آخر هفته با شبکه

گالری عکس: طرح پیشنهادی "مزرعه‌خراش‌ها" برای حل مشکل جمعیت زیاد شنزن چین

شهر "شنزن" چین به‌عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای این کشور چندین سال است که با مشکل رشد ناگهانی جمعیت دست و پنجه نرم می‌کند. از همین رو، برنامه‌ریزان و طراحان شهری در پی طرح‌های نوآورانه در زمینه ساخت‌وساز هستند تا بتوانند منابع و فضای موجود را به شکل بهتر و مؤثرتری استفاده کنند. یکی از این برنامه‌ها پروژه ساخت "مزرعه‌خراش"ها است.

تاکنون چند پیشنهاد نامتعارف و غیرمعمولی ارائه شده، اما آخرین طرح متعلق به یک شرکت معماری فرانسوی به‌نام Vincent Callebaut Architects است و به‌احتمال زیاد مجری پیاده‌سازی و اجرای این طرح خواهد شد. این شرکت اخیرا مدل مفهومی خود تحت عنوان "توده سنگ‌های آسیایی" را ارائه کردند. این طرح در واقع مجموعه‌ای از شش ساختمان پایدار است که توده‌ای از سنگ‌ریزه‌ها را تداعی می‌کند و غذای خودش را تولید می‌کند.

شرکت VCA آن‌چنان با ساختارهای نامتعارف غریبه نیست. پیش از این هم شاهد طرح شهر شناور بر اساس گیاه زنبق آبی بودیم. طرح جدید در نوع خود بسیار عجیب و دور از ذهن است. هدف از این طراحی ساخت یک ساختار شهری برای مقابله با جمعیت در حال رشد شنزن و تولید انرژی مصرفی آن است. شرکت VCA تصمیم گرفت تا این ساختمان‌ها را به‌صورت مجموعه‌ای از شش ساختمان متشکل از توده‌های سنگ طراحی کند. در این طرح از توده‌های متشکل از سنگ‌های کوچک که معمولا کوه‌نوردان برای باقی گذاشتن اثری از خود استفاده می‌کنند الهام گرفته شده است. در این طرح ساختمان‌ها در محیطی به مساحت 320 هزار متر مربع یعنی حدودا 79 هکتار ساخته می‌شوند و پوشش گیاهی تقریبا در تمام محیط حتی در داخل خود ساختمان‌ها درنظر گرفته می‌شود.

این گروه نام ساختمان‌های خود را "مرزعه‌خراش" (برگرفته از آسمان‌خراش) گذاشته است. هر کدام از این مزرعه‌خراش‌ها (farmscraper) شامل یک برج مرکزی است که مجوعه‌ای از بخش‌های سنگ‌ریزه مانند در اطراف آن به‌صورت مارپیچ رو به‌بالا می‌روند و هر چه به نوک برج نزدیک می‌شویم کوچک‌تر می‌شود. این سنگ‌ریزه‌ها به چندین طبقه تقسیم می‌شوند و به‌صورت حلقه‌های فولادی متمرکزی هستند که از طریق تیرهای Vierendeel به برج مرکزی متصل می‌شوند. ایده اصلی آن است که هر بخش بتواند برای برطرف کردن نیازهای گوناگون مانند محل سکونت، فضای اداری، فروشگاه‌ها، فضای تفریح و سرگرمی و مواردی از این دست به‌کار برود. برج مرکزی ضمن ایجاد ارتباط با هر بخش در واقع هر ساختمان را به یک جامعه خودکفا و بی‌نیاز از سایرین تبدیل می‌کند تا به‌این ترتیب نیاز به سفرهای بیرون از مجموعه کم شود و در نهایت منجر به کاهش تولید کربن در منطقه شود.

پوشش گیاهی سبز در این طراحی نقش کلیدی و حیاتی دارد و به‌صورت ترکیبی از باغ‌های گوناگون که در داخل و خارج ساختمان‌ها پراکنده شده‌اند به‌کار می‌رود. دیوارهای بیرونی به‌صورت شفاف خواهند بود تا نور کافی به داخل هر بخش تابیده شود. حتی بعضی از قسمت‌ها به خانه‌های سبز برای تولید محصولات تازه تبدیل می‌شوند. تمام زباله‌های جامد و مایع تولید شده در طول روز با وارد شدن به‌بخش کشاورزی ساختمان بازیافت می‌شود. حتی در نوک هر کدام از توده سنگ‌ها فضایی برای رشد گیاهان و درختان گوناگون با هدف تولید غذا یا زیباسازی تعبیه شده است.

در زمینه انرژی نیز از انواع سلول‌های خورشیدی فوتوولتائیک و فوتوترمال استفاده می‌شود و در کنار آن‌ها توربین‌های بادی برای هر بخش درنظر گرفته شده است. به‌گفته VCA طراحی این ساختمان‌ها به‌گونه‌ای است که انرژی تولید شده از آن‌ها خیلی بیشتر از میزان مصرفی است بدون این‌که از سوخت‌های فسیلی استفاده شود یا این‌که دی‌اکسید کربنی تولید شود.

با این‌که پروژه Asian Cairns چشم‌گیر و فوق‌العاده به‌نظر می‌رسد اما نمی‌توان با قاطعیت گفت که این طرح از مرحله مفهومی به مرحله ساخت خواهد رسید. اگر همان‌طور که طراحان آن ادعا می‌کنند این برج‌‌ها بتوانند مقدار مثبتی از انرژی و منابع را تولید کنند به‌طور قطع نگرانی‌های زیست‌محیطی موجود را برطرف خواهند کرد. اما باز هم مشخص نیست که این طرح راه‌کار مطمئنی برای حل مشکل رشد جمعیت زیاد در این منطقه باشد. در حال حاضر، این پروژه به یک مشتری خصوصی ارائه شده ولی هنوز برنامه‌ای برای شروع ساخت آن داده نشده است.