کد می‌زنم، پس هستم

1- «درک می‌کنم؛ یک جورهایی احمقانه به نظر می‌آید که از همه ـ از بی‌خانمان‌ها گرفته تا بچه‌ها ـ بخواهیم کد زدن را یاد بگیرند. مشکلاتی بزرگ‌تر در دنیا وجود دارد که باید حل شوند. اما این به معنای آن نیست که ارزش یادگیری کدنویسی را نادیده بگیریم... . زمانی به‌عنوان یک متولد دهه 1990 دریافتم که دنیای پیرامونم روی محوری مبتنی بر الگوهای متنوعی از صفرها و یک‌ها می‌چرخد. باید نادان باشیم که قدرت مهارت در طراحی و کدنویسی چنین الگوهایی را نادیده بگیریم. اگر روزگاری زور بازو و کار یدی عصر و دورانی را رقم زد و زمانی‌ هم خودکارسازی و صنعتی شدن دوران‌ساز شد، این کار تنها راه تداوم راه ما است. بسیاری از مشاغل آینده به کسانی تعلق خواهد داشت که بلدند کد بنویسند.»
2- فکر می‌کنید این‌ها جملات و عبارات کیست؟ یک دانش‌آموخته رشته کامپیوتر که به چیزی جز برنامه‌نویسی فکر نمی‌کند؟ مدیر بزرگ شرکتی چند ده میلیارد دلاری که از راه فروش نرم‌افزارهایش به ثروتی هنگفت دست پیدا کرده است؟ کارآفرینی که با راه انداختن استارت‌آپی چند نفره (کم‌تر از انگشتان دست) و توسعه یک برنامه کوچک دستگاه‌های همراه، زندگی میلیون‌ها نفر از مردم موبایل به دست دنیا را دگرگون کرده است؟ 
هیچ کدام. این‌ها جملات یک ستاره بسکتبال NBA است. کریس باش، قهرمان ورزشی نام‌دار باشگاه میامی هیت که طی سیزده سال فعالیت ورزشی حرفه‌ای‌ خود در بالاترین سطح رقابت‌های بستکبال، افتخارات بزرگی به دست آورده است و جدا از ورزش، فعالیت‌های متعددی در زمینه آموزش کودکان انجام می‌دهد. او به رغم فعالیت ورزشی حرفه‌ای و کسب درآمدهای چند ده میلیون دلاری به نکته جالبی اشاره می‌کند: «مدت‌ها پیش از حضور در NBA، می‌دانستم برای این‌که درباره آینده‌ام ـ در واقع آینده همه ‌ما ـ احساس امنیت کنم، باید بتوانم این صفرها و یک‌ها را دستکاری کنم.»
3- حالا سال 2015 است؛ نیمه‌های دومین دهه از سومین هزاره؛ دیگر نیازی نیست درباره اهمیت صفرها و یک‌هایی که این ستاره ورزشی و بسیاری دیگر به آن اشاره می‌کنند، سخن‌رانی‌های پرطمطراق یا استدلال‌های عمیق و فلسفیدن‌های طولانی بشنویم. امروز دیگر شکی وجود ندارد که دنیای امروز و فردا به زیرساخت‌های متکی بر کدهای نرم‌افزاری وابسته است و گریزی از آن نیست. 
4- می‌ماند انتخاب؛ باید از کجا شروع کرد؟ کدام زبان؟ چه چهارچوبی؟ چه سبک و سیاق و روشی؟ روی چه پلتفرمی؟ برای اهل فن روشن است که ماهیت دگرگون‌شونده این صنعت امکان هر نوع پیش‌بینی و نوشتن پاسخ و نسخه‌ای قطعی در این زمینه را سلب می‌کند. با این همه، نمی‌توان منکر این قضیه شد که نگاهی به تغییرات صنعت نرم‌افزار در طی یک دهه گذشته می‌تواند تا اندازه‌ای تصویری از سال‌های پیش رو را نمایان کند. با رشد تدریجی پلتفرم‌های هوشمند موبایل در ده سال گذشته، جهان برنامه‌نویسی روی دیگری یافته است. از سوی دیگر، رسیدن مفهومی به‌نام اینترنت اشیا به مرحله نوباوگی، طیف ابزارهایی را که روحی از جنس برنامه‌های کامپیوتری در کالبدشان دمیده شده را به شکل نمایی افزایش داده است. همین موضوع اسباب پدید آمدن رویکردهای نوینی در زمینه ساده‌سازی برنامه‌نویسی شده است. این رویکرد در کنار جنبش منبع‌ باز، حرکت به سمت یک‌پارچه‌سازی راه‌کارهای برنامه‌نویسی را شتاب داده و امروز شاهد این هستیم که بسیاری از ابزارها و راه‌حل‌های نوین برنامه‌نویسی بر پیاده‌سازی حداکثری (قابلیت استفاده روی بیش‌ترین ابزارها و محصولات الکترونیکی و...) و مصرف حداقلی (کم‌ترین انرژی مورد نیاز برای اجرا) استوار شده است.جدا از این کلیات، تغییر و تحولات دیگری هم در زمینه برنامه‌نویسی رخ داده است که پی‌گیری آن‌ها نه تنها برای دانش‌جویان و علاقه‌مندان کامپیوتری که برای هر کاربری ـ از ظن خویش ـ لازم و ضروری است. پرونده ویژه این شماره از ماهنامه را به بررسی چشم‌انداز تحولات برنامه‌نویسی اختصاص داده‌ایم.