زامبی‌ها، هیولاها، شکارچیان و فاتحان دنیای جدید

بازی پوکمون‌گو بازی جذابی است، اما در حال حاضر، برای من رفتار مردمی که مشغول این بازی هستند، جالب‌تر از ایده خود بازی است. کافی است در اینترنت جست‌وجویی کنید تا با کوهی از تصاویر و ویدیوها در این باره روبه‌رو شوید؛ مردم گوشی‌به‌دستی که در یک سوی خیابان جمع شده‌اند و ناگهان همه با هم به سوی دیگر می‌دوند تا شاید پوکمونی را که آن سوی خیابان ایستاده است، زودتر از دیگران شکار کنند. فردی بر سر همین قضیه از بالای صخره‌ای سقوط می‌کند و جانش را از دست می‌دهد، استفاده از این نرم افزار در موزه‌ها و مساجد ممنوع می‌شود، افسر پلیسی در خودروی خودش پوکمون پیدا می‌کند و با آن عکس می‌گیرد و درباره آن در توییتر می‌نویسد؛ کارشناس هواشناسی تلویزیون در حال گزارش دادن است که یک نفر با گوشی وارد کادر می شود؛ سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در حال صحبت است که ناگهان رو به یکی از خبرنگاران می‌کند و می‌گوید: «پوکمون‌گو بازی می‌کنی؟ این‌طور نیست؟»

مطلب پیشنهادی

از سوی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه

بازی «پوکمون‌گو» در ایران فیلتر شد!

موضوع آنقدر جدی است که پلیس استرالیا در پیامی عمومی از مردم درخواست می‌کند: «به خانواده خودتان اطلاع دهید که کجا می‌روید و چه موقع به خانه باز خواهید گشت.» و هشدار می‌دهد اینکه بگویید که در حال جمع‌آوری پوکمون بوده‌اید، دلیل موجه‌ای برای ورود بی‌اجازه به یک محوطه یا ساختمان نیست. اگر از این بازی در مکانی عمومی استفاده می‌کنید، به اطراف خود توجه کنید. کشورهای حاشیه خلیج فارس نظیر کویت و امارات در خصوص استفاده از این بازی در برخی مناطق حساس هشدار جدی می‌دهند: «هیچ بهانه‌ای برای عبور از قانون وجود ندارد.» این بازی از جی‌پی‌اس و دوربین گوشی کاربران استفاده می‌کند و همین نکته برای سازمان تنظیم مقررات ارتباطات امارات کافی بود تا به طور جدی در خصوص «نقض حریم خصوصی کاربران» هشدار دهد. 
مدت‌ها بود که کاربران تلفن‌های همراه، تا این حد غافلگیر نشده بودند؛ شاید از زمان ارائه اولین آیفون توسط شرکت اپل تا به امروز. آن‌ها سال‌ها با وضعیت کسالت‌باری مواجه بودند؛ گوشی‌هایی که هیچ حرف جدیدی برای گفتن نداشتند و تجربه تازه‌ای ارائه نمی‌کردند. اما پوکمون‌گو معادلات را به هم زد. حالا کاربران به جای اینکه در خانه بنشینند و ساعت‌ها با سایر کابران از طریق بازی‌هایی نظیر Clash of Clans یا نرم‌افزارهایی مثل فیسبوک، توییتر، اینستاگرام و نظایرشان تعامل داشته باشند، می‌توانند وارد دنیای واقعی شوند. اگر پیش از این درون دنیای مجازی به دنبال یافتن دستاوردهای مجازی بودند، حالا این امکان را پیدا کرده‌اند که در دنیای واقعی به دنبال این دستاوردهای مجازی باشند. این امکان عجیبی است و دقیقاً همان تجربه‌ جدیدی است که کاربران نیاز داشتند. 
با همه جنبه‌های مثبت* و منفی این بازی، به عقیده من پوکمون‌گو سرعت نزدیک شدن به نقطه تحول جدید در استفاده از ابزارهای همراه را افزایش داده است و باید آماده باشیم تا وارد عصر جدید ابزارهای همراه شویم. عصری که شاید بتوان آن را عصر «پساگوشی» نامید؛ به طوری که دیگر نیاز به گوشی‌های تلفن همراه به گونه‌ای که اکنون می‌شناسیم، نخواهیم داشت. شاید در آینده دستگاه‌های مشابه تلفن‌های هوشمند امروزی در اختیار داشته باشیم که به جای نمایشگر، به عینک واقعیت افزوده (AR) مجهز هستند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، سبک جدیدی از زندگی پیش روی ما خواهد بود. اما هنوز مطمئن نیستم که آیا برای زندگی در چنین دوره‌ای آماده هستیم یا خیر؟ آمادگی نداشتن برای چنین دوره‌ای، خطرات زیادی برای ما به دنبال خواهد داشت و این، تاوان سنگینی دارد. نکته‌ای که با نگاه به بازی پوکمون‌گو توجه من را جلب می‌کند و البته موضوع جدیدی نیست، این است که شکار چیست و شکارچی کیست؟ کاربران شکارچیان پوکمون هستند و در عین حال، خودشان شکار شکارچیان دیگر خواهند شد؛ شکارچیانی که داده‌ها، تصاویر مکان‌ها و رفتار جماعتی را رصد می‌کنند و اگر این شکارچیان، پایبند به اصول اخلاقی نباشند، بر سر این داده‌ها معامله خواهند کرد. باید منتظر بود و گوش به زنگ؛ هیچ پدیده‌ای حتی پوکمون‌گو را نباید دست‌کم گرفت.

* چندی پیش گزارشی درباره تأثیر مثبت بازی پوکمون‌گو بر کودکان مبتلا به اوتیسم منتشر شد.