انرژی‌های تجدیدپذیر ضامن بقای نسل‌های آینده خواهند بود

این مطلب یکی از مجموعه مقالات پرونده ویژه «انرژی‌های تجدید پذیر» شماره 195 ماهنامه شبکه است. علاقه‌مندان می‌توانند کل این پرونده ویژه را از اینجا دانلود کنند. 

پدیده‌ای همچون آب‌ و هوا و مهم‌تر از آن تأمین انرژی از سوی این منابع طبیعی موضوعی نیست که محدود به یک کشور یا منطقه خاص باشد. جهان ما امروزه با پدیده‌ای به‌نام تغییرات ناگهانی جوی روبه‌رو است. پدیده‌ای که در درازمدت نه‌تنها باعث به خطر افتادن جان مردم می‌شود، بلکه در سال‌های متمادی فرصت‌های شغلی به‌ویژه در حوزه کشاورزی را از میان می‌برد. بارش‌های ناگهانی و سیل‌آسا و خشک‌سالی و کم‌آبی از نشانه‌های تغییرات بد جوی هستند. اگر به این موضوع رسیدگی نشود، در طولانی‌مدت زندگی جوامع بشری را آسیب‌پذیر خواهد کرد، گرسنگی را به همراه خواهد آورد و درنهایت جامعه را به‌سمت آشوب متمایل خواهد ساخت. در نتیجه مهم است تغییرات آب‌ و هوایی به‌دقت تحت نظر قرار بگیرند.

بیل گیتس در این خصوص جمله معروفی دارد که می‌گوید: «اگر به‌دنبال آن هستید که با کاهش قیمت محصولی فقر را کاهش دهید، بدون شک باید انرژی را انتخاب کنید.» اگر هزینه‌ای که این روزها سازمان‌ها و شرکت‌ها برای تأمین انرژی متحمل می‌شوند را با سال‌های دور مورد ارزیابی قرار دهیم، مشاهده می‌کنیم که بهای انرژی به‌میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. این کاهش قیمت انرژی زمینه‌ساز شکل‌گیری تمدن پیشرفته کنونی ما شده است. انقلابی که زغال ‌سنگ به راه انداخت، باعث شد تا انرژی مورد نیاز انقلاب صنعتی تأمین شود و بهای برق به‌میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند. به‌لطف این کاهش قیمت بوده است که امروزه همه ما در خانه‌ها‌یمان وسایلی همچون پکیج‌های سرمایشی و گرمایشی، یخچال، تهویه مطبوع و... داریم و قادریم مواد پیشرفته را تولید کنیم. اما اگر در نظر داشته باشیم همین قیمت الکتریسیته را به‌میزان نصف آن کاهش دهیم، با چالش‌های بزرگی روبه‌رو می‌شویم که دی ‌اکسید کربن در صدر آن‌ها قرار دارد. جمع شدن دی ‌اکسید کربن به‌راحتی دمای زمین را افزایش می‌دهد و باعث تغییرات جوی می‌شود. تغییراتی که امروزه اکوسیستم طبیعی قادر نیست خود را به‌سرعت با آن هماهنگ سازد و در نتیجه آسیب‌های جبران‌ناپذیر را به دنبال خواهد داشت. دانشمندان اعلام داشته‌اند که حتی اگر میزان انتشار گاز دی اکسید کربن به ‌رقم صفر برسد، باز هم شاهد افزایش دما خواهیم بود. تنها از طریق تغییرات شدید اقتصادی و پیشرفت فناوری است که قادر خواهیم بود این رشد را کم کنیم. 

مطلب پیشنهادی

پرونده ویژه: انرژی‌های تجدیدپذیر

امروزه با اتکا بر انرژی‌های تجدیدپذیر و انرژی هسته‌ای این شانس را داریم تا میزان تولید دی اکسید کربن را به‌میزان قابل توجهی کم کنیم. ما در زمینه تأمین انرژی راهکارهای قدرتمندی همچون جزر و مد، زمین گرمایی، فیوژن، سوخت زیستی، انرژی بادی و خورشید را در اختیار داریم. امروزه اغلب از سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی استفاده می‌کنیم، اما این راهکار تنها زمانی جواب می‌دهد که پس از سوزاندن زغال سنگ یا گاز طبیعی تمام دی اکسید کربن تولید شده را به‌شکلی فشرده و به مایع تبدیل و در محلی نگه‌داری کنیم. به امید اینکه بدون هیچ مشکلی در همان محل باقی بمانند. این رویکرد به ‌طور آزمایشی مورد استفاده قرار گرفته و به‌میزان 80 درصد موفقیت‌آمیز بوده است. اما مشکل روش فوق این است که هنوز به توافق جامعی در این خصوص دست پیدا نکرده‌ایم ‌که این میزان گاز دی ‌اکسید کربن جمع‌آوری شده در چه محلی باید نگهداری شود. مشکل دیگر این است که حجم این ماده فراتر از تصور است، به ‌طوری که چند برابر زباله‌های هسته‌ای حجیم است و همین موضوع مبحث نگهداری آن را پیچیده می‌کند. 

امروزه با اتکا بر انرژی‌های تجدیدپذیر و انرژی هسته‌ای این شانس را داریم تا میزان تولید دی اکسید کربن را به‌میزان قابل توجهی کم کنیم.

البته این امکان وجود دارد تا از طریق معکوس کردن جریان احتراق، دی اکسید کربن را به اتانول تبدیل کرد، اما این روش هنوز فراگیر نشده است. اما به نظر می‌رسد در این میان ما دو منبع رایگان نیروی باد و خورشید را در اختیار داریم. با توجه به اینکه خورشید مادر تمام انرژی‌های موجود در زمین به شمار می‌رود، این پتانسیل را دارد تا در زمینه حوزه‌هایی همچون آب شیرین‌کن خورشیدی، اجاق‌های خورشیدی، خشک‌‌کن خورشیدی، خانه‌های خورشیدی، نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی و فتوولتاییک و... مورد استفاده قرار گیرد. انرژی بادی نیز همانند خورشید به‌راحتی در دسترس قرار دارد. امروزه مزارع بادی در اغلب کشورهای جهان با استقبال روبه‌رو شده‌اند و حتی کشور‌هایی همچون ایالات متحده به‌سمت نیروگاه‌های بادی شناور بر بستر دریا به‌عنوان راهکار تأمین انرژی علاقه‌مند شده‌اند. سال گذشته میلادی ایالات متحده از یک مزرعه بادی شناور رونمایی کرد. یک مزرعه بادی که از 5 توربین استفاده می‌کند که ارتفاع هریک از این برج‌ها 100 متر است، هریک از این توربین‌ها 3 پره با طول 73 متر و وزن کلی 24 تن دارد. کارشناسان این حوزه تخمین زده‌اند که ایالات متحده این پتانسیل را دارد تا 4 هزار گیگاوات انرژی را از طریق این مدل نیروگاه‌ها که در سراسر این کشور مستقر می‌شوند به دست آورد. این میزان انرژی به‌مراتب فراتر از نیاز این کشور خواهد بود. ایران نیز با توجه به آنکه به ‌طور میانگین 300 روز آفتابی دارد، یکی از مستعدترین کشورها در زمینه دریافت انرژی از منابع طبیعی به‌ویژه خورشید است. در همین ارتباط، سازمان‌های بین‌المللی اعلام داشته‌اند اگر میانگین تابش نور خورشید در یک روز بالاتر از 3.5 کیلووات ساعت در متر مربع باشد، در این حالت به‌کارگیری انواع مختلفی از ساز وکارهای خورشیدی همچون سامانه‌های فتوولتاییک، پانل‌های خورشیدی و کلکتورهای خورشیدی به‌لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه خواهد بود. در نتیجه ایران در این زمینه جایگاه ممتاز و شاخصی دارد. با توجه به اهمیت انرژی‌های تجدیدپذیر، در این پرونده تصمیم گرفتیم وضعیت به‌کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر در کشورهای مختلف و چشم‌انداز‌های این انرژی در سال‌های آتی را مورد بررسی قرار دهیم و وضعیت به‌کارگیری این انرژی از سوی شرکت‌های فعال در حوزه فناوری را بررسی کنیم. این پرونده ویژه به‌ طور تخصصی و کوتاه به شما نشان خواهد داد چرا از همین امروز باید به فکر سرمایه‌گذاری روی انرژی‌های تجدیدپذیر باشیم.