از مکانیزم‌های ارتباطی بدون حامل (no-carrier) در تجهیزات سیار است که برای برقراری ارتباط، کاربر را محدود به یک ارایه‌دهنده خدمات مخابراتی یا به بیان دقیق‌تر ارتباطات سلولی نمی‌کنند و هم‌زمان دسترسی به مکانیزم‌های برقراری ارتباط سلولی (مبتنی بر دکل‌های مخابراتی) یا تماس‌های مبتنی بر بستر اینترنت (VoIP) از طریق زیرساخت‌ها و نرم‌افزارهایی مثل واتساپ را فراهم می‌کند. به بیان دقیق‌تر، OTT با هدف گذر از محدودیت‌هایی که به‌واسطه عملکرد شرکت‌های کنترل‌کننده یا توزیع‌کننده محتوا برای تلویزیون‌ها (کابلی) و پلتفرم‌های پخش ماهواره‌ای تعریف می‌شود به دنیای فناوری وارد شد. 

سرویس‌های OTT با قابلیت‌های کاربردی و قدرتمندی که ارایه می‌کنند به‌رقیب برزگی برای برای شبکه‌های مخابراتی و ارایه‌دهندگان تلویزیون کابلی تبدیل شده‌اند. مادامی‌که اتصال به اینترنت در دسترس باشد، کاربران می‌توانند به‌شکل محلی یا از طریق شبکه تلفن همراه به این خدمات دسترسی داشته باشند. به‌طور معمول، ارایه‌دهندگان خدمات OTT از طریق حق‌اشتراک کسب درآمد می‌کنند، اما موارد استثنایی نیز وجود دارد. 

به‌طور مثال، برخی از پلتفرم‌های OTT ممکن است از الگوی خریدهای درون برنامه‌ای یا تبلیغات استفاده کنند. بر خلاف فناوری‌های ویدیوی تعاملی که بر بسترهای ابرمحور میزبانی می‌شوند و عملکردی مدیریت شده دارند و کاربر در هر لحظه به محتوای موردنظر دسترسی دارد، در برخی سرویس‌های OTT مثل iTunes کاربر باید صبر کند تا محتوای ویدیویی بارگیری و سپس پخش شود، هرچند برخی دیگر از شرکت‌های فعال در زمینه OTT مثل نت‌فلیکس، دیزنی، Amazon Prime Video و در نمونه داخلی آیو هم‌زمان با بارگیری فیلم‌ها، پخش جریانی فیلم را آغاز می‌کنند. اینترنت پرسرعت و پایدار نقش مهمی در دسترسی به این محتوا دارد. به لحاظ فنی، خدمات OTT به دو گروه توزیع‌کنندگان برنامه ویدیویی چند کاناله MVPD سرنام Multichannel Video Programming Distributors و توزیع‌کنندگان آنلاین فیلم OVD سرنام Online Video Distributors تقسیم می‌شوند. از دیدگاه محتوایی OTT را می‌توان به سه گروه OTT television، OTT messaging و OTT voice Calling تقسیم کرد. توزیع‌کنندگان آنلاین فیلم (OVD) به هر نوع برنامه ویدیویی که از طریق اینترنت یا مسیرهای انتقالی که عملکرد آن‌ها مبتنی بر پروتکل اینترنت (IP) است و محتوا را بر مبنای پروتکل‌های تحت شبکه انتقال داده و به کاربر نهایی تحویل می‌دهند اشاره دارد. در رویکرد پخش همگانی (broadcasting)، OTT به محتوای صوتی، ویدیویی و سایر اشکال چندرسانه‌ای اشاره دارد که از طریق اینترنت و بدون دخالت یک اپراتور چند سیستمی (MSO) سرنام Multiple-System Operator  که بر توزیع و کنترل محتوا نظارت می‌کند، محتوا را به‌دست مخاطب می‌رساند.

چه تفاوتی میان OTT و VOD وجود دارد؟

تفاوت این دو فناوری در بحث استریم‌های ویدیویی آن‌چنان محسوس نیست تا بتوانیم این دو استریم محتوایی را با یکدیگر مقایسه کنیم. در حالت کلی، OTT فناوری است که در زیرمجموعه VOD طبقه‌بندی می‌شود و همان‌گونه که اشاره شد به کاربران اجازه می‌دهد از طریق اینترنت به محتوای موردنظر دسترسی داشته باشند. با این‌حال، به لحاظ فنی تفاوت‌هایی به شرح زیر با VOD دارد.

• OTT بر تحویل لحظه‌ای محتوا به کاربر متمرکز است و شما می‌توانید هم‌زمان یک برنامه تلویزیونی را از کانال‌های تلویزیونی و زیرساخت‌ مبتنی بر OTT تماشا کنید. در این حالت تاخیر بیش‌تر از یک تا پنج دقیقه نیست، در حالی که در مکانیزم VOD باید صبر کنید تا محتوا به‌طور کامل استریم شود تا امکان مشاهده فراهم شود. 
• OTT مدل توزیع (محتوای ویدیویی ارایه‌شده از طریق اینترنت) را توصیف می‌کند، در حالی که VOD مدل مصرف‌کننده (محتوای ویدیویی که می‌توان در صورت تقاضا پخش کرد) را توصیف می‌کند. 
• OTT بر مبنای پارادایم تعامل مستقیم با مصرف‌کننده متمرکز است، در حالی که VOD تمام صنایع و شرکت‌ها را شامل می‌شود. 
•  در VOD هیچ محتوایی زنده نیست، در حالی که OTT با محتوای زنده در ارتباط است. 

میزبانی ویدیو چه مزایایی برای کسب‌وکارها دارد؟

VOD یکی از جذاب‌ترین روندهای سال 2021 در حوزه خدمات چند‌رسانه‌ای ابرمحور است. پیش‌بینی می‌شود رشد این صنعت تا سال 2024 بازاری به ارزش 90 میلیارد دلار را پدید آورد. مهم‌ترین عاملی که باعث می‌شود این فناوری بر سرویس‌های پخش سنتی غلبه کند، انعطاف‌پذیری زیرساخت‌های رایانش ابری در میزبانی و انتشار ویدیوها متناسب با نیازهای کاربران و هم‌سو با اهداف تجاری کسب‌وکارها است. به‌بیان دقیق‌تر، مصرف‌کنندگان می‌توانند محتوای ویدیویی مورد علاقه را هر زمان و روی هر دستگاهی که قابلیت اتصال به اینترنت دارد مشاهده کنند. میزبانی ویدیویی یک روش مناسب برای پخش فیلم‌ها و برنامه‌های ویدیویی مختلف است. کاربر برنامه‌ای که به آن علاقه دارد را انتخاب می‌کند، آن‌را تماشا می‌کند و هر زمان که دوست داشت تماشا را متوقف می‌کند. VOD را باید آغازگر فصل جدیدی در ساخت و تولید برنامه‌های تلویزیونی توصیف کنیم که اولین بار تماشای بدون وقفه (binge watching) را به دنیای ارتباطات معرفی کرد، زیرا این قابلیت را در اختیار مردم قرار می‌دهد تا به‌راحتی یک فصل کامل از یک سریال را پس از انتشار تماشا کنند. 

میزبانی ویدیو  برای شرکت‌های ارایه‌دهنده سرویس چه مزایایی دارد؟

برای مشاغل فعال در این حوزه، VOD یک منبع درآمد ثابت است که اجازه می‌دهد به روش‌های مختلف درآمدزایی (Monetization) کنند. به‌طور مثال، شرکت‌های فعال (ارایه‌دهندگان بسترهای ابری یا شرکت‌های دریافت‌کننده زیرساخت ابری) در این زمینه می‌توانند از مدل ویدیو به‌درخواست با پخش تبلیغات (AVOD)، ویدیو به‌درخواست با پرداخت حق اشتراک (SVOD) و ویدیو به‌درخواست تراکنشی (TVOD) به عنوان منابع درآمدی استفاده کنند که ناشران تبلیغات، تولیدکنندگان محتوای ویدیویی، شرکای تجاری یا کاربران در آن نقش کلیدی دارند.

چه آینده‌ای پیش‌روی فناوری Video on Demand است؟

 هرچه تعداد کاربران، سرویس‌های VOD بیشتر شود، امکانات متنوع‌تری به مجموعه سرویس‌های مرتبط با VOD افزوده می‌شود و مشاغل مختلفی به این حوزه وارد خواهند شد. آمارها نشان می‌دهند کسب‌وکارهای کوچک و به ویژه استارت‌آپ‌ها در حال ورود به این بازار هستند. با پیشرفت‌های مستمر در دنیای فناوری، افزایش پهنای باند شبکه، افزایش ظرفیت رسانه‌های ذخیره‌ساز ابرمحور و تمایل کاربران به تماشای آنی محتوای ویدویی، انتظار می‌رود در چند سال آینده، بسیاری از مشاغل به سراغ شرکت‌هایی بروند که زیرساخت‌های ویدیویی ابرمحور را ارایه می‌کنند.