با تین کلاینت و زیروکلاینت هزینه‌های شبکه را کاهش دهید

زیروکلاینت چیست؟

زیروکلاینت یک دستگاه محاسباتی مبتنی بر سرور و فاقد حافظه محلی است (شکل 1). زیروکلاینت را می‌توان با یک تین‌کلاینت مقایسه کرد که سیستم‌عامل و تنظیمات پیکربندی خاص هر دستگاه را در حافظه فلش حفظ می‌کند. به بیان دقیق‌تر زیروکلاینت‌ها تجهیزات الکترونیکی کوچک و مقرون‌به‌صرفه‌ای هستند که مزایای شاخص بالقوه‌ای دارند. این دستگاه‌های کوچک که گاهی‌اوقات تنها یک بورد الکترونیکی دارند، در ارتباط با زیرساخت‌های مجازی ایده‌آل‌ترین را‌ه‌حل را ارائه می‌کنند به نسبت کامپیوترهای شخصی فضای فیزیکی کمتری اشغال می‌کنند و به‌دلیل عدم وجود فن در سکوت کامل خدمت‌رسانی می‌کنند. با توجه به معماری و ساختار فنی خاصی که دارند در مقایسه با کامپیوترهای شخصی و تین‌کلاینت‌ها زمان راه‌اندازی کمتری دارند و به کارشناسان فناوری اطلاعات کمک می‌کنند مشکلات را به‌سرعت شناسایی و برطرف کنند (در حالت کلی زیروکلاینت‌ها مشکل خاصی ندارند و در بیشتر موارد مشکلات از جانب زیرساخت‌ها و کاربری اشتباه است).  به‌طور کلی، سخت‌افزارهایی که شالوده زیروکلاینت‌ها را شکل می‌دهند قدرتمند نیستد و نباید انتظار داشته باشید زیرو‌کلاینت‌هایی با توان پردازشی قدرتمند، حافظه اصلی زیاد یا فضای ذخیره‌سازی جانبی پیدا کنید، زیرا زیروکلاینت‌ها با هدف کاهش هزینه‌ها و ارائه خدمات پایه به شرکت‌ها طراحی می‌شوند. با توجه به این‌که زیروکلاینت‌ها برای ارائه خدمات به یک سرور مرکزی یا یک سرور ابرمحور نیاز دارند، برای انجام هرگونه پردازشی متکی به منابعی هستند که سرور در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد؛ منابعی که از طریق خط‌مشی‌های مشخص سازمانی در اختیار زیروکلاینت‌ها قرار می‌گیرد. بر مبنای این تعریف مشاهده می‌کنید که زیروکلاینت‌ها نقش یک پایانه دسترسی را دارند و تمامی فرآیندهای محاسباتی روی سرور انجام می‌شود. در هنگام خرید زیروکلاینت‌ها به وزن، ابعاد، درگاه‌های ارتباطی، تعداد و نوع درگاه‌های ویدئویی، درگاه‌های یو‌اس‌بی، خروجی صدا، درگاه کارت شبکه و قابلیت سفارشی‌سازی میان‌افزار دقت کنید. 

شکل 1

زیروکلاینت چگونه کار می‌کند؟

زیرو کلاینت‌ها، دستگاه‌هایی مجهز به درگاه‌های ورودی و خروجی هستند که اطلاعات را از کاربر دریافت و به او نشان می‌دهند. هنگامی که از زیروکلاینت‌ها استفاده می‌کنید، تمام ورودی‌ها (کلیک‌های ماوس، فشار دادن دکمه‌های صفحه‌کلید و غیره) برای سرور ارسال می‌شوند. سرور درخواست‌ها را پردازش می‌کند و نتیجه را برای زیروکلاینت ارسال می‌کند که از طریق صفحه‌نمایش قابل مشاهده است. به همین دلیل است که به دستگاه‌های فوق زیروکلاینت (کلاینت صفر) گفته می‌شود، زیرا تمام پردازش‌ها در سمت سرور انجام می‌شود و هیچ پردازشی در سمت کلاینت انجام نمی‌شود.

زیروکلاینت‌ها فاقد سیستم‌عامل هستند و از سیستم‌عامل نصب‌شده روی سرور استفاده می‌کنند. به‌طور معمول، یک پردازنده داخلی برای کار با پروتکل‌های انحصاری (پروتکل‌هایی مثل PCoIP) برای برقراری ارتباط با یک سرور راه دور در زیروکلاینت‌ها نصب شده است. برخی از مدل‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا سفت‌افزار را برای پشتیبانی از پروتکل‌های مختلف مثل Microsoft RDP یا Citrix HDX به‌روز کنند، اما به‌طور معمول در هر زمان تنها امکان استفاده از یک پروتکل وجود دارد. 

یکی از بزرگ‌ترین مزایای استفاده از زیروکلاینت‌ها، افزایش امنیت است، زیرا هیچ داده‌ای روی آن‌ها ذخیره‌سازی نمی‌شود. با توجه به این‌که زیروکلاینت‌ها فاقد حافظه محلی هستند، در برابر حمله‌های سایبری آسیب‌پذیر نیستند. به بیان دقیق‌تر، تمامی برنامه‌ها و داده‌هایی که کاربران به آن‌ها نیاز دارند در سرور مرکزی میزبانی می‌شوند. 

درون زیروکلاینت‌ها، نرم‌افزاری به‌نام میان‌افزار قرار دارد. این میان‌افزار طراحی کاملا مختصر و بهینه‌ای دارد و قادر است اطلاعات دریافتی از ماوس و صفحه‌ کلید را دریافت و برای سرور ارسال کند، در ادامه، اطلاعات پردازش‌شده توسط سرور را دریافت کرده و به کاربر نشان می‌دهد. بر مبنای این تعریف مشاهده می‌کنید که زیروکلاینت نقش رابطی میان کلاینت و سرور را دارد. در این معماری، برنامه‌های کاربردی، سیستم‌عامل و اطلاعات موردنیاز کاربران همگی در سرورها نصب و ذخیره می‌شوند و کلاینت توسط زیروکلاینت و  یک مکانیزم ارتباطی مثل دسکتاپ مجازی به اطلاعات مورد نیاز دسترسی پیدا می‌کند. از منظر کاربر او مالک یک کامپیوتر شخصی است که اجازه می‌دهد به اطلاعات مورد نیاز دسترسی داشته باشد، اما به‌لحاظ فنی این سرور است که درخواست‌های کاربر را پردازش می‌کند. 

مشخصات سخت‌افزاری زیروکلاینت‌ها

زیروکلاینت‌ها به‌لحاظ فیزیکی از تجهیزات کوچک سخت‌افزاری دنیای شبکه به‌شمار می‌روند. به‌طور معمول، آن‌ها ابعاد کوچک و وزن کمی دارند. آن‌ها مجهز به یک پردازنده اختصاصی به‌همراه سفت‌افزار و ترکیبی از پورت‌ها مثل HDMI ،DVI ،DisplayPort ،USB و Ethernet هستند. انرژی مورد نیاز این دستگاه‌ها توسط منبع تغذیه تامین می‌شود. برخی از مدل‌ها مجهز به جک میکروفون و هدفون هستند و توانایی پشتیبانی از چند مانیتور را دارند. 

تین‌کلاینت چیست؟

تین‌کلاینت (Thin Client) را باید یک کامپیوتر بسیار کوچک مبتنی بر شبکه توصیف کنیم که برای انجام بیشتر وظایف به یک سرور مرکزی نیاز دارد (شکل 2). تین‌کلاینت‌ها با هدف ارائه برخی قابلیت‌های محدود توسعه پیدا کرده‌اند، بنابراین اگر قصد دارید دستگاهی با توانایی محدود، اما پیشرفته‌تر از زیروکلاینت‌ها را تهیه کنید، تین‌کلاینت‌ها انتخاب خوبی هستند. تین‌کلاینت یک دستگاه محاسباتی مبتنی بر دسکتاپ مجازی است که همانند زیروکلاینت از منابع سرور مرکزی استفاده می‌کند. تین‌کلاینت‌ها به‌عنوان دستگاه‌های محاسباتی کم ‌هزینه ساخته و روانه بازار می‌شوند، زیرا برای انجام بیشتر محاسبات به توان سرور نیاز دارند. به‌طور معمول، سازمان‌ها و محیط‌های عمومی مانند کتابخانه‌ها یا ادارات دولتی می‌توانند از تین‌کلاینت‌ها به‌دلیل امنیت، مقیاس‌پذیری و مدیریت قابل قبول استفاده کنند.

تین‌کلاینت‌ها از طریق اتصال به یک محیط محاسباتی مبتنی بر سرور کار می‌کنند. سرور برنامه‌ها و داده‌های کاربردی را میزبانی می‌کند و در عین حال حافظه اصلی و توان پردازشی موردنیاز را در اختیار تین‌کلاینت‌ها قرار می‌دهد. تمامی این ملزومات از طریق محیط دسکتاپ مجازی میزبانی‌شده روی سرور در اختیار تین‌کلاینت‌ها قرار می‌گیرد. تین‌کلاینت‌ها در سمت سرور مدیریت می‌شوند و برای استفاده از آن‌ها به «زیرساخت دسکتاپ مجازی» (VDI) نیاز است. تین‌کلاینت‌ها همانند زیروکلاینت‌ها برای انجام محاسبات کامل نیازمند یک اتصال پایدار به سرور هستند و توانایی انجام پردازش‌های محدودی را دارند. البته در مقایسه با زیروکلاینت‌ها، برخی مدل‌ها مجهز به مولفه‌های سخت‌افزاری مثل حافظه اصلی، پردازنده و غیره هستند تا بتوانند برخی محاسبات اولیه را انجام دهند. 

شکل 2

موارد استفاده تین‌کلاینت چیست؟

سازمان‌ها و واحدهای تولیدی که تمایل دارند یک دستگاه محاسباتی ساده در اختیار کارمندان خود قرار دهند، اما هزینه تمام‌شده خرید تجهیزات را کاهش دهند، بهتر است از تین‌کلاینت‌ها استفاده کنند. تین‌کلاینت‌ها را می‌توان جایگزینی برای کامپیوترهای شخصی توصیف کرد که به کاربران اجازه می‌دهند از طریق دسکتاپ‌های مجازی یا برنامه‌های کاربردی میزبانی‌شده روی سرور وظایف خود را انجام دهند. به‌طور کلی، استفاده از تین‌کلاینت‌ها مقرون‌به‌صرفه‌تر از کامپیوترهایی است که تمام پردازش‌ها را به‌صورت محلی انجام می‌دهند. علاوه بر این، سازمان‌ها می‌توانند تین‌کلاینت‌ها را در اختیار کارمندانی قرار دهند که دورکار هستند و باید به‌شکل ایمن به منابع سازمانی متصل شوند. در این حالت، دیگر نگرانی خاصی از بابت خرابی کامپیوترهای شخصی یا انواع مختلف آسیب‌‌پذیری‌ها وجود ندارد. البته امنیت تین‌کلاینت‌ها به اندازه زیروکلاینت‌ها نیست، اما بازهم ایمن‌تر از کامپیوترهای شخصی است. نکته مهمی که باید در مورد زیروکلاینت‌ها و تین‌کلاینت‌ها به آن‌ها اشاره کنیم این است که اگر دستگاه نقطه پایانی بیشتر داده‌های خود را از سرور دانلود ‌کند و داده‌ها را ذخیره‌سازی نکند یا از حافظه‌های فلش برای ذخیره‌سازی اطلاعات استفاده کند، بخش‌های متحرک کمتری (هارددیسک) دارد و در نتیجه نگرانی از بابت خرابی هارددیسک، داده‌ها را تهدید نمی‌کند، زیرا هرگونه تغییری که کاربر روی داده‌ها اعمال می‌کند، به‌شکل مستقیم روی سرور ذخیره‌سازی می‌شود. 

اگر قصد استفاده از تین‌کلاینت‌ها را دارید باید اطمینان حاصل کنید زیرساخت مناسب را تهیه کرده باشید. اولین نکته‌ای که باید به آن دقت کنید این است که محیطی پایدار و یک کانال ارتباطی قدرتمند که پهنای باند کافی ارائه می‌کند آماده کرده باشید. همچنین، دقت کنید که برنامه‌هایی که نیازمند منابع پردازشی سنگین هستند ممکن است با کندی اجرا روبه‌رو شوند، زیرا ممکن است چند نفر به‌طور همزمان به شبکه متصل شده باشند. بنابراین باید سروری تهیه کنید که فضای ذخیره‌سازی، توان پردازشی و حافظه اصلی کافی داشته باشد تا بتواند به تین‌کلاینت‌ها و دسکتاپ‌های مجازی بدون مشکل پاسخ دهد. تین‌کلاینت‌ها بیشتر به سازمان‌هایی توصیه می‌شوند که از برنامه‌های کاربردی کمتری استفاده می‌کنند و زیرساخت‌های بک‌اند کارآمدی برای پشتیبانی از نیازهای تین‌کلاینت‌ها دارند. 

تفاوت تین‌کلاینت و زیروکلاینت چیست؟

اصلی‌ترین و مهم‌ترین تفاوت زیروکلاینت‌ها و تین‌کلاینت‌ها در نوع کاربری آن‌ها نهفته است. زیروکلاینت‌ها برای ارائه سرویس‌ها به یک سرور یا زیرساخت ابری وابسته هستند، در حالی که برخی از مدل‌های تین‌کلاینت‌ها بدون نیاز به شبکه قادر به خدمت‌رسانی هستند. در بیشتر موارد تین‌کلاینت‌ها شبیه به یک کامپیوتر از راه دور هستند و می‌توانند هارددیسک، حافظه حالت جامد و دیگر قطعات سخت‌افزاری را که توان پردازشی کمتری دارند شامل شوند و گاهی‌اوقات به‌عنوان جایگزین کامپیوترهای شخصی استفاده می‌شوند. در نقطه مقابل زیروکلاینت‌ها فاقد سیستم‌‌عامل، هارد دیسک و قطعات متحرک هستند و از سخت‌افزار اختصاصی برای انجام پردازش‌ها استفاده می‌کنند. زیروکلاینت‌ها می‌توانند از پروتکل‌های ارتباطی مثلPCoIP ،HDX یا RemoteFX VDI برای برقراری ارتباط با سرور استفاده کنند. همین مسئله باعث می‌شود تا عملکرد و سرعت بیشتری نسبت به تین‌کلاینت‌ها داشته باشند. از طرفی سرعت راه‌اندازی زیروکلاینت‌ها بیشتر از تین‌کلاینت‌ها است که بهره‌وری کاربران نهایی را بیشتر می‌کنند. 

تین‌کلاینت‌ها از معماری چندگانه پروتکل‌های ارتباطی پشتیبانی می‌کنند و به همین دلیل به یک کانال ارتباطی مشخص محدود نیستند و قابلیت نصب سیستم‌‌عامل روی‌ آن‌ها وجود دارد. در نقطه مقابل زیروکلاینت‌ها به‌روزرسانی خیلی کمتری نیاز دارند. تین‌کلاینت‌ها امکان برقراری ارتباطات چندگانه مبتنی بر زیرساخت دسکتاپ مجازی را ارائه می‌کنند و امکان نظارت بر آن‌ها از طریق یک داشبورد مدیریتی متمرکز وجود دارد. در حالی که زیروکلاینت‌ها تنها از یک یا دو کانال ارتباطی موازی ابرمحور پشتیبانی می‌کنند. پیکربندی زیروکلاینت‌ها پیچیدگی خاصی ندارد و به ساده‌ترین شکل امکان استفاده از آن‌ها وجود دارد. همچنین، به‌دلیل عدم وجود سخت‌افزارهای رایج در برابر حمله‌های سایبری امنیت بیشتری نسبت به تین‌کلاینت‌ها دارند. یکی از مزایای آن‌ها نسبت به تین‌کلاینت‌ها عدم ذخیره‌سازی اطلاعات روی آن‌ها است و در برخی مدل‌ها امکان به‌روزرسانی سفت‌افزار وجود ندارد. 

به‌طور کلی، زیروکلاینت‌ها یک دستگاه تحت شبکه مقرون‌به‌صرفه هستند که برای برقراری ارتباط با سرور راه دور به یک صفحه‌کلید، ماوس، صفحه‌نمایش و اتصال اترنت نیاز دارند. در معماری فوق دسترسی به سروری که میزبان سیستم‌عامل و برنامه‌های کاربردی است از طریق بی‌سیم یا کابل انجام می‌شود. در حالت کلی، زیروکلاینت‌ها، کامپیوترهای کاملا ساده و ابتدایی هستند که توانایی انجام بیشتر کارهایی را که یک کامپیوتر شخصی انجام می‌دهد ندارند و برای ارائه خدمات به سرور مرکزی متکی هستند. 

زیروکلاینت‌ها اغلب در یک محیط زیرساخت دسکتاپ مجازی (VDI) استفاده می‌شوند. رویکرد فوق باعث می‌شود آن‌ها گزینه مناسبی برای کار از راه دور یا محیط‌های کاری توزیع شده باشند.