آشنایی با ده‌ مهارت مهم نرم

 تفکر انتقادی و کار ما

• اولین مهارت نرم با عنوان «تفکر انتقادی و کار ما» در شماره ۱۱۴ مجله منتشر شد و با قسمت‌های «تفکر انتقادی؛ مهارتی نرم که سخت به‌دست می‌آید» و «تفکر نسبتا انتقادی» در شماره‌های بعد ادامه یافت. این مجموعه به تعریف و کاربرد تفکر انتقادی، متفکران این حوزه و منابعی برای مطاله بیشتر در این زمینه اختصاص داشت.

انعطاف‌پذیری شناختی

• در شماره‌های ۲۱۸ و ۲۱۹ مهارت نرمی معرفی شد که تا سال‌های پیش چندان خبری از آن، دست کم با این نبود: «انعطاف‌پذیری شناختی». مهارتی که باعث می‌شود بتوانیم نسبتا راحت از یک فکر یا وظیفه به فکر یا وظیفه دیگر برویم، بی‌آن‌که مهار اندیشه خود را از دست بدهیم. در عین حال انعطاف‌پذیری شناختی به معنی در نظر گرفتن ابعاد مختلف پدیده‌ها و مفاهیم است و بسنده نکردن تنها به یک بعد از آن‌ها. زندگی در لحظه و داشتن حضور به عنوان یکی از راه‌های افزایش این مهارت در نظر گفته می‌شود. داشتن خواب رِم کافی، انتقال یادگیری به موقعیت‌های دیگر و گفتار درونی به عنوان برخی از راه‌‌های افزایش انعطاف‌پذیری شناختی ذکر شد.

حل مسائل پیچیده

• مهارت «حل مسائل پیچیده» دومین مهارت نرم معرفی شده است که در سه قسمت ارائه شد. در نخستین قسمت تحت عنوان «مهارت حل مسئله؛ مسئله‌ای هست یا نیست؟» به تعریف و ضرورت حل مسئله و موضوع درماندگی آموخته‌شده، به ناتوانی در حل مسئله اشاره کردم. در قسمت دوم با عنوان «مراحل حل مسئله» در شماره ۲۲۱ مجله مراحلی را که برای حل یک مسئله باید پیموده شود، مورد بحث قرار دادم و بالاخره در شماره ۲۲۲ با عنوان «حل مسائل پیچیده» به این مهمترین مهارت نرم از دیدگاه مجمع جهانی اقتصاد پرداختم.

خلاقیت چیست و چرا مهم است

• ایجاد مفاهیم و چیزهای نو و باارزش همیشه جذاب و مهم بوده است به همین دلیل این پدیده را خلاقیت نامیده‌اند. مهارت نرمی که  تشریح آن شماره‌های ۲۲۳ تا ۲۲۶ یعنی چهار شماره را در برگرفت. این که اساسا منظور از «خلاقیت چیست و چرا مهم است» و در فضای امروز جهان به‌ویژه در بحث مشاغل چه اهمیتی دارد؛ این‌که فرآیند خلاقیت در خلا آغاز نمی‌شود و اغلب از ترکیب، تغییر و یا پیشرفت چیزهای دیگری که از قبل وجود داشته‌اند حاصل می‌شود؛ این که چرا کودکان خلاقند و به بزرگسالی که می‌رسند تا حدود زیادی خلاقیت خود را از دست می‌دهند و سرانجام این که آیا خلاقیت آموختنی است یا ارثی. موانع خلاقیت کدامند و چگونه موانعی مانند استرس و وسواس می‌توانند بر سر راه بروز خلاقیت قرار گیرند؟ و «چگونه می‌توانیم خلاق‌تر شویم؟»

مدیریت افراد

• «مدیریت افراد» عنوان یک مهارت تک‌قسمتی است که در شماره ۲۳۱ ماهنامه منتشر شد. در این قسمت به توانایی اهمیت دادن به دیگران به‌ویژه به مشتریان اشاره می‌شود و به مدیران و پزشکانی می‌پردازد که اهمیتی به وقت و سلامتی دیگران نمی‌دهند. در دنیای پس از کرونا، چنین مدیرانی جایی در بین مردم و شرکت‌ها نخواهند داشت چرا که کرونا مردم را تا حدود زیادی نسبت به سلامتی خود هوشیار کرده است. همچنین در این شماره به لزوم تغییر ساختارهای اداری و شرکت‌ها برای رفع مسائل مراجعان در کم‌ترین زمان ممکن تاکید شده است. در عین حال مدیریت افراد ایجاب می‌کند که شخص مدیر به انواع مهارت‌های نرم مجهز باشد.

هوش هیجانی

• نخستین قسمت مهارت پرآوازه «هوش هیجانی» در شماره ۲۳۲ منتشر شد و در سه شماره بعد از آن نیز با عنوان «هوش هیجانی، پایان افسانه قلب یا مغز»، «تشخیص هوش هیجانی» و «چگونه هوش هیجانی را افزایش دهیم؟» ادامه یافت. هوش هیجانی نیز از جمله مهارت‌هایی است که در دو دهه اخیر به‌شدت مورد تاکید قرار گرفته است. شرکت‌ها و سازمان‌هایی که نیروهای زیادی را جذب می‌کردند، می‌خواستند بدانند که شخصی را که استخدام می‌کنند، علاوه بر بهره هوشی، به چه مهارت‌هایی نیاز دارد تا بتواند از پس موقعیت‌های مختلفی که هر روزه در محیط‌های کاری رخ می‌د‌هد، برآید. می‌خواستند بدانند کارمندی را که استخدام می‌کنند در برخورد با دیگران در محیط کاری تا چه میزان می‌تواند احساسات خود را مدیریت کند. اگر با مدیر بالادستی برخوردی پیش ‌آید، توانایی اداره کردن خود و شرایط را دارد یا خیر؟ آیا می‌تواند به خود برای پیشرفت در کار انگیزه دهد و این انگیزه را در بلندمدت حفظ کند و حتا به دیگران هم منتقل کند؟ در این شماره‌ها ضمن بررسی پیشینه پدید آمدن مبحث هوش هیجانی تعریفی از آن ارائه می‌شود که بر اساس آن می‌توان خودآگاهی، به معنای شناخت از خود، احساسات و هیجانات خود و منشا آن‌ها را یکی از مهم‌ترین مولفه‌های هوش هیجانی دانست. و در نهایت به تعریف خودم از هوش هیجانی می‌رسم:  هوش هیجانی به نظر من همراه کردن احساسات و هیجانات ماست با خود، به گونه‌ای که به جای این که علیه ما (و دیگران) عمل کنند به یار و یاور ما تبدیل شوند. هیجانات ما به جای آن‌که به خرابکاری در ذهن و زندگی ما بپردازند و هر از گاهی بمب‌هایی در ذهن ما منفجر کنند که همه هستی روانی ما را در هم بریزند، می‌توانند به همراهانی شوخ و شنگ و یاورانی یک‌رنگ تبدیل شوند. در آخرین قسمت این مجموعه، به راه‌هایی اشاره کردم که می‌توان هوش هیجانی را به سطحی بالاتر برکشید.

هماهنگی با دیگران

• در شماره‌های ۲۳۶ و ۲۳۷ مهارت نرم دیگری معرفی شد به‌نام «هماهنگی با دیگران». مهارتی که در دنیای امروز، به‌ویژه بسیار مورد نیاز است. در یک شرکت یا سازمان تیم‌های مختلفی در بخش‌های گوناگون تشکیل می‌شوند. افراد عضو این تیم‌ها، تخصص‌ها، عقاید و باور‌ها و ویژگی‌های شخصیتی بسیار متفاوتی دارند با این حال، باید بتوانند بین خود چنان رفتار کنند که تیم به‌عنوان یک واحد منسجم کارا باشد. اینجاست که مهارت هماهنگی با دیگران به میان می‌آید. همیشه نیاز نیست که دیگران را با خود هماهنگ کنیم؛ گاه لازم است که خود با آن‌ها هماهنگ شویم. در این دو شماره به تئوری‌های بزرگانی چون مَزلو و گلَسِر برای شناخت نیازهای انسان‌ها اشاره کردم چرا که ما با آگاهی از سطح نیاز انسان‌ها می‌توانیم در جهت برآورده کردن این نیازها، افراد را به هماهنگی با هم تشویق کنیم. در پایان، راه‌هایی برای تقویت این مهارت ذکر شده است.«هماهنگی با دیگران- قسمت 2»

مهارت تصمیم‌گیری چیست؟

• شماره‌ ۲۳۸ با عنوان «مهارت تصمیم‌گیری چیست؟»، شماره ۲۳۹ با عنوان «تصمیم‌گیرى و موانع آن» و شماره ۲۴۰ با عنوان «چگونه مهارت تصمیم‌گیری خود را تقویت کنیم؟» مجموعه‌ای است در باره مهارت مهم تصمیم‌گیری. یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که در دنیای امروز اگر به آن مجهز نباشیم بعید است که بتوانیم گلیم‌مان را از آب بکشیم. در دنیای قدیم تکلیف یک فرد از ابتدای زندگی مشخص بود.همه چیز از جمله تحصیل، شغل، مسکن و ازدواج معمولا توسط خانواده مشخص می‌شد و لزوم چندانی به تصمیم‌گیری نبود. اما در دنیای امروز از ابتدای نوجوانی به بعد، هر کدام از ما، باید انواع تصمیم‌ها را برای رشته تحصیلی، دانشگاه، شغل مناسب، ازدواج، محل زندگی و ... بگیریم و خود مسئول نتایج این تصمیم‌ها و پی‌آمدهای آن‌ها باشیم. در این مجموعه به تکنیک‌هایی اشاره می‌شود که بتوانید مهارت خود را در تصمیم‌گیری تقویت کنید.

مذاکره و خیانت به مذاکر

• «مذاکره و خیانت به مذاکره»، «انواع و مراحل مذاکره»، «موانع مذاکره و پیش‌نیازهای آن»، «تکنیک‌ها و ترفندهای مذاکره» و «مذاکرات آنلاین» مجموعه پنح قسمتی در مورد مهارت مهم مذاکره بود که از شماره ۲۴۲ تا ۲۴۶ ادامه داشت.در ابتدا ضمن ارائه تعریفی از مهارت مذاکره، به پیشینه آن و موانعی که ممکن است بر سر راه آن باشد اشاراتی داشتم. اما بخش مهمی از این مجموعه به ترفندها و تکنیک‌هایی پرداخته است که به کمک آن‌ها بتوانیم مذاکراتی اصولی و مفید را تجربه کنیم. این که با تمرکز و توجه به طرف مذاکره بتوانیم به نیاز و نیت اساسی او پی ببریم و مذاکره را به گونه‌ای ترتیب دهیم که هم او به خواسته‌اش برسد و هم ما. بدیهی است برای انجام این مهم، باید آماده دادن امتیازاتی باشیم چرا که مذاکره تنها ستاندن امتیاز نیست. مذاکره، دادن امتیازاتی، در قبال گرفتن امتیازاتی است که برای ما مهم هستند. اگر به مبحث مذاکره علاقمند هستید توصیه می‌کنم که این پنج قسمت را از دست ندهید.

جهت‌گیری مبتنی بر سرویس

• و سر‌انجام در شماره ۲۴۷ مجله، به مهارت تک‌قسمتی «جهت‌گیری مبتنی بر سرویس» رسیدم. جهان امروز، جهان خدمات است و هر کشور خدماتش بیش، پیشرفتش بیش‌تر. در چنین جهانی، اقبال، به افراد و شرکت‌هایی است که می‌دانند جهت‌گیری خود را چگونه به سوی رضایت مشتری تنظیم کنند. چرا که در این جهان، چیزی بهتر از یک مشتری راضی یافت نمی‌شود.
• با انتشار مبحث جهت‌گیری مبتنی بر سرویس، فهرست ده‌گانه مهارت‌های نرمی که مجمع جهانی اقتصاد برای زیستن و کار در دنیای بعد از ۲۰۲۰، مهم ارزیابی کرده بود به پایان رسید. تلاش خواهیم کرد که این ده مهارت را در مجموعه‌ای با عنوانی شبیه «مجموعه مهارت‌های نرم» منتشر کنیم و در اختیار علاقمندان قرار دهیم.

** اما فهرست مهارت‌های نرم تنها به این ده مهارت خلاصه نمی‌شود. مهارت‌های نرم دیگری نیز هستند که باید مورد توجه قرار گیرند که اگر عمری بود و این سرمای استخوان‌سوز گرانی ملزومات انتشار مجله بگذارد، در شماره‌های آینده به آن‌ها خواهم پرداخت. سرمای استخوان‌سوزی که بسیاری از همکاران ما و نشریات ارزشمندشان را و شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات را به محاق برده است؛ سرمای استخوان‌سوزی که طی سه سال، بهای هر بند کاغذ را از۶۰ هزار تومان به ۶۰۰ هزار تومان و تعداد آگهی‌های شبکه را از ۸۰ صفحه به ۱۸ صفحه رسانده است؛ و اگر در بر همان پاشنه‌ای بچرخد که در سه سال سخت گذشته چرخیده، شاید دیگر چرخ‌های شبکه نیز نچرخد. تا چرخ بازیگر، چه بازیچه‌ای پیش پای ما نهد؛ چرا که از این بازیچه‌ها بسیار دارد.

مقالات پیشنهادی:

•  آیا دنیای ۲۰۲۰ جایی برای شما ذخیره خواهد کرد؟
• مهارت‌های نرم