قصد نداریم از چالشهای پیش روی تلگرام بنویسیم. قصد نداریم بگوییم استفاده از تلگرام بد یا خوب است. فناوری به خودی خود چیز بدی نیست؛ اما مسئله مهم، نحوه استفاده از آن است. تلگرام به عنوان یک پیامرسان بانفوذ توانسته است سهم به سزایی در افزایش آگاهی مردم داشته باشد. بسیاری از مردم دیگر برای پیدا کردن جواب سوالاتشان سراغ گوگل نمیروند و هر چه که بخواهند را در همین تلگرام پیدا میکنند. در واقه نوعی کاربرد شبیه اینترنت پیدا کرده است. اما هر چیزی ممکن است. شاید به زودی دیگر خبری از تلگرم نباشد. بعد از تلگرام، باید به کجا رفت؟
این روزها بحث فیلتر شدن تلگرام و پیدا کردم جایگزینی برای آن بسیار داغ شده است. به ویژه که تلگرام در ایران کارکرد عادی خود را از دست داده و بسیاری از وظایف اینترنت را هم بر دوش خود گرفته است. با این همه، پس از مطرح شدن احتمال فلتر شدن تلگرام، بسیاری از کاربران به فکر پیدا کردن جایگزینی برای آن افتادهاند. اما، یکی از موضوعاتی که باعث تعجب و در نارضایتی میزان دسترسیهایی است که پیامرسانها از جمله پیامرسان های ایرانی طلب میکنند. آنها از خود میپرسند که آیا این اپها واقعا به این همه دسترسی برای کارشان نیاز دارند و یا برای اهداف دیگری آنها را طلب میکنند. طرح این سوال باعث شده است که به فکر این بیفتیم که دسترسیهایی که چند پیامرسان ایرانی و خارجی پرکاربرد در ایران می]واهند را با هم مقایسه کنیم. اما پیش از آن علت درخواست بعضی از این دسترسیها را ذکر میکنیم.
لازم به ذکر است که سایت شبکه به عنوان یک سایت تخصصی در حوزه اینترنت و شبکههای اجتماعی در این بررسی تنها به جنبه اجازه دسترسی، پیامرسان ها را مقایسه میکند و به جنبه های دیگر و یا خوب و بد بودن آنها در این مطلب کاری ندارد.
اجازه دسترسی
اجازه دسترسی نشان میدهد که هر پیامرسان تا چه حد به عمق اطلاعات شما دسترسی خواهد داشت. البته، این مسئله امری طبیعی است. اگر پیامرسانی به مخاطبان شما دسترسی نداشته باشد، نمیتواند فهرستی از دوستان شما آماده کند و شما هم که قرار نیست از یک پیامرسان برای صحبت با خودتان استفاده کنید. پس اعطای این بسیاری از این اجازهها برای دسترسی به اطلاعات، امری طبیعی است.
مجوزها و دلایل کسب آن
دسترسی به موقعیت مکانی: شما در حال ردیابی شدن هستید، مگر این که این اجازه را به پیامرسان ندهید. چرا باید به پیامرسان اجازه ردیابی داد؟ اگر از قابلیت ارسال لوکیشن در تلگرام استفاده کرده باشید، میدانید که این امر بدون استفاده از قابلیت مکانیاب گوشی ممکن نیست.
دسترسی به مخاطبان: دلیلش را ذکر کردیم.
دسترسی به دوربین: اگر بخواهید با استفاده از دوربین گوشی خود مستقیما عکسی بگیرید و ارسال کنید، پیامرسان شما به این دسترسی نیاز دارد. مثلا وقتی میخواهید عکس «یهویی» بفرستید!
دسترسی به حافظه: وقتی قرار است فایلی را ارسال یا دریافت کنید، لازم است اجازه خواندن و نوشتن اطلاعات بر روی حافظه را در اختیار پیامرسان قرار دهید. مجوز دسترسی به این بخش، به نوعی مهمترین مجوزی است که به یک پیامرسان داده میشود؛ زیرا پیامرسان میتواند به تصاویر، اپها و هر فایل دیگری در گوشی شما دسترسی داشته باشد.
دسترسی به کارت حافظه: همانند دلیل بالا، با کمی عمق بیشتر.
دسترسی به میکروفون: برای ارسال صدا و ایجاد تماس صوتی به این مجوز نیاز است.
دسترسی به بلوتوث: برای همگامسازی دستگاه با سایر دستگاهها
دسترسی به تنظیمات: برای ایجاد تغییرات لازم در برخی از موارد مانند جلوگیری از خاموش شدن صفحه نمایش و ...
دسترسی به اینترنت: واضح است.
دسترسی به حسگر اثر انگشت: برای تسهیل باز کردن اپ
اجرا شدن بر روی سایر اپها: برای دریافت نوتیفیکیشن، حتی در صورت استفاده کردن همزمان از سایر اپها. مثلا وقتی در حال اجرای یک بازی هستید، میتوانید ببینید چه کسی به شما پیام داده است.
دسترسی به قابلیت تماس و ارسال SMS: این دو مورد برای فعالسازی اپ مورد نیاز است و معمولا هیچ هزینهای برای شما در پی نخواهند داشت.
دسترسی پیامرسانهای داخلی و خارجی
سروش
سروش گزینه محبوب ارگانهای داخلی است. حمایت مسئولان و نهادها از این پیامرسانکاملا آشکار است و بسیاری از مسئولان پس از ترک تلگرام به این پیام رسان پیوستهاند. اپ سروش در مرحله اول فیلتر تلگرام بسیار مورد توجه قرار گرفته بود؛ اما سرورهای ضعیف آن توانایی پذیرش آن حجم از کاربر را نداشت و با مشکل مواجه شده بود. پیشتر از این هم در مطلبی مفصل به معرفی کامل این اپ و تجربه کارری با آن پرداخته بودیم. حالا زمان نسبتا زیادی از آن مطلب گذشته است. چند ماه. و «چند ماه»، در عصر فناوری، یعنی «خیلی». برخی از ایرادات ذکر شده در آن مطلب رفع شدهاند؛ اما ایرادات جدیدی هم در آن کشف شدهاند. هرچند سازندگان این اپ مدام این ایرادات را جزئی و قابل رفع میدانند، اما زمان برای آنها به سرعت در حال سپری شدن است. اما این مسئله امروز ما نیست. ما تنها میخواهیم مجوزها و دسترسیهای آن را بررسی کنیم:
-
خواندن تنظیمات
-
خواندن کارت حافظه
-
دریافت اطلاعات از اینترنت
-
دسترسی سرویس بر بستر وب گوگل
-
مرتبط سازی با دستگاههای بلوتوث
-
دوربین
-
موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)
-
موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
-
تغییر وضعیت همگامسازی بین فعال و غیرفعال
-
خواندن تنظیمات همگامسازی
-
افزودن یا حذف حسابها
-
یافتن حسابها در دستگاه
-
اصلاح مخاطبین شما
-
تغییر تنظیمات صوتی
-
ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
-
خواندن مخاطبین شما
-
اجرا شدن در هنگام راهاندازی
-
دسترسی کامل به اینترنت
-
تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه
-
مشاهدهٔ اتصالات شبکه
-
کنترل لرزش
-
ضبط صدا
-
ایجاد حسابها و تنظیم گذرواژهها
ویسپی
ویسپی هم یکی از پیامرسانهای مطرح داخلی است. با وجود این که این اپ ظاهری خارجی دارد؛ دفترش در هنگ کنگ است و چندین بار در ایران فیلتر شده است، اماگفته میشود که این اپ زیر نظر یکی از بزرگترین اپراتورهای حال حاضر ایران در زمینه اینترنت اداره میشود. جدا از این حاشیهها، ویسپی اپ جذابی است که امکانات بسیار خوبی هم دارد و در صورتی که فیلتر نشود، یکی از بهترین گزینهها برای جانشینی تلگرام است. بگذریم. دسترسیهای این پیامرسان عبارتند از:
-
خواندن تنظیمات همگامسازی
-
افزودن یا حذف حسابها
-
ایجاد حسابها و تنظیم گذرواژهها
-
خواندن کارت حافظه
-
خواندن تنظیمات
-
دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
-
یافتن حسابها در دستگاه
-
دسترسی سرویس بر بستر وب گوگل
-
خواندن کارت تماس شما
-
دوربین
-
ارسال پخش چسبنده
-
مرتبط سازی با دستگاههای بلوتوث
-
دسترسی به تنظیمات بلوتوث
-
مطالعه دادههای گزارش حساس
-
ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
-
بازیابی برنامههای در حال اجرا
-
تغییر تنظیمات صوتی
-
غیرفعال کردن قفل صفحه شما
-
اجرا شدن در هنگام راهاندازی
-
مشاهدهٔ اتصالات شبکه
-
مشاهدهٔ اتصالات Wi-Fi
-
حذف میانبر
-
افزودن میانبر
-
تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه
-
دسترسی و قطع دسترسی به پارتیشنها
-
ترسیم روی برنامههای دیگر
-
ضبط صدا
-
موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
-
موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)
-
دسترسی کامل به اینترنت
-
خواندن وضعیت تلفن و شناسه
-
کنترل لرزش
-
اصلاح مخاطبین شما
-
خواندن مخاطبین شما
-
همیشه برنامه اجرا شود
-
استفاده از حسابها در دستگاه
-
خواندن اطلاعات آماری همگامسازی
-
دریافت اطلاعات از اینترنت
-
خواندن تنظیمات همگامسازی
-
افزودن یا حذف حسابها
-
ایجاد حسابها و تنظیم گذرواژهها
-
خواندن کارت حافظه
هدهد
هدهد یکی از پیامرسانهای کمتر شناخته شده ایرانی است که امکانات جالبی دارد، اما هنوز هم با ایرادات عجیب و غریبی دست و پنجه نرم میکند که در نسخههای جدید آن در حال رفع شدن هستند. مجوزهای این اپ عبارتند از:
-
اصلاح تنظیمات سیستم
-
تنظیم زنگ
-
مشاهدهٔ اتصالات شبکه
-
مشاهدهٔ اتصالات Wi-Fi
-
اجرا شدن در هنگام راهاندازی
-
بازیابی برنامههای در حال اجرا
-
مطالعه دادههای گزارش حساس
-
ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
-
خواندن وضعیت تلفن و شناسه
-
خواندن کارت حافظه
-
تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه
-
دسترسی کامل به اینترنت
-
کنترل لرزش
-
دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
-
تماس مستقیم با شماره تلفنها
-
ارسال پیامک ها
-
ویرایش پیامهای نوشتاری شما (پیامک یا MMS)
-
خواندن مخاطبین شما
-
خواندن پیامهای نوشتاری شما (پیامک یا MMS)
-
خواندن تنظیمات
بیسفون پلاس
بیسفون یکی از قدیمیترین اپلیکیشنهای پیامرسان ایرانی است که مخاطبان خاص خود را دارد. امکانات این پیامرسان مناسب است؛ اما جای پیشرفت زیادی دارد.
نگاهی داشته باشیم به دسترسیهایی که این اپ از کاربر میخواهد:
- خواندن تنظیمات
-
دریافت اطلاعات از اینترنت
-
ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
-
موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
-
موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)
-
کنترل لرزش
-
مشاهدهٔ اتصالات Wi-Fi
-
تغییر قابلیت اتصال شبکه
-
مشاهدهٔ اتصالات شبکه
-
دسترسی کامل به اینترنت
-
دوربین
-
خواندن وضعیت تلفن و شناسه
-
ضبط صدا
-
تغییر تنظیمات صوتی
-
دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
-
خواندن مخاطبین شما
-
تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه
گپ
گپ هم یکی دیگر از پیامرسانهایی است که اخیرا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این اپ حواشی چندانی در پی نداشته است و ما هم قصد نداریم به چیزی دامن بزنیم. پس بیمعطلی، نگاهی داریم به دسترسیهای این پیامرسان:
-
خواندن تنظیمات
-
دریافت اطلاعات از اینترنت
-
دسترسی سرویس بر بستر وب گوگل
-
موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
-
موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)
-
تغییر تنظیمات صوتی
-
ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
-
تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه
-
اصلاح مخاطبین شما
-
کنترل لرزش
-
دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
-
اجرا شدن در هنگام راهاندازی
-
خواندن وضعیت تلفن و شناسه
-
خواندن مخاطبین شما
-
خواندن کارت حافظه
-
دسترسی کامل به اینترنت
-
یافتن حسابها در دستگاه
-
مشاهدهٔ اتصالات شبکه
-
ضبط صدا
-
مرتبط سازی با دستگاههای بلوتوث
-
ترسیم روی برنامههای دیگر
-
کنترل چراغ قوه
-
دوربین
-
مشاهدهٔ اتصالات Wi-Fi
-
پرداخت از طریق بازار
آی گپ
پیامرسان آی گپ دارای امکانات مناسبی است و شانه به شانه سایر پیامرسانهای داخلی، میتواند یکی از گزینههای جانشینی تلگرام باشد. دسترسیهای این پیامرسان عبارتند از:
-
خواندن تنظیمات
-
چک کردن مجوز
-
مرتبط سازی با دستگاههای بلوتوث
-
افزودن یا حذف حسابها
-
یافتن حسابها در دستگاه
-
ایجاد حسابها و تنظیم گذرواژهها
-
تنظیم تصویر زمینه
-
خواندن وضعیت تلفن و شناسه
-
تغییر تنظیمات صوتی
-
مطالعه دادههای گزارش حساس
-
ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
-
بازیابی برنامههای در حال اجرا
-
کنترل لرزش
-
خواندن مخاطبین شما
-
اصلاح مخاطبین شما
-
دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
-
ضبط صدا
-
خواندن کارت حافظه
-
تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه
-
مشاهدهٔ اتصالات شبکه
-
دسترسی کامل به اینترنت
-
غیرفعال کردن قفل صفحه شما
-
موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)
-
موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
-
دوربین
این پایان کار نیست. تعداد پیامرسانهای ایرانی روز به روز در حال بیشتر شدن است؛ عناوینی که نامشان کمتر به گوشتان رسیده است و با رویاهایی بزرگ اقدام به توسعه اپ کردهاند. امیدواریم تمامی این پیامرسانها بتوانند رقبایی قدرتمند برای نمونههای خارجی شوند تا کاربران هم انتخابهای زیادی روبرویشان داشته باشند.
اما سایر پیامرسانهای مطرح چطور؟ آنها به چه چیزهایی در گوشی ما دسترسی دارند؟
بیایید بررسی کنیم:
تلگرام
تلگرام دیگر نیازی به معرفی ندارد. یکی از امنترین و سریعترین پیامرسانهای جهان که توانست در ایران حسابی غوغا کند. این اپلیکیشن با وجود این که نسبت به برخی از پیامرسانها امکانات کمتری هم داشت، اما در ایران بسیار موفق بود. بات، چنل، سوپرگروپ و امنیت بسیار بالای چتها، اصلیترین دلیل موفقیت این پیامرسان روسی بود. دسترسیهای تلگرام عبارتند از:
- خواندن تنظیمات
- مرتبط سازی با دستگاههای بلوتوث
- دوربین
- حذف میانبر
- افزودن میانبر
- اجرا شدن در هنگام راهاندازی
- خواندن وضعیت تلفن و شناسه
- ترسیم روی برنامههای دیگر
- کنترل لرزش
- ایجاد حسابها و تنظیم گذرواژهها
- خواندن تنظیمات همگامسازی
- تغییر وضعیت همگامسازی بین فعال و غیرفعال
- خواندن کارت تماس شما
- افزودن یا حذف حسابها
- اصلاح مخاطبین شما
- خواندن مخاطبین شما
- یافتن حسابها در دستگاه
- خواندن کارت حافظه
- ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
- دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
- مشاهدهٔ اتصالات Wi-Fi
- مشاهدهٔ اتصالات شبکه
- تغییر تنظیمات صوتی
- ضبط صدا
- دسترسی کامل به اینترنت
- نوشتن گزارش تماس
- خواندن گزارش تماس
- خواندن پیامهای نوشتاری شما (پیامک یا MMS)
- تماس مستقیم با شماره تلفنها
- موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
- موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)
- دسترسی سرویس بر بستر وب گوگل
- دریافت اطلاعات از اینترنت
لاین
لاین در ایران قدمت بسیار بیشتری نسبت به تلگرام دارد؛ اما با این وجود، هرگز نتوانست اقبالی که تلگرام در ایران پیدا کرد را تجربه کند. این اپ با قابلیتهای بسیار زیاد و امنیت بالا، میتواند در صورت فیلتر نشدن، یکی دیگر از گزینههای جانشینی تلگرام در ایران باشد. بزرگترین برتری این پیامرسان نسبت به تلگرام، پشتیبانی از قابلیت تماس تصویری است. دسترسیهای این اپ شامل فهرست زیر است:
- دانلود بدون اطلاع رسانی
- ترسیم روی برنامههای دیگر
- افزودن میانبر
- دریافت اطلاعات از اینترنت
- یافتن حسابها در دستگاه
- دسترسی به فرمانهای بیشتر ارائه دهنده مکان
- اصلاح تنظیمات سیستم
- بازیابی برنامههای در حال اجرا
- غیرفعال کردن قفل صفحه شما
- اتصال به Wi-Fi و قطع اتصال از آن
- تغییر قابلیت اتصال شبکه
- دسترسی به تنظیمات بلوتوث
- مرتبط سازی با دستگاههای بلوتوث
- ارسال پخش چسبنده
- خواندن کارت حافظه
- ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
- تغییر تنظیمات صوتی
- ضبط صدا
- خدمات پرداخت مارکت
- دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
- مشاهدهٔ اتصالات Wi-Fi
- مشاهدهٔ اتصالات شبکه
- تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه
- موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
- موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)
- تماس مستقیم با شماره تلفنها
- خواندن وضعیت تلفن و شناسه
- دسترسی کامل به اینترنت
- خواندن مخاطبین شما
- کنترل لرزش
- دوربین
اسکایپ
اسکایپ آن قدر به تماس تصویریهایش معروف است که «اسکایپ کردن» به عنوان فعلی به معنای برقراری تماس تصویری استفاده میشود. این اپ در بسیاری از سازمانها به عنوان پیامرسان سازمانی مورد استفاده قرار میگیرد و مزایای بسیاری هم دارد. با این وجود، در ایران و روی گوشیهای هوشمند از اقبال بلندی برخوردار نبود.
اسکایپ هم به عنوان یکی از مطرحترین پیامرسانها، از کاربر مجوز این دسترسیها را میخواهد:
- خواندن تنظیمات
- خواندن کارت حافظه
- خواندن پیامهای نوشتاری شما (پیامک یا MMS)
- دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
- ترسیم روی برنامههای دیگر
- اجرا شدن در هنگام راهاندازی
- دریافت اطلاعات از اینترنت
- خواندن اطلاعات آماری همگامسازی
- تغییر وضعیت همگامسازی بین فعال و غیرفعال
- خواندن تنظیمات همگامسازی
- اصلاح مخاطبین شما
- خواندن مخاطبین شما
- خواندن کارت تماس شما
- استفاده از حسابها در دستگاه
- افزودن یا حذف حسابها
- یافتن حسابها در دستگاه
- ایجاد حسابها و تنظیم گذرواژهها
- ارسال پخش چسبنده
- تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه
- اصلاح تنظیمات سیستم
- بازیابی برنامههای در حال اجرا
- تماس مستقیم با شماره تلفنها
- خواندن وضعیت تلفن و شناسه
- موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
- مرتبط سازی با دستگاههای بلوتوث
- ضبط صدا
- تغییر تنظیمات صوتی
- کنترل لرزش
- دسترسی کامل به اینترنت
- ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
- اتصال به Wi-Fi و قطع اتصال از آن
- مشاهدهٔ اتصالات Wi-Fi
- مشاهدهٔ اتصالات شبکه
- دوربین
- غیرفعال کردن قفل صفحه شما
واتساپ
واتساپ هم یکی از مطرحترین پلتفرمهای پیامرسان در دنیا است که چیزی حدود یک میلیارد نفر کاربر دارد و در اکثر کشورهای جهان به عنوان محبوبترین پیامرسان شماخته میشود. به عقیده بسیاری از کاربران، امنیت واتساپ از اکثر پیامرسانها بیشتر است. اما باید دید بعد از رسوایی بزرگ فیسبوک، نظر این افراد نسبت به واتساپ (به عنوان یکی از زیرمجموعههای فیسبوک) چگونه است.
دسترسیهای واتساپ شامل موارد زیر هستند:
- خواندن تنظیمات
- مرتبط سازی با دستگاههای بلوتوث
- دوربین
- حذف میانبر
- افزودن میانبر
- اجرا شدن در هنگام راهاندازی
- خواندن وضعیت تلفن و شناسه
- ترسیم روی برنامههای دیگر
- کنترل لرزش
- ایجاد حسابها و تنظیم گذرواژهها
- خواندن تنظیمات همگامسازی
- تغییر وضعیت همگامسازی بین فعال و غیرفعال
- خواندن کارت تماس شما
- افزودن یا حذف حسابها
- اصلاح مخاطبین شما
- خواندن مخاطبین شما
- یافتن حسابها در دستگاه
- خواندن کارت حافظه
- ممانعت از به خواب رفتن دستگاه
- دریافت پیامهای نوشتاری (پیامک)
- مشاهدهٔ اتصالات Wi-Fi
- مشاهدهٔ اتصالات شبکه
- تغییر تنظیمات صوتی
- ضبط صدا
- دسترسی کامل به اینترنت
- نوشتن گزارش تماس
- خواندن گزارش تماس
- خواندن پیامهای نوشتاری شما (پیامک یا MMS)
- تماس مستقیم با شماره تلفنها
- موقعیت مکانی دقیق (مبتنی بر GPS و شبکه)
- موقعیت مکانی تقریبی (مبتنی بر شبکه)
- دسترسی سرویس بر بستر وب گوگل
- دریافت اطلاعات از اینترنت
همان طور که میبینید، تقریبا تمام پیامرسانها از مجوزهای دسترسی مشابهی برخوردارند و میتوانند اطلاعات کاربرانشان را جمع آوری کنند. هیچ کس نمیتواند مطمئن باشد که این اطلاعات قرار است به صورت غلط یا صحیحی مورد استفاده قرار بگیرند؛ اما راه حل چیست؟
راه حلی وجود ندارد. باید با این واقعیت کنار بیاییم که هیچ راهی برای حفظ کامل امنیت اطلاعات ما وجود ندارد. روزگاری به یاهو به عنوان یک پیامرسان امن و سریع نگاه میکردیم؛ اما زمان نشان داد که نامهای بزرگ هم ممکن است روزی از پا دربیایند. تنها کاری که از ما برمیآید این است که احتیاط پیشه کنیم و تمام تلاشمان را برای مبارزه با بدافزارها به کار بگیریم. در این حالت، حتی در صورتی که اطلاعاتمان هم به سرقت رفته باشد، لا اقل وجدانی آسوده داریم و میدانیم که هر چه از دست ما برمیآمده، انجام شده است.
ماهنامه شبکه را از کجا تهیه کنیم؟
ماهنامه شبکه را میتوانید از کتابخانههای عمومی سراسر کشور و نیز از دکههای روزنامهفروشی تهیه نمائید.
ثبت اشتراک نسخه کاغذی ماهنامه شبکه
ثبت اشتراک نسخه آنلاین
کتاب الکترونیک +Network راهنمای شبکهها
- برای دانلود تنها کتاب کامل ترجمه فارسی +Network اینجا کلیک کنید.
کتاب الکترونیک دوره مقدماتی آموزش پایتون
- اگر قصد یادگیری برنامهنویسی را دارید ولی هیچ پیشزمینهای ندارید اینجا کلیک کنید.
نظر شما چیست؟