نواختن موسیقی با ذهن

کنترل تجهیزات کامپیوتری با استفاده از امواج مغزی کاربر، از جمله موضوعات تحقیقاتی بسیار پرطرفدار است و تا به امروز تلاش‌­های زیادی برای ایجاد ارتباط بین انسان و ماشین از طریق امواج مغزی صورت گرفته است. بهره­‌گیری از چنین فناوری به ویژه برای افراد ناتوان جسمی بسیار مفید است. یک ساز موسیقی که بر اساس علایم مغزی شخص، نت­‌هایی را اجرا می‌کند، جدیدترین مثال در این حوزه است. در حال حاضر از این دستگاه که ِانسِفالوفون نام دارد نباید انتظار اجرای موسیقی‌های حرفه‌ای داشت اما این امید را ایجاد کرده است که در آینده، افرادی که سکته مغزی کرده‌اند یا ناتوانی‌های جسمی دارند با کمک آن بتوانند لذت نواختن ساز را تجربه کنند. موضوع مهم اینکه ثابت شده است پرداختن به موسیقی، فواید درمانی قابل توجهی برای این افراد دارد. انسفالوفون دستگاهی است که برای کنترل یک پیانوی الکترونیکی، مجموعه مختلفی از امواج مغزی را نمونه‌­برداری می‌کند.

تولید نت‌های الکترونیکی با کمک امواج مغزی موضوع جدیدی نیست و حدود یک دهه پس از ابداع روش ثبت امواج مغزی، از تبدیل این امواج به صدا برای زیر نظر گرفتن فعالیت مغزی استفاده شده بود. اما نکته قابل توجه در روش جدید، میزان دقت نت­‌های تولید شده است. سال­‌هاست که بر روی استفاده از رابط انسان- کامپیوتر به ­‌منظور اجرای موسیقی تحقیق می­‌شود که در این میان موفقیت‌­هایی هم بدست آمده است. بطور مثال محققان انگلیسی در سال 2011 موفق شده بودند رابط کاربری طراحی کنند که بیمار از طریق تمرکز روی آیکون­‌های نمایش داده شده بر نمایشگر، قادر بود مجموعه‌ای از نت­‌های از پیش تعیین شده را انتخاب کند و شدت آن‌ها را تغییر دهد.اما هدف پژوهش جدید، فشردن دکمه‌­های مجازی از طریق تمرکز مغزی و انتخاب دقیق نت­‌ها بوده است و این فراتر از چیزی است که در سال 2011 انجام شده بود.

در ابتدا محققان سعی کردند تا ثابت کنند افراد مبتدی که هیچ آموزشی در استفاده از انسفالوفون ندیده‌اند می‌توانند با دقت بیشتری آنرا کنترل کنند. Thomas Deuel از انستیتوی علوم عصبی سوئد و یکی از محققان این پروژه، خود هم موزیسین است و هم نورولوژیست ( عصب‌شناس).

شاید چنین دستاوردی برای افرادی که پیش از آسیب دیدن، موسیقی می‌­نواختند چیزی فراتر از یک فعالیت درمانی باشد چراکه به آنها کمک می­‌کند تا بار دیگرهویت از دست رفته خود را  بدست آورند. به گفته این محققان این فرصتی فوق‌العاده برای بیماران است تا با استفاده از یک ابزار موسیقی مبتنی بر ارتباط مغز – کامپیوتر بتوانند بدون اینکه مجبور به حرکت فیزیکی باشند و تنها با تمرکز، موسیقی بنوازند.